Vẫn còn nhiều sai phạm

Theo thống kê của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong 3 năm gần đây, TNLĐ trong lĩnh vực xây dựng luôn trong tình trạng năm sau cao hơn năm trước. Trong số 6 vụ TNLĐ nghiêm trọng, với nhiều thương vong nhất trong năm 2015, có tới 4 vụ xảy ra tại các công trường xây dựng. 

Quan sát tại một số công trường xây dựng trên địa bàn TP Hà Nội, có thể thấy rõ các công trình xây dựng nhà cao tầng, hệ thống đường giao thông... vẫn còn nhiều vi phạm về an toàn lao động. Tại nhiều công trình giao thông đang thi công trên những tuyến đường có mật độ người và phương tiện tham gia giao thông đông, vấn đề bảo đảm an toàn lao động vẫn bị coi nhẹ. Hình ảnh thường thấy trên các công trường xây dựng là người công nhân chủ yếu vẫn đội mũ mềm, ít sử dụng mũ bảo hộ; công nhân làm việc trên cao hàng chục mét mà không có đai bảo vệ. Môi trường làm việc cũng thiếu an toàn, như không có hệ thống che chắn, sàn thao tác, lan can bảo vệ... Còn nhớ, khoảng 1 giờ sáng ngày 11-3, tại công trình cầu vượt Hoàng Minh Giám - Nguyễn Chánh (Hà Nội) đã xảy ra một sự cố hết sức nghiêm trọng. Trong khi đang thi công vận chuyển, dầm cầu vượt dài 60m, nặng 140 tấn bất ngờ đổ sập xuống, chắn ngang đường Trần Duy Hưng. Rất may sự cố xảy ra vào ban đêm nên không có thiệt hại về người. Sau khi sự cố xảy ra đã có nhiều bản kiểm điểm, cam kết sẽ siết chặt công tác bảo đảm an toàn, thế nhưng khi ý thức của người lao động còn kém, cùng sự cẩu thả của nhà thầu thi công, tư vấn giám sát lơ là, buông lỏng, không ai có thể chắc chắn những sự cố, tai nạn như trên sẽ không tiếp tục xảy ra.

Người lao động đang thi công công trình cao hàng chục mét trên giàn giáo, nhưng không có trang bị bảo hộ. (Ảnh chụp lúc 9 giờ ngày 3-4-2016 tại công trình xây dựng một trường tiểu học trên địa bàn quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội) 

Là nạn nhân trong một vụ TNLĐ xây dựng nhà dân sinh, anh Nguyễn Văn Lợi ở xóm Mới, xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An vẫn hoảng sợ khi nhớ đến vụ tai nạn đã cướp đi một chân của mình. Vào tháng 6-2013, anh Lợi được thuê làm thời vụ xây dựng công trình nhà dân sinh ở TP Vinh, tỉnh Nghệ An. Trong quá trình lao động, anh không được đội mũ bảo hộ, chân chỉ đi dép tông; làm việc trên giàn giáo cao hàng chục mét nhưng không có biển báo nguy hiểm cũng như thắt đai an toàn. Khi tai nạn sập giàn giáo xảy ra, anh Lợi đã phải cưa mất một chân. Anh Lợi ngậm ngùi chia sẻ: “Vì bản thân thiếu hiểu biết, cũng như sự coi thường các biện pháp bảo đảm an toàn lao động của người sử dụng lao động nên tôi đã phải chịu hậu quả nặng nề. Mới 25 tuổi nhưng hiện nay tôi phải ở nhà, ăn bám bố mẹ già”.

Ông Nguyễn Anh Thơ, Phó cục trưởng Cục An toàn lao động, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cho biết: Hiện nay, nhiều công trình xây dựng phát triển ở quy mô lớn, trong khi năng lực quản lý còn bất cập. Bên cạnh đó, việc tuân thủ an toàn lao động của các chủ đầu tư, giám sát, các nhà thầu cũng không đầy đủ, nhiều doanh nghiệp, nhà thầu cố tình vi phạm về an toàn trong sử dụng lao động...

Siết chặt công tác thanh tra, kiểm tra 

Nguyên nhân dẫn đến mất an toàn lao động xây dựng thì nhiều, nhưng nguyên nhân chủ yếu là do người sử dụng lao động không xây dựng quy trình, biện pháp làm việc an toàn, không huấn luyện, trang bị phương tiện bảo hộ cá nhân; người lao động cũng có nhiều vi phạm về quy trình làm việc an toàn. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử phạt các doanh nghiệp vi phạm pháp luật về vệ sinh an toàn lao động chưa đủ sức răn đe nên hiệu quả ngăn ngừa chưa cao. Theo thống kê của Cục An toàn lao động, nguyên nhân dẫn đến TNLĐ, lỗi do chủ sử dụng lao động chiếm tới 52,8% và 19% là do người lao động. 

Trước tình trạng TNLĐ tại các công trình xây dựng ngày càng diễn biến phức tạp, các cơ quan quản lý Nhà nước cần phải tiến hành các giải pháp đồng bộ, tăng cường sự phối hợp, siết chặt công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát tình hình an toàn lao động tại các công trường. Năm 2016, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sẽ tiến hành thanh tra lao động trên toàn quốc và trọng điểm là ngành xây dựng. Việc thanh tra lao động trong lĩnh vực xây dựng có sự tham gia của cả thanh tra lao động, tổ chức công đoàn, tổ chức đại diện của người sử dụng lao động. Tuy nhiên, giải pháp quan trọng nhất vẫn là nâng cao nhận thức tuân thủ pháp luật về an toàn lao động của cả người sử dụng lao động và người lao động. Nếu chỉ thanh tra và xử phạt thì hiệu quả không cao vì chế tài xử phạt ở lĩnh vực này còn khá nhẹ.

Theo ông Nguyễn Tiến Tùng, Chánh thanh tra Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội: Cả người sử dụng lao động lẫn người lao động đều có tư tưởng chống chế, vì thế công tác thanh tra còn gặp nhiều khó khăn, nhất là hiện nay chủ yếu là thanh tra theo kế hoạch. Khi thanh tra thì nhà xưởng sạch sẽ, các biện pháp bảo đảm an toàn đúng quy định. Tuy nhiên sau khi đoàn thanh tra rời khỏi hiện trường, thì mọi sai phạm lại tiếp diễn. Tôi cho rằng, biện pháp quan trọng nhất là phải tuyên truyền nâng cao ý thức của các bên liên quan và có các chế tài xử lý đồng bộ, nghiêm khắc.

Bài và ảnh: HUYỀN TRANG