Dân tộc Lào là một trong 20 dân tộc anh em cùng sinh sống trên địa bàn tỉnh Lai Châu, đồng bào cư trú chủ yếu ở các huyện Tân Uyên, Tam Đường và Phong Thổ.

Hầu hết ở các gia đình người Lào hiện nay, trang phục của cả gia đình vẫn do người phụ nữ làm. Từ việc thu bông, kéo sợi, dệt vải, nhuộm chàm và thêu hoa văn trang phục truyền thống đều hoàn toàn thủ công từ đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ.

Tất cả các bước từ trồng bông, se sợi, dệt vải, nhuộm chàm và thêu may một bộ trang phục của người Lào đều thực hiện thủ công.

Hằng ngày, vào những thời điểm nông nhàn khi công việc trong nhà đã xong xuôi, những người phụ nữ Lào lại ngồi se sợi, dệt vải và thêu thùa. Để làm được một bộ váy áo của phụ nữ Lào cũng phải mất thời gian 2 tháng mới xong. Trang phục của người Lào ở huyện Tân Uyên có màu đen, chân váy được dệt nhiều hoa văn màu trắng, xanh và đỏ. Điểm nhấn là những đường may và thêu tay cầu kỳ.

Ông Trần Khúc Dương, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tân Uyên, cho biết: “Ở một số địa phương, những bộ trang phục của người Lào đã có sự cách tân, trang phục có nhiều màu sắc sặc sỡ hơn so với chiếc váy đen truyền thống. Có nhiều nơi còn may hoa văn theo yêu cầu của người sử dụng, chất liệu vải cũng đa dạng hơn, thiết kế cũng có nhiều điểm khác biệt so với chiếc váy truyền thống. Tuy nhiên, trang phục của dân tộc Lào ở huyện Tân Uyên vẫn giữ được hầu hết những nét truyền thống, như chất liệu, màu sắc và hoa văn”.

 Thời gian qua, tỉnh Lai Châu đã nỗ lực gìn giữ, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Lào.

Hiện nay, cùng với sự phát triển của xã hội, ảnh hưởng của sự giao thoa văn hóa và hội nhập về kinh tế, không chỉ dân tộc Lào, mà ở nhiều bản làng vùng cao khác, rất ít nơi đồng bào dân tộc thiểu số còn sử dụng trang phục truyền thống của dân tộc mình trong đời sống sinh hoạt hằng ngày.

Trước bối cảnh đó, cùng với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Tân Uyên đã phối hợp với xã Mường Khoa mở lớp truyền dạy kỹ thuật tạo hình, dệt và may trang phục, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 04 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lai Châu về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch.

 Phụ nữ Lào ở huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu vẫn giữ gìn nghề dệt, may, thêu trang phục truyền thống. 

Tham gia lớp học có 40 học viên là người dân tộc Lào ở xã Mường Khoa, huyện Tân Uyên. Lớp học có 3 nghệ nhân trực tiếp truyền dạy kỹ năng là người dân tộc Lào, sinh sống tại bản Hào Nghè, xã Mường Khoa. Tại đây, các học viên được học đầy đủ các bước và kỹ thuật để có thể tự làm 1 bộ quần áo, váy áo cho gia đình.

Là người trực tiếp giảng dạy, chị Lò Thị Sị ở bản Hào Nghè, xã Mường Khoa, huyện Tân Uyên chia sẻ: “Chúng tôi sẽ truyền dạy cho các học viên đầy đủ các công đoạn theo lối cầm tay chỉ việc. Thông qua lớp học, các học viên sẽ được tìm hiểu ý nghĩa cũng như cách thức làm các họa tiết, hoa văn trên trang phục nam, nữ của người Lào. Ngoài ra, các học viên cũng được hướng dẫn kỹ thuật và các bước để dệt, nhuộm thổ cẩm, may hoàn thiện một bộ trang phục truyền thống từ sự hướng dẫn của các nghệ nhân”.

Được biết, các sản phẩm mà nghệ nhân đang truyền dạy gồm: Dệt váy, dệt áo, dệt khăn quấn đầu, dệt áo nam, quần nam thắt lưng và khăn quấn đầu nam. Còn nội dung truyền dạy về thêu thì đối với áo nữa có các hoa văn, như: Cổ áo, tay áo; đối với áo nam có thêu túi và sườn áo.

“Huyện Tân Uyên tổ chức lớp truyền dạy như thế này chúng tôi rất vui, bản thân tôi cũng cảm thấy rất vinh dự vì được truyền dạy lại cho bà con, để mong được bảo tồn và lưu giữ cho thế hệ mai sau”, chị Sị cho biết.

 Trang phục của phụ nữ dân tộc Lào ở huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu vẫn giữ được hầu hết những nét truyền thống, như chất liệu, màu sắc và hoa văn.

Lớp truyền dạy có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm bảo tồn bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Lào trên địa bàn huyện Tân Uyên. Ông Trần Khúc Dương nhấn mạnh, thông qua lớp truyền dạy này, trang phục của đồng bào dân tộc Lào sẽ được lưu giữ, bảo tồn và không bị mai một. Đây cũng chính là cơ sở để xã Mường Khoa nói riêng và huyện Tân Uyên nói chung tiếp tục phát triển du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng trong thời gian tới.

Là một trong những học viên tham gia lớp học, chị Lò Thị Kẻo, ở bản Hào Nghè, xã Mường Khoa chia sẻ: “Tôi được học và hiểu hơn về những ý nghĩa hoa văn trên trang phục, những họa tiết trên quần áo và khăn là không được thiếu vì mỗi cái sẽ có một ý nghĩa riêng. Tôi cảm thấy rất vui vì người Lào chúng tôi được chính quyền các cấp quan tâm bảo tồn về văn hóa và trang phục, chúng tôi thấy tự hào và yêu quý những bản sắc của dân tộc mình hơn”.

Trang phục truyền thống là một biểu trưng của văn hóa, góp phần phản ánh phong tục, tập quán, vẻ đẹp và bản sắc riêng của mỗi dân tộc, trước bối cảnh hội nhập, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc gắn với du lịch có ý nghĩa rất quan trọng, vừa giúp đồng bào gắn bó với trang phục truyền thống vừa yên tâm phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.

Bài và ảnh: PHÚC ĐIỀN - HOÀNG TRƯỜNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Xã hội xem các tin, bài liên quan.