Một cảnh quay tại sông Thạch Hãn, Quảng Trị.

Bối cảnh được chuẩn bị công phu

Bộ phim dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Chu Lai, khắc họa chân thực và đầy cảm xúc cuộc chiến đấu kiên cường của quân dân Việt Nam trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị năm 1972. Đồng thời, phim tái hiện cuộc đấu trí cam go trên bàn đàm phán tại Hội nghị Paris, tố cáo tội ác chiến tranh, ca ngợi tính chính nghĩa trong hành trình thống nhất đất nước, khát vọng hòa bình và tinh thần hòa giải dân tộc của nhân dân Việt Nam.

Với nội dung hướng tới dòng phim lịch sử về chiến tranh cách mạng, “Mưa đỏ” là kết quả của quá trình chuẩn bị kéo dài nhiều năm. Để tái hiện chân thực những trận chiến cam go tại Thành cổ Quảng Trị, Điện ảnh QĐND đã tiến hành khảo sát hơn 10 tỉnh, thành phố nhằm chọn ra những địa điểm quay phù hợp. Phim trường chính được đầu tư xây dựng ngay tại Quảng Trị, với sự phối hợp của các quân, binh chủng trong Quân đội. Các cảnh quay được bổ sung bằng vũ khí, phương tiện và trang thiết bị quân sự phù hợp với thời kỳ, mang đến một bức tranh sống động về cuộc chiến khốc liệt của dân tộc.

Lãnh đạo Điện ảnh QĐND và các diễn viên trong bối cảnh hầm phẫu thuật phim "Mưa đỏ".

Theo Thượng tá Nguyễn Thu Dung, Giám đốc Điện ảnh QĐND, Phó trưởng ban Chỉ đạo sản xuất phim, mục tiêu quan trọng nhất là tái hiện lịch sử một cách chân thực, thể hiện rõ sự hy sinh, mất mát nhưng cũng đầy tự hào của các thế hệ đi trước. Đặc biệt, phim trường Thành cổ Quảng Trị được phục dựng sát nguyên mẫu với sự tư vấn của các chuyên gia lịch sử, cựu chiến binh, từ kết cấu cổng thành, tường rêu phong cho đến từng viên gạch.

Phim trường tái hiện Thành cổ Quảng Trị.

Một điểm nhấn khác trong bối cảnh là dòng sông Thạch Hãn, nơi ghi dấu những hình ảnh bi tráng của bộ đội ta trong các trận vượt sông hay chuyển thương giữa mưa bom bão đạn. Lựa chọn quay phim tại dòng sông lịch sử vừa là cách tri ân các anh hùng liệt sĩ, vừa giúp tạo thêm cảm xúc chân thực cho khán giả.

Để tái hiện không gian chiến tranh thập niên 1970, đặc biệt là các cảnh trong 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ, đoàn phim đã đầu tư lớn vào thiết kế đạo cụ và phục dựng bối cảnh. Họa sĩ thiết kế Vũ Việt Hưng cho biết, ê-kíp đã làm việc ngày đêm để nghiên cứu kỹ lưỡng từng chi tiết. Những chiếc hầm mổ, trạm phẫu tiền phương được xây dựng tỉ mỉ, từ các rễ cây bám vào tường đến màu xanh rêu trên lớp gạch ẩm mốc. Những đồ vật đơn sơ như chõng cứu thương bằng tre nứa cũng được thiết kế để phản ánh tinh thần và hoàn cảnh chiến đấu gian khổ của các chiến sĩ.

Bối cảnh cổng thành Đinh Công Tráng (Thành cổ Quảng Trị).

Trang phục và đạo cụ của các nhân vật, đặc biệt là sĩ quan quân đội Việt Nam Cộng hòa (VNCH), cũng được chăm chút đến từng chi tiết nhỏ nhất. Nhiều hiện vật quý hiếm trong bảo tàng đã được nhân bản tỷ lệ 1:1 để sử dụng cho các cảnh quay. Những toa tàu, đoàn xe vận chuyển tân binh, hay các thiết kế của sở chỉ huy đều được phục dựng sát với nguyên mẫu lịch sử, đồng thời mang giá trị thẩm mỹ cao, góp phần tạo nên chiều sâu cảm xúc cho bộ phim.

