Mua bán dễ dàng

Nếu có nhu cầu, chỉ cần gõ từ khóa “phần mềm gián điệp”, “phần mềm theo dõi điện thoại” trên trang tìm kiếm Google, người mua sẽ nhận được hàng trăm nghìn kết quả tìm kiếm. Life 360, The One, SpyPhone… là một trong số những ứng dụng theo dõi được nhắc đến nhiều nhất trong thời gian gần đây. Kèm theo đó là những lời quảng cáo với thông tin hấp dẫn, đánh trúng tâm lý của những người có nhu cầu như: Quản lý con cái, kết nối gia đình...

Tùy vào từng ứng dụng sẽ có các chức năng khác nhau, như: Xem nhật ký cuộc gọi, tin nhắn, nghe ghi âm các cuộc gọi, theo dõi định vị GPS, theo dõi các hoạt động trên mạng xã hội. Người có nhu cầu sẽ tải các ứng dụng này về điện thoại để cài đặt, sau đó truy cập trang web có chứa ứng dụng, nhập email và tắt thông báo ứng dụng, thời gian chỉ từ 3 đến 5 phút. Tất cả ứng dụng theo dõi điện thoại đều được cài đặt bởi một file.apk và hoàn toàn bí mật. Chỉ người cài đặt theo dõi mới có thể xem mọi hoạt động đó cũng như xóa ứng dụng ra khỏi điện thoại bị theo dõi.

Ảnh minh họa. Nguồn: dantri.com.vn

Lần theo địa chỉ quảng cáo, chúng tôi liên hệ với nhân viên Công ty cung cấp phần mềm giám sát Long Hải, có địa chỉ website “theodoidienthoaivn.com” và được nhân viên nhiệt tình hướng dẫn: “Công ty có cả video hướng dẫn cài đặt, nếu không cài được cứ gọi lại cho công ty để được hướng dẫn, bắt buộc phải cài đặt bằng tay, nhưng thao tác cũng chỉ khoảng 2 phút, phần mềm này chạy ẩn, nên chủ nhân của máy bị cài đặt cũng không phát hiện ra”.

Một số ứng dụng được quảng cáo là “phần mềm ngoại” nên có giá cao hơn, dao động 3-10 triệu đồng tùy theo gói sử dụng theo năm hay theo quý. Mỗi hệ điều hành lại tương thích với phần mềm khác nhau, nhưng phổ biến và dễ cài đặt hơn cả vẫn là hệ điều hành Android. Tìm hiểu chúng tôi được biết, các ứng dụng thường có bản dùng thử với một số tính năng cơ bản, hết thời hạn dùng thử, người dùng phải mua bản chính thức với giá đã niêm yết. Bên cạnh những ứng dụng bị thu phí dịch vụ, cũng có thể sử dụng phần mềm miễn phí với các chức năng tương tự, nhưng khác là dễ bị phát hiện và gỡ bỏ hơn.

Vi phạm pháp luật

Năm 2014, Công ty TNHH Việt Hồng bị Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Công an TP Hà Nội) phát hiện đã lập trình, cài đặt và phát tán phần mềm Ptracker nhằm theo dõi trái phép trên các thiết bị di động. Kiểm tra máy chủ cho thấy, Công ty TNHH Việt Hồng đang theo dõi hơn 700 thuê bao điện thoại và lưu trữ thông tin của hơn 14.000 thuê bao khác, thu lợi hơn 900 triệu đồng.

Đại tá Lê Hồng Sơn, Trưởng phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Công an TP Hà Nội), cho biết: “Công ty TNHH Việt Hồng được cấp giấy phép kinh doanh phần mềm. Thế nhưng, với những phần mềm an ninh giám sát như thế này, quản lý như thế nào thì chưa quy định rõ”.

Trước đó, Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã trao giải thưởng xếp hạng 100 top sản phẩm vàng cho Công ty TNHH Việt Hồng, nhưng khi đăng ký tham gia giải thưởng, sản phẩm này lại được đăng ký dưới tên “Giải pháp theo dõi nhân viên”. Sau khi vụ việc bị tố giác và có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cơ quan chức năng, dư luận đặt câu hỏi, phải chăng đang có lỗ hổng trong công tác quản lý nên doanh nghiệp và một số cá nhân kinh doanh các thiết bị, phần mềm theo dõi một cách công khai trong thời gian dài mà không bị phát hiện, ngăn chặn?

Các chuyên gia viễn thông cho rằng, tại nước ta, các phần mềm nêu trên chủ yếu được sử dụng với mục đích xấu. Nhiều người dùng các phần mềm này theo dõi người khác, nghe lén công việc của đối thủ làm ăn, đánh cắp thông tin để trục lợi... Tại Khoản 1, Điều 159, Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác quy định rõ: Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm: Chiếm đoạt thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông dưới bất kỳ hình thức nào; Cố ý làm hư hỏng, thất lạc hoặc cố ý lấy các thông tin, nội dung của thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông...

Đã đến lúc, việc rao bán phần mềm "gián điệp" cần được các cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra, xử lý nghiêm và ngăn chặn những hậu quả xấu đối với xã hội.

VÕ HƯƠNG GIANG