Chuyện đời ông “Nam Cụt”

Gọi là Nam Cụt, vì ông bị cụt mất cánh tay phải đến sát nách trong một trận đánh diễn ra vào năm 1974 tại Thừa Thiên-Huế. Từ đó, đồng đội đặt cho ông biệt danh này. Ông có tên khai sinh là Nguyễn Thanh Nam, sinh ngày 6-12-1950, quê ở xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, Nghệ An trong một gia đình có 8 anh em, ông là con trai cả. Tại buổi lễ, được chia vui cùng đồng đội, ông Nam xúc động kể:

- Năm 1968, giặc Mỹ điên cuồng đưa không quân đánh phá miền Bắc. Lúc ấy, tôi đang học lớp 9, chứng kiến các nhà máy, xí nghiệp ở Vinh-Bến Thủy và nhiều nơi khác bị đánh hỏng, người dân vô tội chết do bom đạn địch, tôi mong sớm được lên đường đánh giặc.  

Ông Nguyễn Thanh Nam với những phần thưởng được trao tặng. 

Vào những ngày đầu tháng 9-1974, ông và đồng đội phối thuộc với bộ binh đánh chiếm điểm cao 30, thuộc phía nam Núi Bông (Phú Lộc, Thừa Thiên-Huế). Khi đơn vị vừa chiếm lĩnh trận địa, lắp súng xong, đang lấy phần tử bắn thì ông nghe tiếng vút bên tai, cảm giác lạnh người, tê buốt. Khi bừng tỉnh, ông thấy cánh tay phải gần đứt, treo lủng lẳng, liền lấy hết sức giật mạnh rồi nhờ đồng đội ga-rô. Vì bị mất máu nhiều, ông ngất lịm trên trận địa; khi tỉnh dậy mới biết mình đang nằm điều trị ở quân y viện. Trong thời gian ở chiến trường Huế-Trị Thiên khói lửa, ông và đồng đội đã lập được nhiều chiến công hiển hách, bắn rơi nhiều máy bay; ông được tặng các danh hiệu: "Dũng sĩ diệt máy bay"; "Dũng sĩ quyết thắng", "Chiến sĩ thi đua" và được tặng thưởng Huân chương Chiến công giải phóng hạng ba. Tháng 3-1973, ông được kết nạp Đảng tại chiến trường. Anh hùng Đặng Thọ Truật cho biết: Trong chiến đấu, đồng chí Nam luôn mưu trí, dũng cảm, có biệt tài bắn máy bay ban đêm; đồng thời là tấm gương sáng cả trong chiến đấu và đời thường để đồng đội noi theo.

Sau giải phóng, ông Nam được chuyển về điều trị tại Trạm thương binh 1, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An. Nhiều đêm ông trằn trọc suy nghĩ, giờ chỉ còn cánh tay trái biết làm gì để nuôi sống bản thân ngoài số trợ cấp thương binh ít ỏi, nhà lại đông anh em, bố mẹ già yếu. Đang túng quẫn, chưa tìm ra lối mưu sinh, thì bố đẻ của ông định hướng: “Trước đây con học giỏi và đã học xong lớp 9, để cuộc sống đỡ khổ, theo cha, con quyết tâm tập viết bằng tay trái rồi đi học tiếp”.

Những lời dạy ấy đã tiếp thêm nghị lực vượt lên số phận cho người chiến sĩ từng một thời vào sinh ra tử. Ông tự hứa không cho phép mình chùn bước trước khó khăn thường nhật. Thế rồi, những ngày điều trị ở Trạm thương binh Tân Kỳ 1, mọi người dần quen với hình ảnh một người lính cụt tay vẫn ngày ngày xin phấn tập viết từng con chữ, phép toán trên nền gạch, khi thì mượn được cây bút chì tập viết trên giấy…

Sau hơn 1 năm kiên trì luyện tập, ông đã viết được bằng tay trái. Năm 1978, ông xin vào học văn hóa tại Trường bổ túc văn hóa Công nông Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Năm 1979, ông thi và đỗ vào Trường Đại học Tài chính-Kế toán Hà Nội. Trong 4 năm học (1979-1983), ông luôn chăm chỉ học tập và được tín nhiệm bầu làm Bí thư chi bộ, Đảng ủy viên Khoa Tài chính-Ngân sách của trường.

Hơn 30 năm công tác trong ngành tài chính của địa phương, ông Nam luôn cần cù chịu khó học hỏi, nâng cao trình độ, nghiên cứu các chế độ, chính sách mới, sử dụng thành thạo vi tính và thường xuyên tham mưu cho lãnh đạo, UBND tỉnh Nghệ An nhiều chủ trương, chính sách đúng đắn, phù hợp mang lại hiệu quả cao trong thực hiện vốn đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh; thực hiện cấp phát, thanh toán vốn đầy đủ, kịp thời, đúng chế độ. Với phẩm chất của người lính Cụ Hồ, ông không nghĩ đến tư lợi cho bản thân, sống giản dị, khiêm nhường, luôn được mọi người tin yêu. Ngoài công việc ở cơ quan, ông còn luôn dành thời gian chăm sóc gia đình, vợ con và mẹ già.

Bài và ảnh: LÊ TƯỜNG HIẾU