Những thử thách trong quá trình thực hiện

Một trong những thách thức lớn nhất là điều kiện thời tiết khắc nghiệt tại Quảng Trị. Những cơn mưa nặng hạt hay cái nắng gắt của miền Trung đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thi công bối cảnh cũng như lịch trình quay phim. Một số địa điểm quay là di tích lịch sử cần được bảo tồn, đòi hỏi đoàn phim phải tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp bảo vệ, tránh gây tổn hại đến di sản.

Khâu sưu tầm, phục dựng trang phục và đạo cụ cũng đầy thách thức khi phải vừa bảo đảm tính chính xác lịch sử, vừa đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ và kỹ thuật điện ảnh. Kinh phí sản xuất phim cũng là vấn đề đáng lo ngại, khi thủ tục đấu thầu trong ngành sản xuất phim điện ảnh khá phức tạp.

Các đạo cụ trong  bối cảnh hầm chỉ huy phim "Mưa đỏ" .

Đặc biệt, đội ngũ làm phim của Điện ảnh QĐND còn hạn chế về nhân sự cũng như kinh nghiệm với các dự án quy mô lớn. Tuy nhiên, tinh thần đồng lòng, quyết tâm của tập thể cán bộ, chiến sĩ và các nghệ sĩ đã giúp vượt qua những trở ngại này.

Không chỉ mang đến những cảnh quay hoành tráng, dữ dội của chiến tranh, “Mưa đỏ” còn ghi dấu với những phân cảnh đầy xúc động trong hầm mổ hay trạm phẫu tiền phương. Ở đó, các diễn viên và ê-kíp làm phim như được sống lại những khoảnh khắc sinh tử của chiến trường. Những giọt nước mắt của các nhân vật, nỗi đau khi chứng kiến đồng đội hy sinh đã khắc sâu giá trị của hòa bình và sự hy sinh cao cả của thế hệ cha ông.

Tạo cảnh cháy, nổ.
Thị phạm động tác vượt sông Thạch Hãn.

Các diễn viên quần chúng, phần lớn là người dân địa phương, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên những đại cảnh chân thực. Họ không chỉ hào hứng tham gia mà còn mang theo niềm tự hào và xúc động khi chứng kiến những cảnh quay gợi nhắc ký ức chiến tranh. Những phân cảnh tại hầm mổ, trạm phẫu đã để lại cho diễn viên và ê-kíp đoàn làm phim rất nhiều xúc động, bởi tính chân thực của bối cảnh, đã tái hiện được nỗi đau của chiến tranh, ranh giới giữa sự sống và cái chết, sự tiếc nuối và bất lực của các chiến sĩ khi chứng kiến đồng đội hy sinh ngay trên tay của mình. Tại các đại cảnh có sự tham gia đông đảo của các diễn viên quần chúng, đoàn làm phim đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ rất nhiệt tình của bà con. Nhiều diễn viên quần chúng lần đầu được tiếp xúc, chứng kiến những cảnh nổ hoành tráng, dữ dội, những vũ khí, khí tài của Quân đội ngay trước mắt, ngoài sự thích thú, tò mò khi được tham gia vào phim. Đó còn là sự tự hào, xen lẫn cảm xúc về những ký ức mất mát, đau thương, sự chia cắt do chiến tranh mang lại, từ đó mỗi người càng cảm thấy trân trọng giá trị của hòa bình.

Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân (áo khoác xanh) được mời làm cố vấn cho phim "Mưa đỏ".
Nhà quay phịm Lý Thái Dũng (đội mũ đỏ), quay phim chính của phim "Mưa đỏ".
Hóa trang cho diễn viên trước khi quay. 

Phim “Mưa đỏ” không chỉ đơn thuần tái hiện một giai đoạn hào hùng trong lịch sử dân tộc, mà còn là lời nhắc nhở thế hệ trẻ về giá trị của hòa bình. Những nỗ lực của đoàn phim đã góp phần lan tỏa thông điệp nhân văn, khắc họa tinh thần đoàn kết và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam.

Dù còn nhiều khó khăn, từng giọt mồ hôi của ê-kíp làm phim đã góp phần làm nên một tác phẩm điện ảnh không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn là nén tâm nhang thành kính gửi đến những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do. “Mưa đỏ” sẽ là cầu nối để thế hệ hôm nay hiểu rõ hơn về lịch sử và thêm trân trọng những giá trị mà cha ông đã đánh đổi bằng máu và nước mắt.

Bài và ảnh: TRẦN HOÀI

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.