Xúc động hành trình trở về

Giữa những ngày hè đổ lửa, bà Nguyễn Thị Miến ở phường Bồ Đề (TP Hà Nội) nghẹn ngào đón hài cốt của người cha trở về yên nghỉ tại Nghĩa trang Dốc Lã (Hà Nội). Đó là hành trình tìm kiếm, đợi chờ, mong mỏi kéo dài suốt 54 năm qua. Bà Miến chia sẻ: “Bố tôi là liệt sĩ Nguyễn Văn Thưởng, nhập ngũ năm 1965. Quá trình chiến đấu, bố tôi hy sinh năm 1971 khi tôi mới được 2 tuổi. 5 năm sau, mẹ tôi cũng qua đời. Khi đó, tôi đến sống cùng gia đình bác ruột. Suốt bao năm, tôi luôn mong mỏi tìm được hài cốt của bố. Thế nhưng thời gian ngày một lùi xa, thông tin không có nhiều khiến việc tìm kiếm rất khó khăn”.

Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam phối hợp tổ chức đón hài cốt liệt sĩ đưa về quê nhà, tháng 7-2025. Ảnh: VIỆT PHƯƠNG

Bà Miến đã tìm đến Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đề nghị giúp đỡ. Quá trình phối hợp kết nối thông tin, Hội phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng và những đồng đội làm công tác thiện nguyện để tìm kiếm bằng nhiều phương pháp khác nhau. Khi có thông tin về 6 liệt sĩ hy sinh cùng một ngày được chôn tập thể và quy tập tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Trường Phú (tỉnh Quảng Trị), Hội đối chiếu hồ sơ và đề nghị lấy mẫu sinh phẩm giám định ADN. Khi khớp nối đối chiếu, có mẫu sinh phẩm phù hợp với ông Nguyễn Văn Bường là anh ruột của liệt sĩ. Nhận được thông báo kết quả giám định do Viện Pháp y quốc gia (Bộ Y tế) thực hiện, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã tổ chức trao lại gia đình. Sau đó, lễ đón nhận và an táng HCLS Nguyễn Văn Thưởng được chính quyền địa phương tổ chức trang trọng và xúc động.

Với gia đình liệt sĩ Hoàng Đức Choóng ở tỉnh Cao Bằng, niềm mong mỏi đưa HCLS trở về cũng kéo dài gần 55 năm. Gia đình là đồng bào dân tộc Nùng, lại ở vùng sâu, vùng xa nên gặp nhiều khó khăn khi làm thủ tục tìm kiếm HCLS. Bà Hoàng Thị Ngò, con gái liệt sĩ Hoàng Đức Choóng, cho biết: “Mẹ tôi đã 84 tuổi, có 4 người con thì 2 anh mất, 1 người bị nhiễm chất độc da cam. Mong muốn của mẹ là tìm thấy hài cốt bố tôi để đưa về quê hương”. Cuối năm 2022, thân nhân gia đình liệt sĩ Hoàng Đức Choóng đến Hội nhờ giúp đỡ. Thông tin ban đầu được biết, đồng chí Hoàng Đức Choóng hy sinh năm 1971 tại chiến trường Quảng Bình. Từ đó, Hội phối hợp cùng Bộ CHQS tỉnh Quảng Bình (nay là tỉnh Quảng Trị) và các cơ quan chức năng giúp đỡ tìm kiếm vị trí mộ theo sơ đồ. Cuối năm 2023, việc tìm kiếm, quy tập mộ đã có kết quả. Từ đó, các cơ quan chức năng lấy được mẫu sinh phẩm HCLS và thực hiện giám định ADN. Qua đối chiếu đã xác định chính xác danh tính liệt sĩ Hoàng Đức Choóng. Khi về Hà Nội nhận kết quả giám định, bà Hoàng Thị Ngò không giấu được niềm xúc động. Vậy là tâm nguyện bấy lâu đã thành hiện thực. Gia đình làm các thủ tục đưa HCLS về an táng tại quê nhà

