“Tiếng nói bằng âm nhạc” của Bộ đội Cụ Hồ trong thời đại mới

Phóng viên (PV): Việc thành lập MSO trong thời điểm hiện nay có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của nghệ thuật Quân đội nói riêng và nghệ thuật hàn lâm nước nhà nói chung, thưa đồng chí?

Đại tá, nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn: Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập MSO là một bước ngoặt lịch sử đối với nghệ thuật Quân đội. Đây là kết quả của một quá trình chuẩn bị lâu dài, kỹ lưỡng, thể hiện tầm nhìn chiến lược trong việc phát huy sức mạnh mềm của văn hóa-nghệ thuật trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đại tá, nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn.

Quan trọng hơn, đây là lần đầu tiên trong lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam có một dàn nhạc giao hưởng chính quy, chuyên nghiệp, được tổ chức và vận hành theo mô hình tiên tiến; tham gia các chương trình giao lưu văn hóa, nghệ thuật trong nước và quốc tế; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực âm nhạc. Việc ra đời dàn nhạc khẳng định tầm vóc, bản lĩnh và năng lực sáng tạo của nghệ sĩ-chiến sĩ trong thời kỳ hội nhập quốc tế; mặt khác, góp vào nghệ thuật hàn lâm của nước nhà một dàn nhạc mang tiêu chuẩn quốc tế.

PV: Trước đây, loại hình giao hưởng trong Quân đội đã từng xuất hiện, vậy sự ra đời của MSO có ý nghĩa kế thừa và khác biệt như thế nào?

Đại tá, nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn: Đúng vậy. Trong lịch sử, các hình thức dàn nhạc giao hưởng đã đóng vai trò quan trọng trong nhiều tác phẩm lớn của Quân đội ta. Tiên phong là từ thập niên 1960 với việc huy động lực lượng nhạc công cho vở kịch múa “Ngọn lửa Nghệ Tĩnh”. Gần đây nhất là trong các vở nhạc kịch như “Bài ca tình yêu” (2022) và “Khát vọng đỏ” (2024). Tuy nhiên, trước đây, các dàn nhạc này chỉ được hợp thành tạm thời theo từng dự án. Sau đó, các nhạc công trở về đơn vị, chưa có một đơn vị chuyên nghiệp, hoạt động thường xuyên.

Sự ra đời của MSO mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc. Đó không chỉ là sự kế thừa truyền thống mà còn là bước khẳng định vững chắc về một đơn vị nghệ thuật hàn lâm, chuyên nghiệp, hoạt động thường xuyên, tạo nên một hệ thống nghệ thuật Quân đội đa dạng về loại hình.

PV: MSO trực thuộc Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Sự kết hợp này mang lại lợi thế gì cho dàn nhạc, thưa đồng chí?

Đại tá, nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn: MSO được tổ chức trực thuộc Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội - cái nôi đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp hàng đầu. Đây là sự kết hợp mang tính chiến lược.

Về chuyên môn: Hiện nhà trường có đội ngũ giảng viên, nhạc sĩ tài năng được đào tạo trong và ngoài nước; nhiều nghệ sĩ của nhà trường thời gian qua đã thường xuyên tham gia cộng tác, dàn dựng nhiều chương trình giao hưởng, cổ điển lớn của đất nước và Quân đội, như: Đại tá, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Xuân Bắc; các nhạc sĩ Đỗ Bảo, Đức Tân, Mai Kiên, Cao Đình Thắng... Bên cạnh đó, nhà trường kết nối chặt chẽ với Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam để tham vấn chuyên môn cũng như định hướng cả về chuyên môn và nhân sự.

Về đào tạo: MSO chính là môi trường thực hành, sáng tạo và trải nghiệm chuyên môn lý tưởng cho sinh viên của nhà trường, tạo cầu nối chặt chẽ giữa đào tạo và thực hành biểu diễn. Bên cạnh đó, các nghệ sĩ giỏi của MSO chính là những giảng viên chất lượng cao bổ sung cho nhiệm vụ đào tạo của nhà trường. Sự kết hợp này tạo nên một nền tảng vững chắc cho MSO phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

PV: Vậy nhiệm vụ trọng tâm và mục tiêu lớn nhất của MSO trong thời gian tới là gì?

Đại tá, nhạc sĩ Hồ Trọng Tuấn: MSO có hai nhiệm vụ song song và quan trọng: Phục vụ nhiệm vụ chính trị, quốc phòng, thực hiện các chương trình biểu diễn phục vụ nhiệm vụ chính trị, quốc phòng và đối ngoại quốc phòng; lan tỏa giá trị văn hóa, tổ chức biểu diễn phục vụ nhân dân trong và ngoài nước, tham gia hợp tác quốc tế. Âm nhạc giao hưởng, với sức mạnh cảm xúc và tính nhân văn sâu sắc, sẽ là phương tiện hữu hiệu giúp truyền tải những giá trị tốt đẹp của Quân đội và con người Việt Nam đến đông đảo công chúng.

Tiết mục biểu diễn của MSO trong Chương trình “80 năm - Bản trường ca vang mãi”. Ảnh: VIỆT TRUNG

Thời gian vừa qua, MSO đã thí điểm thành công với các chương trình nghệ thuật giao hưởng thính phòng: “Bài ca thống nhất”, “Đất nước trọn niềm vui” chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước tổ chức tại TP Hồ Chí Minh; “80 năm-Bản trường ca vang mãi” chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 tại Hà Nội. Chương trình và dàn nhạc được giới chuyên môn đánh giá cao về quy mô tổ chức cũng như chất lượng nghệ thuật khi có sự kết hợp hài hòa giữa tác phẩm âm nhạc trong nước và quốc tế; giữa các hình thức thể hiện nghệ thuật với sự tham gia của MSO.

Thông qua các chương trình, MSO đã thể hiện màu sắc riêng khi dàn dựng, thể hiện những tác phẩm âm nhạc đi cùng năm tháng, những tác phẩm đóng vai trò chủ lưu, góp vào sự phát triển của âm nhạc Việt Nam từ trong quá khứ tới hiện tại. Các nghệ sĩ của MSO đã chuyển soạn những tác phẩm khí nhạc của âm nhạc cách mạng Việt Nam, hòa âm phối khí các tác phẩm thanh nhạc nổi tiếng của âm nhạc cách mạng Việt Nam kết hợp với dàn nhạc giao hưởng. Đây chính là cách MSO nâng tầm âm nhạc cách mạng Việt Nam lên chất lượng nghệ thuật cao hơn, đưa âm nhạc giao hưởng đến gần với công chúng.

Chúng tôi đặt mục tiêu xây dựng MSO trở thành biểu tượng của trí tuệ, kỷ luật và sáng tạo, xứng đáng là “tiếng nói bằng âm nhạc” của Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!