Cuối buổi nói chuyện, Hạ sĩ Trần Thanh Tùng, nhân viên tiêu đồ thuộc Đại đội 10 mạnh dạn đặt câu hỏi với CCB Trần Liên:

- Thưa ông! Ông có thể kể cho chúng cháu nghe những kỷ niệm đáng nhớ nhất trong quá trình chiến đấu của ông được không ạ?

Với chất giọng hào sảng, ông Liên đưa cánh lính trẻ về một miền kỷ niệm đầy sôi động và nhiệt huyết. Ấy là thời điểm năm 1950, vừa bước sang tuổi 22, ông Liên khi đó đang là Bí thư Tỉnh đoàn Thanh Hóa thì được lệnh của Trung ương Đảng vận động thanh niên, học sinh, sinh viên nhập ngũ. Ông được biên chế vào Ban nghiên cứu Không quân, rồi chuyển về làm Trợ lý chính trị của Đại đoàn 351 tham gia Chiến dịch Hòa Bình. Đến đầu năm 1953, ông được cử đi học tại trường phòng không ở Trung Quốc, chuẩn bị về tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ (năm 1954).

CCB, Đại tá Trần Liên kể chuyện lịch sử bộ đội ra-đa với chiến sĩ Trung đoàn 293. 
Năm 1958, toàn quân chọn ra hơn 1.000 đồng chí có trình độ văn hóa, có kinh nghiệm chiến đấu để xây dựng Binh chủng Ra-đa. Năm 1965, đế quốc Mỹ đánh phá ác liệt ở khu vực miền Trung, các trạm ra-đa 11, 12 của Trung đoàn 290 phải lùi về bắc sông Gianh. Lúc này, đang công tác ở Phòng Ra-đa Trinh sát, Quân chủng Phòng không-Không quân, ông Liên được đồng chí Phùng Thế Tài, Tư lệnh Quân chủng và đồng chí Đặng Tính, Chính ủy Quân chủng giao nhiệm vụ: “Anh có kinh nghiệm nhiều năm trong chiến đấu, quân chủng cử anh vào miền Trung để phục hồi trường ra-đa về phía Nam, không để máy bay Mỹ đánh phá khu vực trong đó”.

Đầu năm 1966, cầm trên tay quyết định làm Tham mưu trưởng Trung đoàn 290 vào nhận nhiệm vụ ở tuyến lửa, công việc đầu tiên của ông là đưa các trạm ra-đa vào khu vực Đồng Hới (Quảng Bình), Vĩnh Linh (Quảng Trị). Trần Liên đến gặp đồng chí Trần Sự, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Quảng Bình (khi ấy gọi là Tỉnh trưởng) “xin” địa điểm xây dựng trận địa ra-đa. Nghe Trần Liên đặt vấn đề, đồng chí Trần Sự nói: “Đất này là đất của toàn dân, bố trí ở đâu mà đánh địch được là chúng tôi ủng hộ, nhưng phải được ý kiến của dân...”.

Sau khi xem xét, cân nhắc, để không ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của nhân dân, ông Liên quyết định chọn vùng núi Đá Mài ở phía tây Đồng Hới để đặt Trạm Ra-đa 12. Tuy nhiên, khi mở đài phát sóng được vài hôm thì hai máy bay F101 của Mỹ bay qua trinh sát, Trung đội 14,5mm nổ súng, trận địa bị lộ. Nhận thấy tình hình không thuận lợi, Trần Liên gọi điện báo cáo Bộ tư lệnh Quân chủng xin phép di chuyển trạm đến vị trí khác. Quả thật, vừa hành quân rời khỏi vị trí hôm trước, hôm sau máy bay F105 của không quân Mỹ đến bắn phá ác liệt. Tổ chức xong Trạm Ra-đa 12, ông Liên vào Quảng Trị, chỉ huy Trạm Ra-đa 11 cơ động đến phía tây Vĩnh Linh.

Câu chuyện của CCB Trần Liên vừa kết thúc, những tràng pháo tay vang lên. Thiếu tá Lê Công Sức, Chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn 293 phát biểu:

- Đúng như lời bác Liên vừa kể, để hoàn thành xuất sắc những nhiệm vụ khó khăn, nặng nề, người chiến sĩ phải luôn sáng tạo, linh hoạt; đồng thời phải biết yêu quý, trân trọng vũ khí trang bị như chính mạng sống của mình... Đấy là bài học quý đối với mỗi cán bộ, chiến sĩ hôm nay.

Bài và ảnh: NGUYỄN CHÍ HÒA