Tác phẩm không chỉ đơn thuần thuật lại sự kiện lịch sử mà còn giới thiệu những giai thoại mang tính dân gian, kết hợp với trích dẫn từ các bộ chính sử như “Đại Nam thực lục”, “Quốc triều chính biên”, “Đại Việt sử ký toàn thư”… Bằng lối kể chuyện hấp dẫn, các nhân vật lịch sử như chúa Tiên Nguyễn Hoàng, chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, Nguyễn Hữu Cảnh, công nương Ngọc Vạn… đã hiện lên sinh động, gắn liền với những quyết sách, hành động và tâm thế đặc biệt trong công cuộc mở cõi về phía Nam. Với học sinh và sinh viên, việc tiếp cận lịch sử qua hình thức này không chỉ khơi gợi sự tò mò, yêu thích mà còn giúp nhận diện các vấn đề lịch sử một cách sâu sắc, đa chiều.

  Cuốn sách “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” .

Một ví dụ điển hình là câu chuyện về lời sấm truyền “Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân” của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm đã giúp mở ra một hướng đi cho Nguyễn Hoàng, đồng thời mở ra tiến trình Nam tiến kéo dài hơn hai thế kỷ. Qua đó cho thấy, lịch sử không đơn thuần là những sự kiện khô khan, mà còn là những lựa chọn và ứng xử chính trị linh hoạt của các bậc minh chúa.

Tác phẩm cũng cho thấy việc mở đất ngoài phương cách dùng vũ lực, nhiều khi phải bắt đầu bằng các giải pháp ngoại giao, văn hóa, và cả các mối quan hệ gia tộc. Một dẫn chứng rõ nét là cuộc hôn nhân giữa công nương Ngọc Vạn và quốc vương Chân Lạp Chey Chettha II. Cuộc hôn nhân này không chỉ mang ý nghĩa ngoại giao, mà còn mở đường cho người Việt vào sinh sống ở Prey Nokor (TP Hồ Chí Minh ngày nay), từ đó dần định hình vùng đất Nam Bộ. Với giáo viên, đây là tư liệu tham khảo tốt để tổ chức tiết học đọc hiểu tư liệu lịch sử, xây dựng bài thuyết trình, chuyên đề hoặc tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

Có thể nói, “Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” không chỉ là một tác phẩm lịch sử mà còn là một tài liệu sư phạm, nơi giáo viên có thể tìm thấy tư liệu giảng dạy bổ ích, học sinh có thể khơi dậy cảm hứng học sử, còn sinh viên các ngành sử học, báo chí, văn hóa có thể lựa chọn làm nền tảng để phát triển các đề tài nghiên cứu chuyên sâu.

NGUYỄN CHẮT

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.