QĐND Online – Nhân buổi toạ đàm do Tổ chức phi Chính phủ Action Aid tổ chức với chủ đề về Công ước của Liên Hợp quốc về xoá bỏ mọi hình thức phân biệt đối với phụ nữ (CEDAW) tại Hà Nội, chúng tôi có cuộc phỏng vấn nhanh với bà Trần Thị Quốc Khánh, Uỷ viên đoàn chủ tịch, trưởng ban Luật pháp chính sách Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam:
CEDAW là tên viết tắt của “Công ước của Liên hợp quốc về xóa bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ”. Đây là văn bản luật quốc tế, mang tính ràng buộc pháp lý đầu tiên về các quyền con người của phụ nữ, nhằm ngăn chặn sự phân biệt đối xử với phụ nữ và xây dựng một chương trình hành động nhằm thúc đẩy quyền bình đẳng của phụ nữ.
Uỷ ban CEDAW được thành lập nhằm theo dõi giám sát quá trình thực thi Công ước này của các quốc gia thành viên. Bốn năm một lần, các quốc gia thành viên phải chuẩn bị và trình bày các báo cáo về quá trình thực hiện CEDAW trước Ủy ban.
Công ước bao gồm lời mở đầu và 30 điều khoản được Đại Hội đồng Liên hợp quốc thông qua ngày 18/12/1979 và có hiệu lực ngày 3/9/1981. Đến nay trên thế giới đã có 184 nước là quốc gia thành viên của Công ước CEDAW. Việt Nam đã phê chuẩn Công ước CEDAW vào ngày 17/2/1982 và trở thành quốc gia thành viên của Công ước này.
* Chúng ta đã đạt được những thành tựu gì khi thực hiện công ước CEDAW, thưa bà?
Theo tôi, thành tựu nổi bật nhất đó là việc chúng ta đã hoàn thiện hệ thống chính sách, luật pháp liên quan tới phụ nữ, đặc biệt là việc thông qua Luật bình đẳng giới. Luật ra đời sẽ giúp Việt Nam thực hiện tốt hơn về bình đẳng giới, góp phần nâng cao vị thế của phụ nữ trong nhiều lĩnh vực. Mặt khác, chúng ta đã có nhiều cải thiện về các mục tiêu và chỉ số về bình đẳng giới, sự tiến bộ của phụ nữ trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, giáo dục – đào tạo, lao động - việc làm, xóa đói giảm nghèo, y tế, xã hội... Điều này cũng được Uỷ ban CEDAW đánh giá cao.
Tỷ lệ nữ tham gia vào các tổ chức lãnh đạo ngày một cao. Ví dụ như tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội khoá XI của ta chiếm 27,31%, đứng ở tỷ lệ cao nhất trong các nước khu vực châu Á. Và tỷ lệ này sẽ tiếp tục tăng vào khoá tới.
Việc Việt Nam gia nhập WTO, đòi hỏi người phụ nữ cần phải cố gắng nhiều hơn nữa. Những phẩm chất của phụ nữ Việt Nam như cần cù lao động, chịu thương chịu khó, có sự hy sinh lớn đối với gia đình… là điều vô cùng đáng quý, song muốn đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ hội nhập họ cần phải phải có ý thức trách nhiệm đối với bản thân mình, cho giới mình, đặc biệt đó là sự nỗ lực học tập để đảm bảo trình độ năng lực đáp ứng yêu cầu của xã hội như trình độ học vấn, ngoại ngữ, tin học… Có ý thức được điều đó thì người phụ nữ mới có thể tự tin đứng ngang bằng với nam giới.
* Những khó khăn trong việc thực hiện Công ước CEDAW và các biện pháp để đảm bảo việc thực hiện Công ước này ở Việt Nam trong thời gian tới là gì? Việc xoá bỏ khoảng cách nhận thức chênh lệch giữa phụ nữ nông thôn và thành thị được Hội LHPN đặt ra như thế nào?
Theo tôi, khó khăn và thách thức lớn nhất của Việt Nam trong thời gian tới vẫn là vấn đề phân biệt đối xử, tư tưởng trọng nam khinh nữ, định kiến giới đã tồn tại từ nhiều đời nay không chỉ ở Việt Nam mà cả khu vực châu Á. Hệ thống luật pháp, chính sách của Việt Nam không thể giúp người dân thay đổi quan niệm ngay trong một sớm một chiều.
Trong khi đó, nhận thức của nhân dân, đặc biệt là phụ nữ về Công ước CEDAW và về quyền và lợi ích của phụ nữ còn nhiều hạn chế. Công tác truyền thông tới người dân chưa thực sự sâu rộng, đặc biệt là phụ nữ ở nông thôn, vùng sâu, dân tộc thiểu số trình độ văn hóa còn thấp… Tệ nạn buôn bán phụ nữ và trẻ em chưa ngăn chặn; việc chị em nhiều vùng vẫn còn hạn chế trong việc được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản và tỷ lệ nạo phá thai cao, đặc biệt ở trẻ em gái chưa thành niên và nữ thanh niên; tình trạng bạo lực gia đình vẫn còn tồn tại…
Trong thời gian tới, Hội phụ nữ cùng các cơ quan chức năng phối hợp để tăng cường tuyên truyền công ước CEDAW một cách sâu rộng tới chị em phụ nữ, kể cả chị em ở vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số; dịch công ước bằng tiếng dân tộc để ai cũng có thể tiếp cận với CEDAW… Ngoài ra, Hội sẽ tiếp tục xây dựng những hình thức tuyên truyền Công ước này một cách phù hợp nhất tới chị em phụ nữ những vùng miền còn nhiều khó khăn.
* Xin cám ơn bà!
Kim Anh (Thực hiện)
* Thưa bà, bà có thể cho chúng tôi biết cụ thể hơn về công ước CEDAW? Việt Nam chính thức tham gia khi nào?