Với nỗ lực tìm kiếm, xác định danh tính liệt sĩ, từ đầu năm 2025 đến nay, Hội đã tổ chức 2 đợt trao kết quả giám định ADN cho 5 trường hợp thân nhân gia đình liệt sĩ, tiếp nhận, hướng dẫn thủ tục hồ sơ đề nghị tìm kiếm liệt sĩ cho 51 trường hợp, đề nghị giám định ADN cho 8 trường hợp. Các hội, chi hội trực thuộc đã tiếp nhận hồ sơ, đề nghị đính chính thông tin liệt sĩ 343 trường hợp; hỗ trợ giám định ADN cho 17 trường hợp; phối hợp với các cơ quan chức năng của địa phương cung cấp thông tin liệt sĩ cho hơn 6.000 trường hợp đến yêu cầu. Những việc làm thiết thực, hiệu quả đó đã nối liền hành trình tìm kiếm và đưa hài cốt các liệt sĩ trở về quê hương, giúp thân nhân liệt sĩ an tâm sau nhiều năm mong mỏi, đợi chờ.

Chung tay xoa dịu nỗi đau chiến tranh

Hầu hết các trường hợp gia đình liệt sĩ đề nghị giúp đỡ đều có hoàn cảnh khó khăn, không đủ kinh phí thực hiện các thủ tục làm giám định ADN. Nhận thấy điều đó, Hội đã kêu gọi sự quan tâm, ủng hộ của toàn xã hội để có nguồn kinh phí tiến hành giám định ADN với HCLS. Thông qua nguồn xã hội hóa, với sự vào cuộc của các đơn vị Quân đội, lực lượng tình nguyện, Cục Người có công (Bộ Nội vụ), Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã hỗ trợ 100% kinh phí các trường hợp được giám định ADN. Thời gian qua, Hội đã bàn giao 36 lần kết quả với hơn 300 HCLS được trở về với quê hương.

 Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam trao kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ cho thân nhân liệt sĩ, tháng 3-2025. Ảnh: VIỆT PHƯƠNG

Trung tướng Trần Tấn Hùng, Phó chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam, cho biết: “Theo kế hoạch năm 2025, Hội xây dựng nhiều chương trình, hoạt động, trong đó tích cực tìm kiếm để trả lại tên cho nhiều liệt sĩ, phấn đấu giám định khoảng 50 HCLS. Thực tế là việc tìm kiếm, quy tập hài cốt đã gặp khó khăn thì việc giám định danh tính liệt sĩ còn khó khăn hơn rất nhiều do các mẫu hài cốt chôn tập thể nằm dưới lòng đất lâu ngày đã bị phân hủy. Do vậy, việc tìm kiếm và lấy mẫu sinh phẩm hài cốt các liệt sĩ càng sớm thì việc giám định sẽ càng bớt khó khăn”.

Nhờ kết nối thông tin với các cựu chiến binh Mỹ, Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam đã liên hệ làm việc và nhận được 21 bộ hồ sơ mộ liệt sĩ tập thể trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước do cựu chiến binh Mỹ cung cấp. Toàn bộ hồ sơ đã được bàn giao cho Ban chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính HCLS (Ban chỉ đạo quốc gia 515) và Cục Chính sách-Xã hội (Bộ Quốc phòng). Theo thông tin trong 21 bộ hồ sơ, có hơn 3.000 HCLS. Hiện tại, Đội quy tập K72 của Bình Phước (nay là Đồng Nai) đã tiến hành khai quật ở sân bay Lộc Ninh tìm được 105 hài cốt.

Với mong muốn đẩy nhanh tiến độ tìm kiếm HCLS, Trung tướng Hoàng Khánh Hưng, Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam cho biết: Hội đề xuất với Cục Chính sách-Xã hội và Ban chỉ đạo quốc gia 515 tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong công tác tìm kiếm HCLS ở trong nước, các vùng trước đây diễn ra những trận đánh, đặc biệt là những nơi có thông tin mộ tập thể. Đồng thời, Hội đẩy mạnh tuyên truyền, xã hội hóa trong hoạt động tri ân, nhất là giám định ADN, thực hiện tốt các nội dung về chế độ, chính sách, thủ tục hành chính, đón nhận, truy điệu, an táng HCLS, đính chính thông tin trên bia mộ, lấy mẫu sinh phẩm, xem xét hồ sơ công nhận liệt sĩ đúng với chính sách hiện hành.

Trong năm 2025, các tổ chức hội của Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam trên toàn quốc phấn đấu đưa được ít nhất từ 250 đến 300 HCLS về với quê hương. Đây là việc làm hết sức nhân văn, nghĩa tình, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh để lại.

ĐỨC NAM

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính sách xem các tin, bài liên quan.