Mặc dù có kiến thức nhất định về đàn tính, hiểu về nhạc lý nhưng ban đầu ông Khang gặp không ít khó khăn. Nhờ cần cù, chịu khó, qua thời gian, tay nghề của ông Khang ngày càng tốt hơn. Đến nay, ông Khang không nhớ mình đã làm được bao nhiêu cây đàn tính. Có khi đàn được làm theo đơn đặt hàng ở trong nước, cũng có khi được đặt để mang đi nước ngoài làm quà.

Ông Trần Đức Khang chế tạo đàn tính. 

Ông Trần Đức Khang cho biết: “Đàn tính có nhiều loại. Có loại đàn hai dây dành cho thầy mo, thầy cúng làm lễ; có loại đàn ba dây dành cho văn công hay những người yêu đàn tính hát những làn điệu dân ca, ca ngợi quê hương đất nước. Đàn tính cũng có nhiều kích thước, có loại bé, loại trung và loại to, dây trung, dây trầm, dây cao khác nhau. Học đánh đàn tính cũng không đơn giản, đòi hỏi người học phải đam mê, chăm chỉ tập luyện...”.

Theo ông Trần Đức Khang, mỗi người thợ có cách làm riêng nhưng kinh nghiệm quan trọng trong chế tạo đàn tính là phải chọn được quả bầu phù hợp, sau khi ngâm nước đủ ngày cho tuột vỏ thì gác lên bếp hong khô. Để đàn đẹp phải có quả bầu tròn, gỗ làm cần đàn phải tốt, nhẹ, không cong. Bầu đàn chỉ cần cắt với độ cao thấp khác nhau thì sẽ tạo ra âm thanh khác nhau. Chính vì thế, kinh nghiệm và cách làm của mỗi người thợ sẽ tạo ra những cây đàn tính có thanh âm khác nhau. Khi làm đàn tính, đòi hỏi sự tập trung, khéo léo của người thợ...

Không ai biết rõ cây đàn tính có từ bao giờ và ai là người đã sáng tạo ra nó, nhưng làn điệu hát then và cây đàn tính đã trở thành nét văn hóa rất riêng và đặc sắc của người Tày. Những người đang ngày ngày gìn giữ, phổ biến cây đàn tính như ông Trần Đức Khang thật đáng quý, bởi ông đang góp phần lưu giữ giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc, quê hương.

Bài và ảnh: NGUYỄN VĂN TIỆP