Xây dựng văn hóa tiêu dùng thông minh

- Cô đợi con một xíu ạ!

Tôi xách bịch thịt heo tính ra thẳng quầy thu ngân thì cô nhân viên bán hàng cất tiếng gọi nhỏ nhẹ rồi lấy mảnh giấy hình vuông dán vào món hàng.

- Cái gì vậy cháu?

- Dạ! Đây là tem truy xuất nguồn gốc thịt heo. Phải dán tem thì hàng mới đủ điều kiện ra khỏi siêu thị. Tem có mã vạch. Cô chỉ cần sử dụng App điện thoại thông minh là có đầy đủ thông tin về nguồn gốc, chất lượng, thời gian giết mổ, thời gian nhập hàng vào siêu thị... Có bất cứ thắc mắc gì, cô liên hệ các thông tin có trên App ạ.

leftcenterrightdel
Người dân lựa chọn thực phẩm an toàn tại siêu thị Co.opmart quận 5, TP Hồ Chí Minh 

Nơi tôi mua hàng là một siêu thị nhỏ nằm trong khu chung cư ở phường 2, quận 5, TP Hồ Chí Minh, thuộc hệ thống siêu thị Co.opmart (Saigon Co.op). Việc dán tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đặc biệt là các mặt hàng thực phẩm, đã được Co.opmart, hệ thống các siêu thị và chợ đầu mối tại TP Hồ Chí Minh thực hiện gần 3 năm nay. Theo ông Nguyễn Anh Đức, Phó tổng giám đốc Thường trực Saigon Co.op, với định hướng phát triển bền vững, Saigon Co.op luôn triệt để thực hiện sứ mệnh là bạn đồng hành của hàng Việt và người tiêu dùng Việt. Chính vì vậy, hệ thống Co.opmart luôn tiên phong ứng dụng công nghệ thông minh trong quá trình kiểm soát chất lượng nguồn hàng, đem đến cho người tiêu dùng những tiện ích tốt nhất để kiểm soát vệ sinh, an toàn thực phẩm.

Tôi làm theo hướng dẫn của cô nhân viên bán hàng, thấy đơn giản, tiện lợi và hoàn toàn yên tâm về chất lượng thực phẩm. Việc ứng dụng công nghệ thông minh rõ ràng giúp người tiêu dùng thuận lợi hơn rất nhiều khi lựa chọn hàng hóa, tránh mua phải hàng kém chất lượng.

Tiện ích của công nghệ thông minh ngày càng phổ biến, phát triển. Tuy nhiên, trên thực tế, đa số người tiêu dùng truyền thống, nhất là người nội trợ lớn tuổi, vẫn chưa có thói quen tiêu dùng thông minh. Ngay như tôi, hơn 20 năm làm báo ở TP Hồ Chí Minh nhưng hằng ngày vẫn đi chợ chọn mua hàng theo thói quen và kinh nghiệm, chưa quan tâm đến tiêu dùng thông minh.

Đem vấn đề này trao đổi với ông Nguyễn Viết Hồng, Tổng giám đốc Công ty Vina CHG, một trong những chuyên gia hàng đầu về chống hàng giả ở TP Hồ Chí Minh, ông thẳng thắn bày tỏ: Chống hàng giả bằng công nghệ cao là giải pháp quan trọng hàng đầu, xu hướng tất yếu để bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng. Trong thời đại 4.0, việc xây dựng văn hóa tiêu dùng thông minh cho người dân là vô cùng cần thiết. Muốn vậy, phải bắt đầu từ những việc nhỏ hằng ngày để hình thành thói quen từ mỗi người, mỗi gia đình. Thời gian qua, Vina CHG đã phối hợp tổ chức nhiều diễn đàn, hội thảo về phương thức, giải pháp chống hàng giả cho cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Có thể thấy, ai cũng lo mua phải hàng kém chất lượng, ăn phải thực phẩm bẩn, nhưng ý thức, kỹ năng chống hàng giả, hàng kém chất lượng, xây dựng, phát triển văn hóa tiêu dùng thông minh trong đời sống xã hội thì còn rất nhiều việc phải làm. “Không ai có thể làm tốt hơn chính mỗi người tiêu dùng. Khi thị trường tiêu dùng thông minh phát triển, nhu cầu sử dụng nguồn hàng kém chất lượng bị thu hẹp thì tất yếu sẽ triệt tiêu nguồn cung, thực phẩm bẩn sẽ không còn đất sống”, ông Hồng khẳng định.

