Chuối lùn cho hiệu quả cao

Nói đến giống chuối đặc sản của đồng bào Pa Kô trên địa bàn huyện miền núi Đakrông, tỉnh Quảng Trị, trước hết phải nói đến cây chuối lùn, trong tiếng Pa Kô gọi là “Ta Pê”. Đây là giống chuối vừa dễ trồng và chăm sóc, sinh trưởng nhanh, ít bị sâu bệnh, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chuối lùn thường được đồng bào Pa Kô trồng trên những vùng đất tương đối bằng phẳng, gần sông suối. Chuối trồng một lần nhưng cho thu hoạch nhiều năm liên tục nhờ cây chuối con nảy mầm từ gốc chuối mẹ. Trong số những địa phương trồng giống chuối lùn của người Pa Kô trên địa bàn huyện Đakrông, nổi tiếng hơn cả vẫn là thôn A Đăng, xã Tà Rụt.

Mỗi khi nhắc đến giống chuối truyền thống của dân tộc mình, chị Hồ Thị Nan không khỏi tự hào: “Giống chuối lùn của người Pa Kô chúng tôi trồng sau một năm sẽ bắt đầu cho thu hoạch, thời gian từ khi cây chuối ra hoa đến lúc quả chín là khoảng hơn 2 tháng. Chuối được trồng hoàn toàn tự nhiên nên quả vừa ngọt lại vừa thơm…”.

Trồng chuối lùn giúp gia đình chị Hồ Thị Mai, một thành viên của Tổ hợp tác thôn A Đăng, xã Tà Rụt thoát nghèo, cuộc sống ngày một cải thiện.

Tuy vậy, người trồng chuối ở Tà Rụt trước đây vẫn gặp khó khăn, vì chuối chỉ biết bán cho thương lái giá cả bấp bênh, thị trường không ổn định nên khả năng thâm canh và mở rộng diện tích bị hạn chế. Thế nhưng, sau khi Hội Phụ nữ xã Tà Rụt nhận được sự hỗ trợ từ Chương trình “Tiến về phía trước”, câu chuyện về cây chuối lùn trên vùng đất Tà Rụt bắt đầu thay đổi.

Chị Hồ Thị Sở, Tổ trưởng Tổ hợp tác thôn A Đăng, xã Tà Rụt, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị chia sẻ: “Mô hình chuối lùn được chúng tôi xây dựng vào năm 2019 trên diện tích ban đầu là 2ha, với sự tham gia của 15 thành viên là phụ nữ, đến cuối năm 2023 tăng lên 20 thành viên. Từ tháng 3-2023, chúng tôi được tổ chức Plan tổ chức tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc và cung cấp cây giống. Bên cạnh đó, tổ chức Plan còn hỗ trợ hơn 230 triệu đồng để xây dựng cửa hàng, làm điểm trưng bày và mua bán nông sản. Năm 2023, tổng nguồn thu của Tổ hợp tác từ bán chuối, rau, củ, quả... là 432 triệu đồng. 6 tháng đầu năm 2024, Tổ hợp tác có tổng số nguồn thu là 215 triệu đồng. Số tiền thu về đã giúp chị em có thêm thu nhập để trang trải trong cuộc sống hằng ngày, như mua thực phẩm, chi phí cho con cái đi học xa nhà, ngoài ra còn có thể để dành tiết kiệm cho gia đình”.

Hiện nay, với sự hỗ trợ từ Chương trình “Tiến về phía trước”, Hội Phụ nữ xã Tà Rụt đang tích cực nhân rộng mô hình trồng chuối lùn ra 2 thôn là A Liêng và Vực Leng, thu hút 8 gia đình hội viên phụ nữ tham gia, và đã trồng được 480 gốc chuối.

Các thành viên Tổ hợp tác thôn A Đăng chăm sóc vườn chuối lùn.  

Một điều đáng mừng là đồng bào Pa Kô ở xã Tà Rụt ngày càng có ý thức khôi phục, bảo tồn những giống chuối và nông sản bản địa quý, trong đó có giống chuối cơm có thể trồng xen với chuối lùn, còn chuối ngà voi có thể trồng trên nương rẫy có độ dốc lớn nhờ có khả năng chịu hạn, thích ứng với biến đổi khí hậu trong điều kiện thời tiết nắng nóng ngày càng gia tăng. “Chuối ngà voi trước đây gần như bị mất giống, nhưng nhờ chị em Pa Kô phục tráng nên bây giờ đã phổ biến hơn. Chuối ngà voi có đặc điểm nếu trồng trên rẫy cao thì quả sẽ to, đều, đẹp, trung bình mỗi nải có từ 12 đến 13 trái, và mỗi buồng chuối thường có từ 3 đến 4 nải”, chị Hồ Thị Mai, một thành viên của Tổ hợp tác thôn A Đăng cho biết.

Nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ Pa Kô

Theo phong tục tập quán có từ lâu đời của dân tộc Pa Kô, người phụ nữ phải thức khuya dậy sớm để lo từng bữa ăn cho cả gia đình, chăm sóc con cái và làm công việc nương rẫy xa nhà. Trong cuộc sống, bản thân người phụ nữ luôn phụ thuộc vào quyết định của chồng, kể cả về tài chính và có rất ít thời gian để hòa nhập cùng xã hội. Từ khi tham gia vào tổ hợp tác các chị cảm thấy tự tin hơn với vai trò của mình trong gia đình, cũng như được ra ngoài sinh hoạt, giao tiếp nhiều hơn, cũng chính vì vậy mà người chồng của các chị cũng biết cách chia sẻ việc nhà, chăm sóc con cái khi các chị bận rộn với công việc sản xuất, kinh doanh ở tổ hợp tác.

Điểm trưng bày, mua bán nông sản của Tổ hợp tác thôn A Đăng được xây dựng nhờ sự hỗ trợ của tổ chức Plan thông qua chương trình "Tiến về phía trước" do Đại sứ quán Ireland tài trợ.

Giờ đây chị em phụ nữ Pa Kô ở xã Tà Rụt đã có điều kiện vừa làm việc gần nhà để có thêm thời gian chăm sóc con cái, vừa học hỏi nâng cao kỹ năng bán hàng, kết nối thị trường thông qua các trang mạng xã hội và biết hạch toán lợi nhuận và vươn lên làm chủ về tài chính… Từ đó chị em có thêm động lực để phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa sạch bền vững, chủ động cải thiện thu nhập, góp phần nâng cao vai trò và vị thế của người phụ nữ miền núi, nhất là về bình đẳng giới trong cuộc sống.

Bài và ảnh: QUỲNH CHI

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Dân tộc, tôn giáo xem các tin, bài liên quan