Trong những năm gần đây, do biến đổi khí hậu dẫn đến mật độ thiên tai ngày càng gia tăng, diễn biến phức tạp. Mặt khác, dưới tác động của việc khai thác tài nguyên nước ở thượng nguồn sông Hồng, sông Mê Công cũng là nguyên nhân làm thay đổi các quy luật tự nhiên, gia tăng rủi ro thiên tai cho khu vực hạ nguồn, nhất là hiện tượng xâm mặn khá phổ biến. Những năm qua, với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương đến địa phương, sự vào cuộc chủ động, thực hiện đồng bộ các giải pháp của các cấp, ngành và toàn xã hội, chúng ta đã chủ động ứng phó và giảm được nhiều thiệt hại do thiên tai gây ra. Chẳng hạn năm 2019 giảm 40% số người chết và mất tích do thiên tai; thiệt hại về kinh tế giảm 65% so với năm 2018.
    |
 |
|
Lãnh đạo Cục Cứu hộ cứu nạn (Bộ Tổng Tham mưu) kiểm tra lực lượng, phương tiện làm nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN. |
Theo dự báo, tình hình thiên tai trong năm 2020 sẽ tiếp tục có nhiều diễn biến khó lường. Vì vậy, Tuần lễ quốc gia phòng, chống thiên tai (PCTT) năm nay (diễn ra từ ngày 15 đến 22-5) đã xác định chủ đề “PCTT chủ động, hiệu quả từ lực lượng xung kích cơ sở”. Để thực hiện tốt nhiệm vụ PCTT, các cơ quan, đơn vị, địa phương cần tập trung vào công tác giáo dục, tuyên truyền, nhằm ngày càng nâng cao tính chủ động đối phó với mọi diễn biến bất thường của thiên tai. Bên cạnh đó phải tích cực rút kinh nghiệm về công tác chỉ đạo, điều hành, kiện toàn cơ quan chỉ đạo, chỉ huy, điều chỉnh quy chế hoạt động, phân công rõ thẩm quyền, trách nhiệm của từng thành viên để bảo đảm cho công tác PCTT được hiệu quả. Cần cập nhật, hoàn thiện kịch bản, phương án ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (TKCN); sẵn sàng vật tư, trang thiết bị, nhân lực để ứng phó kịp thời, nhất là các tình huống bão muộn trên Biển Ðông, đổ bộ vào khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Tổ chức đào tạo, tập huấn cho lực lượng chuyên trách làm công tác PCTT, TKCN và cộng đồng với các hình thức phong phú, hấp dẫn, dễ áp dụng; xây dựng và củng cố lực lượng xung kích PCTT, TKCN ở cấp xã, với nòng cốt là dân quân tự vệ, thực hiện tốt phương châm "bốn tại chỗ" trong PCTT, TKCN. Mặt khác, sử dụng hiệu quả quỹ PCTT ở các địa phương trong các giai đoạn phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả. Các địa phương cần khẩn trương kiểm tra, rà soát đầu tư, nâng cao khả năng chống-chịu trước thiên tai đối với các công trình kết cấu hạ tầng, nhất là hệ thống đê điều, hồ đập, khu neo đậu tàu thuyền trú, tránh bão trên biển, ven biển.
Một vấn đề cần quan tâm, đó là tập trung nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo. Trong đó, trọng tâm là nâng cao năng lực của đội ngũ làm công tác dự báo PCTT ở các cấp; khẩn trương bổ sung các trạm quan trắc khí tượng-thủy văn, tiến tới hiện đại hóa công nghệ dự báo. Tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác PCTT, TKCN, nhất là lĩnh vực quan trắc, giám sát, dự báo, bảo đảm cho công tác dự báo luôn sát, đúng với thực tiễn.
|
|
 |
|
Lãnh đạo Cục Cứu hộ cứu nạn (Bộ Tổng Tham mưu) kiểm tra lực lượng, phương tiện làm nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN. |
Dự báo, năm 2020 sẽ có khoảng 11 đến 12 cơn bão ảnh hưởng tới Việt Nam, trong đó có khoảng 5 đến 6 cơn bão tương đối mạnh và nguy hiểm đổ bộ trực tiếp vào nước ta. Tình hình thiên tai năm nay có thể mang yếu tố cực đoan lớn, vì từ đầu năm đến nay đã xảy ra 104 trận mưa đá, dông lốc lớn, gây thiệt hại rất lớn trên địa bàn của 31 tỉnh, thành phố. Vì vậy, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị về công tác PCTT. Từ chủ trương của Ban Bí thư, Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tập trung vào xây dựng lực lượng xung kích cơ sở đủ mạnh để ứng phó với các dị thường của thời tiết. Các địa phương, chính quyền cơ sở cần có ngay chương trình hành động thực hiện chỉ thị của Ban Bí thư một cách nghiêm túc, hiệu quả. Bài học kinh nghiệm rút ra từ những năm qua cho thấy, khi thiên tai xảy ra, nếu cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp vận dụng tốt phương châm “4 tại chỗ” thì thiệt hại sẽ giảm đáng kể.
|
|
 |
|
Lãnh đạo Cục Cứu hộ cứu nạn (Bộ Tổng Tham mưu) kiểm tra lực lượng, phương tiện làm nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai và TKCN. |
Có một vấn đề cần giải quyết ngay là hiện nay, lực lượng xung kích tại chỗ trong PCTT đã được các địa phương triển khai xây dựng. Tuy nhiên, cũng còn nhiều địa phương chưa làm tốt việc này, chưa thực sự bảo đảm cả về số lượng và chất lượng đối với lực lượng PCTT theo đúng quy định. Ở các địa phương đã xây dựng lực lượng này nhưng lại chưa chú trọng huấn luyện kỹ năng, chưa đầu tư trang thiết bị nên rất khó hoạt động. Vì vậy, ngay từ bây giờ, chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh, huyện, trưởng ban phòng, chống lụt bão của địa phương cần tập trung rà soát, kiện toàn lực lượng xung kích PCTT, tổ chức huấn luyện, diễn tập, nâng cao trình độ, năng lực, bảo đảm cho lực lượng này có thể hoạt động hiệu quả trong các tình huống; chỉ đạo các sở, ngành, lực lượng tích cực nghiên cứu, rà soát phương án, tham mưu hiệu quả về công tác PCTT, TKCN. Trong công tác quy hoạch, xây dựng kế hoạch, dự án phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế-xã hội cần gắn kết chặt chẽ với công tác PCTT, thảm họa, sự cố. Tổ chức theo dõi, nắm chắc diễn biến của thời tiết, khí tượng, thủy văn, duy trì nghiêm chế độ canh trực ở các cấp, sẵn sàng cơ động, triển khai lực lượng, phương tiện, kiên quyết không để bị động, bất ngờ... Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền các địa phương cũng cần chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác thi đua, khen thưởng, bảo đảm chế độ, chính sách, cổ vũ, động viên, nhân rộng các gương tập thể, cá nhân tiêu biểu, hành động dũng cảm trong thực hiện nhiệm vụ, tạo thêm động lực, sức mạnh tổng hợp để các ngành, các địa phương hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ PCTT, TKCN.
Thiếu tướng DOÃN THÁI ĐỨC(*)
(*) Cục trưởng Cục Cứu hộ-Cứu nạn, Bộ Tổng Tham mưu; Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn