Lãnh đạo Quân khu 5 chia sẻ với chúng tôi, miền Trung Tây Nguyên có địa bàn rộng, phức tạp; là chiến trường ác liệt trong các cuộc kháng chiến. Hơn nữa, giao thông đi lại khó khăn, nhất là về vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng; thời tiết khắc nghiệt, nguồn nước khan hiếm, bị ô nhiễm, nhiều vùng có dịch sốt rét, có nơi bom, mìn chưa được tháo gỡ; thiên tai, bão, lụt diễn biến bất thường… Những yếu tố đó ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình khảo sát, xác minh, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trong nước và nước ngoài của Quân khu 5.

Tuy nhiên, với cách làm năng động, sáng tạo, Ban Chỉ đạo 1237 Quân khu 5 và các tỉnh, thành phố đã tổ chức tuyên truyền, đăng tải phổ biến các nội dung văn bản trên phương tiện thông tin đại chúng, tiếp nhận và phúc đáp những thông tin về hài cốt liệt sĩ bằng nhiều hình thức; chú trọng quản lý địa bàn, vận động cung cấp thông tin về mộ liệt sĩ; nhanh nhạy trong thu thập, xử lý, khai thác, xác minh, kết luận thông tin cần tìm kiếm. Đặc biệt, Quân khu 5 đã ứng dụng phần mềm quản lý thông tin liệt sĩ tại Phòng Chính sách, Cục Chính trị quân khu và các tỉnh, thành phố. Cấp sư đoàn cũng đã cơ bản cài đặt xong phần mềm dữ liệu liệt sĩ, từng bước hoàn thiện quản lý hồ sơ, danh sách liệt sĩ, quân nhân từ trần, mất tin, mất tích. Quân khu và Bộ CHQS các tỉnh kiện toàn, bảo đảm quân số 3 Đội quy tập ở các tỉnh Đắc Lắc, Gia Lai, Kon Tum, làm nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sĩ ở Lào và Cam-pu-chia mùa khô năm 2015-2016.

Để phần việc ý nghĩa này đạt hiệu quả, các cơ quan chức năng đã tiếp đón và cung cấp gần 1.000 thông tin về liệt sĩ cho các thân nhân, gia đình liệt sĩ trực tiếp hoặc qua thư, điện thoại; thành lập lực lượng lâm thời thực hiện đề án từ biên chế cấp tổ đến đội ở Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đà Nẵng...; đầu tư 11 xe ô tô các loại, cùng một số máy dò mìn cho các đội chuyên trách quy tập liệt sĩ ở ngoài nước. Số hài cốt liệt sĩ quy tập được trên đất bạn được lấy mẫu sinh phẩm lưu trữ theo quy định; làm các thủ tục đúng thông lệ quốc tế; tổ chức trọng thể lễ viếng, truy điệu và an táng trang nghiêm, đúng nghi thức; hài cốt liệt sĩ xác định được tên, quê quán thì tổ chức bàn giao chặt chẽ cho địa phương và gia đình liệt sĩ.

Trong 6 tháng đầu năm 2016, Quân khu 5 đã quy tập và an táng được 187 liệt sĩ trong nước và ở Lào, Cam-pu-chia, trong đó có 61 liệt sĩ có tên. Từ khi thực hiện Đề án 1237 đến nay, Quân khu 5 đã quy tập được 1.150 hài cốt liệt sĩ, trong đó 210 liệt sĩ có tên. Đó là những nỗ lực vượt bậc của Quân khu 5 trong công tác đền ơn đáp nghĩa, tri ân cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc. Có lẽ thế mà nhiều cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trên địa bàn Quân khu 5 gọi Đề án 1237 bằng tên: “Đề án... tri ân”.

HỒNG VÂN