QĐND - Kinh tế suy giảm, hàng chục nghìn doanh nghiệp (DN) tại TP Hồ Chí Minh đang đối diện với nhiều thách thức, trong đó có nguy cơ ngừng hoạt động, phá sản... Cùng với triển khai các giải pháp của Chính phủ đề ra, thành phố có nền kinh tế “đầu tàu” cần có những giải pháp cấp bách, kịp thời.

Ngân hàng thừa tiền, doanh nghiệp lao đao vì nợ xấu

Giữa tháng 5-2012, Cục thuế TP Hồ Chí Minh đã công bố một số thống kê đáng lo ngại khi số DN ngừng hoạt động kinh doanh đang tăng hơn so với con số bình quân chung các năm gần đây. Từ đầu năm 2012 đến nay, TP Hồ Chí Minh đã có 8.293 DN xin dừng nộp thuế. Nếu tính cả số hộ kinh doanh cá thể, con số này lên tới 38.284 đơn vị. Số lượng DN có báo cáo dư nộp thuế thu nhập DN trong mấy năm qua ngày càng giảm mạnh. Năm 2010, có 38,37% tổng số DN có báo cáo dư nộp thuế thu nhập, sang năm 2011 là 35,04% và tính đến hết quý I - 2012 con số này còn lại 25,42%.

Theo kết quả điều tra Cục Thống kê TP Hồ Chí Minh công bố ngày 22-5, tất cả các DN phá sản là DN vừa và nhỏ. Nguyên nhân chủ yếu là do kinh doanh thua lỗ, không có vốn để duy trì sản xuất, không tiêu thụ được sản phẩm...

Những số liệu trên đã phản ánh khá thực chất khó khăn của nhiều DN tại TP Hồ Chí Minh. Bên cạnh giải pháp giải thể, nhiều DN đã phải ngưng hoặc thu hẹp hoạt động, chuyển sang hình thức kinh doanh khác. Cục Thống kê TP Hồ Chí Minh cho biết, có tới 41,1% số DN dự kiến thu hẹp sản xuất kinh doanh.

Ông Trương Văn Phước, Tổng giám đốc Ngân hàng Eximbank cho biết, lãi suất đã giảm xuống còn 15%/năm nhưng Eximbank mới chỉ giải ngân được hơn 1.500 tỷ đồng trong tổng số 6000 tỷ đồng dành cho khách hàng DN ưu đãi. Nguyên nhân là do số khách hàng đủ điều kiện để giải ngân rất ít. Những DN có dự án kinh doanh khả thi, lúc này họ không muốn sử dụng vốn vay ngân hàng, do đầu ra của sản phẩm còn hạn chế. Trong khi đó, nhiều DN cần vay vốn lại không đủ điều kiện. Nếu cho DN có nhiều nợ xấu vay vốn sẽ dẫn đến phát sinh thêm nợ xấu.

Trên thực tế, các ngân hàng tại TP Hồ Chí Minh trong 4 tháng đầu năm 2012 có tăng trưởng tín dụng đều giảm ở con số âm. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP Hồ Chí Minh, dư nợ tín dụng trên địa bàn thành phố tính đến 30-4 ở tỷ lệ âm 0,64% so với cuối năm 2011.

Những khó khăn trên không những ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng tín dụng mà còn làm cho nợ xấu có xu hướng tăng cao trong 4 tháng đầu năm 2012. Theo đó, đến 30-4, nợ xấu trên địa bàn là 5,3% tổng dư nợ (tỷ lệ này cuối năm 2011 là 4,3%).

Khách hàng doanh nghiệp giao dịch vay vốn tại Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) chi nhánh TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Lê Toàn

Tại Diễn đàn Xuất khẩu năm 2012 được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh vào giữa tháng 5-2012, nhiều đại biểu là lãnh đạo các ngân hàng thương mại và DN tại TP Hồ Chí Minh đều có chung quan điểm là cần xây dựng lại niềm tin giữa doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng, giữa các DN có mối liên kết kinh doanh, sản xuất. Một chuyên gia kinh tế cho rằng, vấn đề khó khăn hiện nay không phải do thiếu nguồn vốn, mà là do sự đổ vỡ niềm tin giữa người vay và người cho vay, khiến cho dòng vốn để sản xuất, kinh doanh bị tê liệt, tắc nghẽn, rơi vào tình trạng ngân hàng thừa tiền nhưng không dám cho vay, DN cần tiền nhưng chạy đôn chạy đáo với nợ xấu, không dám tiếp tục vay vốn trong thời điểm khó khăn.

Tiếp cận nguồn vốn, giải quyết hàng tồn kho

Tại cuộc họp triển khai Nghị quyết 13 của Chính phủ về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Lê Hoàng Quân cho biết: Triển khai Nghị quyết 13 là yêu cầu cấp bách, là nhiệm vụ được chính quyền TP Hồ Chí Minh ưu tiên hàng đầu hiện nay. UBND thành phố đã chỉ đạo các sở, ngành tiếp tục rà soát, phân loại hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Các DN làm ăn không hiệu quả, thua lỗ triền miên thì ngưng rót vốn, tập trung hỗ trợ, tiếp sức cho các DN có phương án làm ăn tốt, có thị trường và đầu ra của sản phẩm bảo đảm được mức tăng trưởng.

Để đẩy mạnh các giải pháp, UBND TP Hồ Chí Minh đã phân công lãnh đạo thành phố và các ban, ngành chủ động tiếp xúc từng DN để nắm bắt khó khăn cụ thể, có những chính sách tháo gỡ riêng phù hợp. Bên cạnh đó, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố, nhiều ngân hàng, tổ chức tín dụng trên địa bàn đã đồng loạt triển khai các gói hỗ trợ vốn ưu đãi; các hoạt động tiếp xúc, giúp DN tiếp cận vốn với lãi suất phù hợp, nhất là đối với những DN vừa và nhỏ.

Bà Lê Ngọc Đào, Phó giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, ngành công thương thành phố đang triển khai chiến dịch tìm đầu ra cho hàng hóa, giảm áp lực hàng tồn kho của các DN. Cụ thể, thành phố đã triển khai mở rộng các kênh bán lẻ thông qua việc thiết lập được gần 4.300 điểm bán hàng bình ổn giá tại 24 quận, huyện; tổ chức cho các doanh nghiệp cùng nhóm ngành liên kết bao tiêu sản phẩm, giải quyết hàng tồn kho...

Mặt khác, UBND TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị Trung ương xem xét giảm 30% thuế thu nhập DN phải nộp năm 2012 đối với các DN vừa và nhỏ; miễn thuế khoán giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập DN năm 2012 đối với các hộ, cá nhân chăm sóc giữ trẻ; tổ chức cung ứng suất ăn cho công nhân; các hộ kinh doanh nhà trọ đang cho đối tượng là các sinh viên, công nhân, học sinh thuê.

Tham gia Diễn đàn Xuất khẩu năm 2012 do UBND TP Hồ Chí Minh tổ chức, ông Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia cho rằng: Nợ xấu đã làm lòng tin giữa ngân hàng và DN bị suy giảm nghiêm trọng. Thời gian qua, có ngân hàng yêu cầu DN đi vay “chợ đen” để đáo hạn nợ, nhưng sau đó, ngân hàng đã “bỏ lửng” không cho doanh nghiệp tiếp tục vay vốn , khiến DN càng lún sâu vào nợ xấu. Muốn tạo lòng tin giữa DN và ngân hàng, không có cách nào khác là hai bên cùng ngồi lại với nhau. Doanh nghiệp tái cơ cấu đầu tư, có phương án sản xuất kinh doanh tốt thì ngân hàng mạnh dạn rót vốn, giải phóng nguồn tiền dư thừa.

Ông Trần Xuân Giá, Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng cổ phần Á Châu (ACB) cho biết: Mấu chốt để giải quyết nợ xấu và khó khăn của DN đòi hỏi DN phải tự tái cơ cấu, tận dụng tốt các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ như thuế, phí, lãi suất để giảm chi phí sản xuất. Đối với các DN có hoạt động hiệu quả, Nhà nước cần giúp xóa nợ để họ đủ tiêu chuẩn vay ngân hàng với lãi suất thấp.

Ông Hồ Huy, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Tổng giám đốc Tập đoàn Mai Linh cho rằng: Kinh doanh vận tải tại TP Hồ Chí Minh đang gặp rất nhiều khó khăn do chi phí nguyên liệu tăng cao, phí thuê bến bãi, thuế, phí, lãi ngân hàng… Lãi suất cao từ ngân hàng đã “ăn sâu” vào lợi nhuận của DN, làm cho DN không có khả năng tái đầu tư phát triển. Chính quyền TP Hồ Chí Minh cần tạo điều kiện về quy hoạch vận tải, cho thuê bến bãi, giảm các loại phí cho kinh doanh vận tải. Hơn nữa, điều DN cần hiện nay là giảm lãi suất cho vay, ngân hàng cần có cơ chế thoáng hơn trong việc giải ngân nguồn vốn cho DN có phương án kinh doanh tốt, thay vì thắt chặt do ngại rủi ro như hiện nay.

Bằng nhiều giải pháp quyết liệt, TP Hồ Chí Minh  đã và đang tạo điều kiện giúp DN vượt qua những khó khăn, ổn định sản xuất kinh doanh, góp phần cho sự tăng trưởng ổn định của thành phố.

 Đặng Trung Kiên