Đó là ký ức của ông Đỗ Đức Long, nguyên cán bộ Thành ủy Hà Nội, ùa về như thước phim quay chậm, sống động và rưng rưng, trước trưng bày chuyên đề “Vang mãi khúc khải hoàn” do di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức, nhân kỷ niệm 71 năm Ngày giải phóng Thủ đô. Từng bức ảnh, tư liệu, hiện vật... như cất lời kể về một Hà Nội kiêu hùng từ những ngày tháng khói lửa đến thời khắc rực rỡ cờ hoa, đón đoàn quân chiến thắng khải hoàn và tiếp quản Thủ đô ngày 10-10-1954.

Cháu Hoàng Việt Quang Anh, người trong gia tộc Trung tướng Vương Thừa Vũ thể hiện niềm tự hào về cha ông tại trưng bày. 

Tại khu trưng bày “Kiên gan bền chí”, người xem ngược dòng thời gian về đêm đông 19-12-1946, thời khắc mở đầu toàn quốc kháng chiến qua bức ảnh “Pháo đài Láng chuẩn bị khai hỏa”, ghi lại bởi nhiếp ảnh gia Nguyễn Bá Khoản. Trong những bức ảnh cũ kỹ, ánh mắt người chiến sĩ Trung đoàn Thủ Đô ngời sáng niềm tin sắt đá mang nặng lời thề “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.

Tiến sang “Hà Nội-ngày về chiến thắng”, nổi bật ở trung tâm là tấm ảnh buổi ký kết Hiệp định Geneva năm 1954, đánh dấu tiến trình quan trọng trong đấu tranh giành độc lập dân tộc. Cạnh đó, tấm bản đồ khu tập kết 80 ngày của quân Pháp khiến người xem chạm vào hồi ức một Hà Nội tạm thời chia đôi, để rồi ánh sáng tự do bừng lên khi Thủ đô hoàn toàn giải phóng. Trên nền tường đỏ thắm, những bức ảnh đen trắng tái hiện nhiều khoảnh khắc quý giá của tháng Mười lịch sử: Cầu Long Biên mờ sương, phố Tràng Tiền rợp cờ hoa, em bé vẫy cờ trên vai cha, bà lão tóc bạc trao bó hoa tươi tặng chàng lính trẻ, bản đồ hành quân tiếp quản Thủ đô, bước chân đoàn quân qua từng tuyến phố... 

Giữa dòng người tham quan, chúng tôi bắt gặp người thân, gia đình Trung tướng Vương Thừa Vũ-Chỉ huy trưởng Mặt trận Hà Nội. Năm 1941, ông bị thực dân Pháp bắt, đưa về giam giữ tại Nhà tù Hỏa Lò trong một thời gian. Tại đây, ông đấu tranh mạnh mẽ khiến những tên lính Pháp phải rỉ tai nhau về một “tay lợi hại”; “thầy dạy võ, dạy quân sự, thập bát ban võ nghệ đều tinh thông”, được các bạn tù tôn là “võ sĩ đạo”. Để rồi chỉ vài năm sau, chính người tù gan góc ấy đã chỉ huy trận phòng ngự cuối năm 1946, biến từng ngôi nhà, góc phố Hà Nội thành chiến lũy, kiên cường bám trụ, quyết tử vì Thủ đô. Rồi cũng chính người chỉ huy Vương Thừa Vũ đã dẫn đầu đoàn quân chiến thắng trở về tiếp quản Hà Nội sau gần 9 năm kháng chiến gian khổ. Toàn bộ hành trình lịch sử ấy đã được ông ghi lại bằng những trang viết đậm chất hào sảng và đầy xúc động.

Tại di tích Nhà tù Hỏa Lò hôm nay, ngắm nhìn những tư liệu, hình ảnh đã bạc màu, anh Hoàng Việt Thắng, chắt ngoại của Trung tướng Vương Thừa Vũ xúc động chia sẻ: “Chúng tôi vô cùng biết ơn và hạnh phúc khi tên tuổi, công lao của ông cha được khắc ghi trong dòng chảy lịch sử. Qua trưng bày, chúng tôi được ngắm nhìn lại dáng hình giản dị, kiên cường và đầy nhiệt huyết của người chiến sĩ cách mạng suốt đời phụng sự Tổ quốc. Đây sẽ mãi là ngọn lửa soi đường, lời nhắc nhở thế hệ trẻ phải sống xứng đáng với quá khứ vẻ vang ấy”.

Điểm cuối hành trình, dáng vẻ Hà Nội lắng lại trong sự thanh bình tại “Hương sắc Hà thành”. Trên nền ca khúc “Người Hà Nội”, chiếc áo dài cổ thêu tay, đôi guốc mộc, ấm trà gốm men lam, những bức ảnh phố cổ bình dị sau ngày giải phóng gợi lại nét văn hóa tinh tế của người Tràng An, trong buổi sớm ngày hòa bình./.

 

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.