"Công nghệ sản xuất" chỉ toàn xô, chậu

Theo chân cán bộ, chiến sĩ Đội 7, Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP Hà Nội, chúng tôi tiếp cận một nhà xưởng sản xuất TPCN giả được đặt tại xã Như Quỳnh, tỉnh Hưng Yên, do đối tượng Phạm Ngọc Tiến và Đoàn Thị Nguyệt, trú tại số 1, Liền kề 11, Khu đô thị Xa La, phường Hà Đông, TP Hà Nội, làm chủ. Nhà xưởng không có dây chuyền công nghệ, không có lao động chuyên môn, mọi thứ bắt đầu từ tấm bạt trải giữa nền xi măng ẩm thấp. TPCN quảng cáo có tác dụng "bổ não, bổ gan, hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp", vậy mà "công nghệ sản xuất" chỉ toàn xô, chậu với gáo múc. Mỗi mẻ sản xuất được thực hiện bởi 2 công nhân (trước khi vào làm ở đây, một người là bảo vệ chung cư, một người là xe ôm công nghệ) không có bất kỳ kiến thức nào về dược phẩm. Những bao nguyên liệu được ghi bằng tiếng nước ngoài, không rõ nguồn gốc. Họ trộn bột màu trắng, màu vàng vào chậu, dùng gáo múc để pha theo công thức do ông chủ viết tay trên giấy A4.

Một công nhân cho biết: “Tôi chỉ học hết lớp 12, không có chuyên môn về dược, đã vào làm ở xưởng được 6 tháng. Các loại bột này do công ty gửi xuống xưởng, có ghi rõ khối lượng để trộn, tôi không biết là chất gì, chỉ cân rồi trộn thôi. Để tạo hạt cho viên nang, tôi đổ cồn 90 độ trực tiếp vào hỗn hợp bột. Mỗi mẻ 100.000 viên thì đổ khoảng 8 lít cồn. Sau khi trộn đều, hỗn hợp được đưa vào công đoạn sấy lạnh rồi tiếp tục sang khâu đóng viên, ép vỉ và dán nhãn”.

Sản xuất thực phẩm chức năng giả tại xưởng sản xuất ở xã Như Quỳnh, tỉnh Hưng Yên.

Từ một công thức trộn tay, hàng nghìn viên nang mang mác hàng nhập khẩu từ Pháp, Mỹ, Tây Ban Nha... ra lò. Tất cả đều được đóng vỉ bằng máy, rồi đóng hộp với thiết kế in sẵn tem phụ, nhãn dán tiếng nước ngoài rất tinh vi, giống hệt hàng thật. Trao đổi với chúng tôi, Đại úy Nguyễn Duy Tuấn Minh, Đội trưởng Đội 7 cho biết: “Quy trình sản xuất gia công, công thức do các đối tượng tự nghĩ ra. Nguyên liệu để bừa bộn trên nền đất. Một số bao tải chứa bột có nhãn ghi tiếng nước ngoài nhưng không có hóa đơn, không rõ nguồn gốc. Để hợp pháp hóa hành vi buôn bán, Phạm Ngọc Tiến chỉ đạo cấp dưới thành lập 17 công ty bình phong, gồm 6 công ty chuyên nhập khẩu hàng hóa, 11 công ty phân phối trong nước. Nhập khẩu chỉ là hình thức để lấy thương hiệu. Thực tế, 99% sản phẩm đều được sản xuất tại Việt Nam, ngay tại xưởng ở Hưng Yên”.

Với phương pháp sản xuất như nói trên, chất lượng và độ an toàn của TPCN hoàn toàn không được bảo đảm. Nguyên liệu không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ chứa hóa chất độc hại, kim loại nặng hoặc các chất cấm. Việc trộn thủ công trong môi trường ẩm thấp, thiếu vệ sinh khiến sản phẩm dễ bị nhiễm khuẩn, nấm mốc. Đặc biệt, việc sử dụng cồn 90 độ một cách tùy tiện, không theo quy trình chuẩn có thể làm biến đổi thành phần hoặc tạo ra các chất độc hại mới, ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, thận, hệ tiêu hóa và toàn bộ cơ thể người sử dụng. Sự tinh vi trong khâu đóng gói và che giấu nguồn gốc đã tạo ra một ma trận khiến người tiêu dùng khó lòng phân biệt, đẩy họ vào nguy cơ cao đối mặt với những sản phẩm không chỉ vô dụng mà còn tiềm ẩn nguy cơ hủy hoại sức khỏe.

Người dân lo lắng vì thực phẩm chức năng giả

Bước vào một cửa hàng cắt tóc, gội đầu ở phường Phương Liệt, TP Hà Nội, chúng tôi thấy một kệ hàng bày đủ loại TPCN hỗ trợ làm đẹp, sẵn sàng phục vụ khách hàng. Hỏi về tác dụng phụ khi sử dụng sản phẩm, nhân viên gội đầu chỉ tư vấn qua loa: "Chị yên tâm, em và nhiều người cũng sử dụng sản phẩm này rồi nên không sao hết...". Rõ ràng, TPCN đã len lỏi sâu vào các kênh phân phối không chính thống, nơi mà những người không có chuyên môn y dược vẫn vô tư tư vấn về sức khỏe, bỏ qua mọi nguyên tắc khoa học.

 Thực phẩm chức năng giả được bảo quản bằng túi ni lông, bao tải, chờ đóng gói.

Bà Vũ Thị Minh Ngọc, ở 1B Vân Hồ 2, phường Hai Bà Trưng, TP Hà Nội cho biết: “Tôi có nhiều bệnh nền như tiểu đường, huyết áp nên ngoài thuốc chữa bệnh, tôi thường xuyên bổ sung các loại TPCN để tăng cường sức đề kháng. Theo dõi báo, đài thời gian vừa qua, tôi rất lo lắng khi thấy rất nhiều loại TPCN mình đang sử dụng lại bị làm giả hoặc không bảo đảm thành phần như trên bao bì”. Lo lắng của bà Ngọc và đa số người dân hoàn toàn có cơ sở.

Theo bác sĩ Vũ Hoài Nam, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Hữu Nghị, TPCN giả là sản phẩm không bảo đảm chất lượng, thành phần, lẫn nhiều tạp chất. Ngoài ra, các sản phẩm giả còn dễ nhiễm khuẩn vì không được sản xuất trong dây chuyền chuyên nghiệp, không được kiểm định đầy đủ. Khi sử dụng các loại sản phẩm giả này, cơ thể không nhận đủ chất dinh dưỡng, các tác dụng mong muốn, nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cao; đồng thời cũng dễ bị nhiễm độc từ các nguyên liệu sản xuất. “Ở người cao tuổi, các chức năng gan, thận dễ bị ảnh hưởng bởi các chế phẩm, hóa chất và sản phẩm nhiễm khuẩn. Do đó, việc sử dụng TPCN cần phải cân nhắc kỹ lưỡng, có sự tư vấn của các chuyên gia đáng tin cậy. Không sử dụng các loại thực phẩm hoặc chế phẩm không rõ nguồn gốc và không được tư vấn bởi chuyên gia có uy tín”, bác sĩ Vũ Hoài Nam cho biết.

(còn nữa)

Bài và ảnh: HUYỀN TRANG - THU THỦY

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Xã hội xem các tin, bài liên quan.