Khi đi khám tuyển, anh nhờ người chú họ là Đào Văn Lâu vào cân hộ, được 52kg; còn các vòng tiếp theo, Đới trực tiếp khám và đều đạt tiêu chuẩn. Ngày 25-2-1968, anh có lệnh gọi nhập ngũ khiến mọi người rất ngỡ ngàng. Thương cháu, bà ngoại không ngủ được, gầy sọp đi, bà nói: “Cháu đã quyết đi bộ đội bà không ngăn nữa. Ở nhà, bà có hàng xóm giúp đỡ nên cháu yên tâm. Chỉ thương cháu còn nhỏ và sức khỏe yếu…”.

CCB Đại tá Đào Quang Đới (ngoài cùng, bên trái) giới thiệu về tấm ảnh kỷ niệm ông được chụp cùng nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu. 

Đến ngày nhận quân trang, đơn vị tổ chức phúc tra sức khỏe. Lần này, Đới không biết nhờ ai, lên bàn cân chỉ được 39kg, nên bị trả về. Anh òa khóc, ôm lấy đồng chí Tiểu đoàn trưởng nài nỉ cho được ở lại đơn vị. Trước hành động của Đới, lãnh đạo đơn vị cân nhắc rồi nhận anh vào đơn vị tham gia huấn luyện 3 tháng liền dưới chân núi Yên Tử (Quảng Ninh).

Nhấp ly trà nóng, mắt cựu chiến binh Đào Quang Đới sáng lên, chậm rãi kể tiếp:

- Ngày đó, tôi suy nghĩ, nếu mình không được huấn luyện mà chỉ làm văn thư, liên lạc thì làm sao có thể cầm súng chiến đấu. Thế là, tôi quyết xin chỉ huy được về đơn vị huấn luyện…

Vào đơn vị muộn 1 tháng so với anh em, nên chiến sĩ Đới rất tích cực rèn luyện, học tập, nhất là rèn luyện thể lực. Hôm kiểm tra bắn đạn thật, với 3 viên đạn, Đới đạt 29 điểm và các nội dung khác đều giỏi. Khi đơn vị gửi giấy báo công về địa phương, lúc này bà ngoại mới yên tâm, tin tưởng ở người cháu của mình. Sau đó, đơn vị của Đào Quang Đới hành quân vào Khe Sanh (Hướng Hóa, Quảng Trị) chiến đấu. Tại đây, chiến sĩ Đới được biên chế vào Trung đoàn 8, nay là Trung đoàn 3, Sư đoàn 324, Quân khu 4.

Với hơn 40 năm công tác trong quân ngũ, trong đó 24 năm công tác ở các đơn vị thuộc Sư đoàn 324, ông Đới đã tham gia rất nhiều trận đánh lớn nhỏ, ở Tam Tanh, A Dơi, Cooc Bai, Thượng Đức, Đường 9…; làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào, tham gia giải phóng Phu Bia, Boom Lọng... Từ người chiến sĩ, trải qua các cấp chỉ huy, ông phấn đấu trở thành cán bộ cơ quan Sư đoàn 324, sau đó được điều về công tác ở Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương, rồi về hưu với quân hàm đại tá. Ba lần ông được tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ, cùng 6 Huân chương Chiến công Giải phóng và nhiều bằng, giấy khen khác. Khi chúng tôi hỏi: “Trận đánh nào ông nhớ nhất?”, không chút suy nghĩ, ông Đới bộc bạch: "Đó là trận đánh giải phóng A Bia, phía Tây Thừa Thiên Huế, năm 1969”. Lúc đó, Đào Quang Đới là chiến sĩ thuộc Đại đội 2 (Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 3, Sư đoàn 324, Quân khu 4).

Cũng theo ông Đới, sở dĩ trong ký ức không thể phai mờ về trận đánh này, là vì bản thân đã lập thành tích đặc biệt. Sau trận đánh, ông được cấp trên tặng danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ và Huân chương Chiến công Giải phóng hạng ba. Ông luôn tâm niệm: Quãng đời đẹp nhất là khi được chiến đấu, cống hiến tuổi trẻ để đánh thắng quân thù!

Bài và ảnh: LÊ TƯỜNG HIẾU