Trên đường đê thoai thoải và xanh mát cỏ hoa bên bờ sông Đuống là đền Phù Đổng, nơi thờ Thánh Gióng (Phù Đổng Thiên Vương), một trong Tứ bất tử của tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Từ bao đời nay, hình tượng Thánh Gióng vẫn in đậm trong tâm thức người Việt với truyền thuyết được lưu lại qua bao thế hệ, về một cậu bé 3 tuổi đánh tan giặc Ân xâm lược, bảo vệ đất nước. Đền Phù Đổng (đền Thượng, đền Gióng) thuộc quần thể Khu di tích quốc gia đặc biệt đền Phù Đổng, được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận năm 2013.

Trong ánh chiều dịu dàng, ông Nguyễn Quang Hiển, Phó trưởng tiểu ban Quản lý di tích đền Phù Đổng cho biết về gốc tích của ngôi đền. Ông kể: “Tương truyền, đền Phù Đổng được xây dựng trên chính nền nhà cũ của mẹ Thánh Gióng. Năm 1010, khi rời đô về Thăng Long, Vua Lý Thái Tổ đã cho dựng đền. Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đền được trùng tu nhiều lần”.

Lễ hội Gióng đền Phù Đổng. Ảnh: QUỐC VƯỢNG 

Trước sân đền có ao rộng, nơi vào ngày hội (từ mồng 7 đến 9-4 âm lịch hằng năm) tổ chức múa rối nước và hát quan họ. Trong ao là nhà thủy đình, nằm dưới bóng cây đa cổ thụ cành lá xum xuê. Ông Nguyễn Quang Hiển mô tả: Mỗi dịp lễ hội Gióng, tại sân đền và trên cả đường đê, dân làng tưng bừng mở hội diễn lại trận đánh của Thánh Gióng năm xưa, dòng người đổ về xem hội vô cùng đông vui, nô nức.

Kiến trúc đền Phù Đổng mang những nét xưa cổ của thời Lý, thời Lê Trung Hưng, thời nhà Nguyễn với những chi tiết chạm khắc tinh xảo trên mái đình, đôi rồng đá uốn lượn, đôi sư tử đá... Đi sâu vào hậu cung 12 gian, chúng ta thấy pho tượng Thánh Gióng cao 3m, oai phong lẫm liệt. Hai bên tượng Thánh Gióng là hàng tượng quan văn, quan võ, tôn vinh bậc anh hùng.

Tôi gặp một nhóm học sinh Trường THPT Phúc Lợi (Hà Nội) đang tham quan đền, tò mò đọc các bảng thuyết minh và biển chỉ dẫn, kính cẩn chắp tay trước oai linh Phù Đổng Thiên Vương. Em Trần Lê Quỳnh Chi (ở phường Phúc Lợi, TP Hà Nội) nói: “Quê gốc của em ở đây, em đã cùng gia đình dâng lễ tại đền và đi xem hội nhiều lần. Hôm nay em vô cùng tự hào khi giới thiệu cho các bạn cùng lớp”. Nhìn ánh mắt trong trẻo của các em học sinh, tôi tin rằng ký ức lịch sử sẽ không bị lãng quên, bởi nó đã chạm đến trái tim và tiếp tục được lan tỏa nơi thế hệ trẻ.

Hiện nay, Di tích quốc gia đặc biệt đền Phù Đổng được chính quyền địa phương quan tâm đầu tư, quảng bá nhằm phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch. “Địa phương đang xây dựng hệ thống bảng giới thiệu, biển chỉ dẫn có gắn mã QR, bản đồ số, thuyết minh số, áp dụng công nghệ để quảng bá khu di tích đến với du khách; xây dựng các sản phẩm du lịch, kết nối lộ trình du lịch gắn với các địa điểm di sản, di tích khác trên địa bàn xã”, đồng chí Đào Đức Minh, Chủ tịch UBND xã Phù Đổng cho biết.

 LAM HẠ

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.