Mới đây chúng tôi có dịp đến thăm nhà ông Hà Văn Khay. Trong ngôi nhà sàn, ông Khay cẩn thận sắp xếp lại những cuốn sách, tư liệu về chữ viết của người Thái. Ông Khay kể cho chúng tôi nghe, thời thanh niên ông được nghe các cụ, già làng trong xóm trao đổi, nói chuyện về chữ viết của người Thái. Lúc bấy giờ, với sự tò mò, ham học hỏi, ông bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về những nét đặc trưng của chữ Thái cổ. Để có thể đọc thông, viết thạo tiếng Thái cổ, ông tìm gặp những người Thái, những già làng trong xóm biết tiếng mẹ đẻ để xin theo học. Đến khi nắm được phương pháp cơ bản, ông có thể đọc sách tiếng Thái và tự nghiên cứu.

leftcenterrightdel
Ông Hà Văn Khay (ngồi giữa) chia sẻ về tâm huyết bảo tồn chữ Thái cổ của đồng bào dân tộc Thái. 

Ông Khay cho biết: “Chữ Thái cổ rất khó để hiểu. Một chữ phải đọc thành ba tiếng, liền với chữ thứ hai và ghép thành cả câu có nghĩa thì mới hiểu được. Một chữ có thể có nhiều nghĩa nên rất khó nhớ, khiến người ta phải xem đi xem lại nhiều lần. Nếu mọi người không học, không truyền dạy cho con cháu thì vài chục năm nữa dễ chừng cả vùng này chắc không còn người biết đọc chữ Thái cổ, từ đó chữ viết sẽ bị mai một dần”.

Hiện nay ở xóm Xăm Pà, ông Khay là một trong số ít người còn viết và hiểu được chữ Thái cổ. Bởi vậy, hễ ai có việc nhờ ông dịch những cuốn gia phả, những văn tự cổ ông đều sẵn sàng giúp đỡ. Nhiều học sinh, thế hệ trẻ hiện nay muốn tìm hiểu về chữ Thái cổ, đều được ông ân cần hướng dẫn.

Ông Hà Văn Ngân, Chủ tịch UBND xã Nà Phòn cho biết: “Ông Hà Văn Khay là một trong số ít già làng hiện nay có những đóng góp trong việc giữ gìn, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc. Với 98% đồng bào dân tộc Thái ở huyện Mai Châu, số người biết chữ Thái cổ hiện còn rất ít. Là người có uy tín, ông Khay tích cực giữ gìn bản sắc văn hóa chữ Thái cổ, truyền lại cho bà con và thế hệ trẻ”.

Bài và ảnh: KIM ANH