Kiểm tra, kiểm soát chuỗi an toàn vệ sinh thực phẩm

Cận Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, ngành chức năng từ Trung ương đến các địa phương đồng loạt tổ chức kiểm tra thị trường, kiểm soát chặt chuỗi an toàn vệ sinh thực phẩm. Ngày 18-1, đoàn kiểm tra liên ngành số 1 của Bộ Y tế, do ông Đỗ Hữu Tuấn, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm làm trưởng đoàn, đã tiến hành kiểm tra công tác bảo đảm an toàn thực phẩm tại tỉnh Bình Định. Tại TP Hồ Chí Minh, Ban Quản lý an toàn thực phẩm thành phố đã thành lập 20 đoàn kiểm tra, phối hợp với chính quyền, ban, ngành chức năng các địa phương tổng kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm theo chuỗi từ các cơ sở sản xuất, chăn nuôi, giết mổ, chế biến thực phẩm... đến các chợ đầu mối, nhà hàng, quán ăn... liên tục trước, trong và sau Tết. Đặc biệt, tại các lễ hội văn hóa ẩm thực, nơi tập trung đông đảo thực khách đến ăn uống, vui chơi, giải trí trong dịp Tết, lực lượng chức năng sẽ kiểm tra sâu, kiểm tra thường xuyên nhằm bảo đảm tốt nhất chất lượng thực phẩm, đề phòng nguy cơ ngộ độc tập thể do thức ăn kém chất lượng. Bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng ban Quản lý an toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết: Nhờ tăng cường các hình thức, biện pháp kiểm tra nên cơ quan chức năng đã kịp thời phát hiện, xử lý nhiều vụ việc tuồn thực phẩm kém chất lượng ra thị trường. Một trong những vụ việc điển hình là phát hiện tại một kho đông lạnh ở quận Bình Tân chứa 6 tấn thịt động vật không rõ xuất xứ, kém chất lượng, được chủ hàng chuẩn bị tuồn đi tiêu thụ. Đoàn kiểm tra đã lập biên bản, tịch thu, tiêu hủy lượng hàng, xử phạt hành chính chủ hàng 90 triệu đồng. Trong đợt ra quân cao điểm, các đoàn kiểm tra đã phát hiện khoảng 10% cơ sở có các biểu hiện vi phạm, phải xử lý hành chính. Từ nay đến Tết, tại các chợ đầu mối, lực lượng chức năng sẽ luân phiên trực 24/24 giờ, kiểm soát chặt tất cả nguồn hàng ra vào chợ.

leftcenterrightdel
Các quầy hàng thịt heo ở chợ Hòa Bình (TP Hồ Chí Minh) được kiểm tra chất lượng thường xuyên

Đến thời điểm này, hầu hết các địa phương trong cả nước đều đã triển khai kế hoạch kiểm tra an toàn thực phẩm Tết Tân Sửu. Nhờ sự vào cuộc đồng loạt, đồng bộ, quyết liệt của các ngành chức năng nên tình trạng tuồn thực phẩm bẩn ra thị trường đã được phát hiện, ngăn chặn hiệu quả từ sớm.

Ăn sạch, uống sạch, ở sạch... là những bài học vỡ lòng của mỗi người dân, nhưng để thực hiện hiệu quả lại không phải việc dễ dàng đối với nhiều người. Thời đại công nghiệp phát triển, nhu cầu, phương thức ăn uống, sinh hoạt của đại bộ phận nhân dân đã thay đổi. Nội hàm quan trọng nhất của ăn sạch thời đại ngày nay chính là bảo đảm tốt nhất vệ sinh, an toàn thực phẩm. Để có một cái Tết an lành trọn vẹn, cùng với sự vào cuộc kiên quyết, đồng bộ của cơ quan chức năng trong thanh, kiểm tra, kiểm soát thị trường thì mỗi người, mỗi nhà cần giúp nhau xây dựng văn hóa tiêu dùng thông minh, văn hóa ăn sạch, chỉ sử dụng thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng...

Bài và ảnh: TRẦN THANH XUYÊN