Tại một số địa phương trên cả nước, từ tháng 12-2015, ô tô, xe gắn máy vượt đèn đỏ, phóng nhanh vượt ẩu, đi sai làn... sẽ bị ca-mê-ra giao thông ghi lại. Từ biển số xe, lực lượng chức năng sẽ xác minh chủ xe, địa chỉ và gửi giấy báo mời đến trụ sở công an làm việc và ra quyết định xử phạt. Nếu sau 15 đến 30 ngày, nếu không thấy chủ xe đến, Cảnh sát giao thông (CSGT) và công an địa phương sẽ đi xác minh và có các hình thức xử lý tiếp theo. Thế nhưng, sau hơn hai năm thực thi, kết quả thu được không như kỳ vọng.
Hình ảnh phương tiện vi phạm tại Trung tâm Chỉ huy giao thông và Điều khiển đèn tín hiệu giao thông (Hà Nội).
Theo phản ánh của bạn đọc, mặc dù tại một số nút giao thông ở Hà Nội có đèn tín hiệu giao thông, được lắp đặt ca-mê-ra, nhưng nhiều người vẫn cố tình vượt đèn đỏ, mặc cho ca-mê-ra giao thông ghi lại hình ảnh vi phạm. Ông Nguyễn Văn Ân, một thợ sửa xe gần nút giao Phan Đình Phùng - Hàng Cót (quận Hoàn Kiếm), nơi có lắp ca-mê-ra, cho biết: “Thời gian đầu, do sợ bị gửi giấy báo nộp phạt về tận nhà nên ai cũng chấp hành nghiêm khi qua đây. Thế nhưng, chỉ được một thời gian, cứ vắng bóng lực lượng CSGT là không ít người lại vượt đèn đỏ”. Anh Nguyễn Tiến Bảy ở đường Nguyễn Trãi (Thanh Xuân) cho biết thêm: “Nhiều lần tôi thấy người tham gia giao thông vượt đèn đỏ ở nút giao Nguyễn Trãi-Khuất Duy Tiến nên tôi cũng thử vượt. Tuy nhiên cả tháng sau cũng không thấy thông báo xử phạt gửi về nhà”.
Khó khăn lớn nhất trong công tác phạt nguội là xác định người vi phạm hoặc chủ phương tiện do không tìm thấy địa chỉ của chủ xe. Nguyên nhân là chủ xe thay đổi chỗ ở, khai không đúng địa chỉ; địa giới hành chính thay đổi hay tình trạng mua bán phương tiện nhưng không sang tên đổi chủ vẫn diễn ra phổ biến... Điều này khiến tỷ lệ người vi phạm thực hiện các quyết định xử phạt còn thấp, phần nào làm việc phạt nguội bị "nguội". Theo số liệu từ Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP Hà Nội, có khoảng 60% số thông báo vi phạm gửi đi đến được tay người vi phạm hoặc chủ phương tiện, còn khoảng 40% không xác định được hoặc không tìm thấy địa chỉ. Trong số 60% thông báo đến người vi phạm hoặc chủ phương tiện thì có khoảng 20% không đến nộp phạt. Chỉ riêng trong tháng 3-2017, có gần 500 thông báo nộp phạt nguội không đến được người vi phạm, bị bưu điện hoàn trả với lý do không tìm thấy người nhận, không đúng địa chỉ... Tại TP Hồ Chí Minh, theo số liệu thống kê của cơ quan chức năng, trong năm 2016 còn 34.000 trường hợp vi phạm, chiếm tỷ lệ 75% không đến nộp phạt.
Một trường hợp vi phạm sau khi nhận được giấy báo đã đến trụ sở công an nhận quyết định xử phạt. Ảnh: Phan Anh
Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, trong số những thông báo đến được tay người vi phạm hoặc chủ phương tiện thì tỉ lệ nộp phạt do lỗi vi phạm của ô tô được thực hiện nghiêm túc hơn đối với xe gắn máy. Nguyên nhân một phần là do với phương tiện ô tô, nếu chưa nộp phạt thì sẽ không được đăng kiểm.
Trao đổi với chúng tôi, luật sư Nguyễn Thu Anh, Văn phòng luật sư Nguyễn Khánh Toàn và các cộng sự cho biết: Chúng ta đã có hành lang pháp lý hỗ trợ cho công tác phạt nguội như một số điều quy định trong Nghị định 46/2016/NĐ-CP ngày 26-5-2016, Nghị định số 106/2014/NĐ-CP ngày 17-11-2014, Thông tư 01/2016/TT-BCA ngày 4-1-2016... và mới đây nhất là từ ngày 1-1-2017, quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi không sang tên, đổi chủ đối với mô tô, xe gắn máy chính thức có hiệu lực. Tuy nhiên, để phạt nguội có hiệu quả cao, điều quan trọng là xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về thông tin chủ sở hữu phương tiện để bảo đảm tính đồng bộ giúp tra cứu nhanh và chính xác. Đồng thời, phải bổ sung phạt nguội vào trong Nghị định xử phạt vi phạm hành chính, quy định cấp nào được quyền xử phạt.
Mong rằng, với sự nỗ lực của cơ quan chức năng cùng các ban ngành liên quan, những bất cập trong xử phạt nguội sớm được khắc phục, góp phần hạn chế vi phạm, bảo đảm an toàn giao thông.
KIM DUNG