Đoan Ngọ (Đoan Dương) là Tết cổ truyền của Việt Nam, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 (âm lịch). Ngày Tết Đoan Ngọ trong các triều đại phong kiến, trong cung đình và dân gian có những nghi thức và phong tục khác nhau.

Trong cung đình, dưới thời Lê, vua và triều đình long trọng tổ chức nghi lễ cúng tế tổ tiên, lễ thường triều và ban yến, ban quạt cho các quan, thể hiện quyền uy của bậc thiên tử và mang giá trị nhân văn sâu sắc.

Nghi thức ban quạt thời Lê Trung Hưng dịp Tết Đoan Ngọ được tái hiện tại Hoàng thành Thăng Long. Ảnh: Báo Tổ quốc 

Để tạo ra các sản phẩm du lịch đặc sắc mang tính truyền thống đến với du khách khi đến tham quan Khu di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, chương trình “Tết Đoan Ngọ xưa và nay” năm 2022 được tổ chức với những nội dung: Lần đầu tiên tái hiện không gian nghi lễ ban quạt trong cung đình ngày Tết Đoan Ngọ và trưng bày bộ sưu tập quạt của nghệ nhân Dương Văn Đoàn; trưng bày chiếc quạt có kích thước 2,4m đề bài thơ của vua Lê Hiến Tông viết trên quạt năm 1503; trưng bày một số quạt dành cho vua, hoàng hậu và quan được phỏng dựng dựa trên các nguồn tư liệu.

Ngoài ra, đến với không gian trưng bày, du khách còn được tìm hiểu những phong tục độc đáo của ngày Tết Đoan Ngọ như tục “giết sâu bọ”; đeo bùa ngũ sắc thông qua những chiếc bùa ngũ sắc được phục hồi dựa theo hiện vật đang được lưu giữ tại Bảo tàng Quai Branly (Pháp); tục hái thuốc nam đề cao tri thức dân gian dùng thảo mộc chăm sóc sức khỏe con người và trưng bày quạt trong đời sống xưa và nay... thông qua hệ thống trưng bày hiện vật, pano, tranh vẽ diễn giải sẽ mang lại nhiều điều bất ngờ và hấp dẫn cho du khách.

Ngoài ra, người xem còn được nghe nhà sử học Lê Văn Lan nói chuyện về các nghi lễ Tết Đoan Ngọ trong cung đình xưa; nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Ánh Tuyết giới thiệu tục “giết sâu bọ” trong ngày Tết Đoan Ngọ; nghệ nhân Dương Văn Đoàn giới thiệu về quy trình làm quạt…

Trong lễ khai mạc, chương trình có thể nghiệm tái hiện nghi lễ Ban quạt trong cung đình Thăng Long do Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp Hội Di sản văn hóa Thăng Long và Công ty Ỷ Vân Hiên thực hiện. Đến với chương trình, du khách được tặng những món quà độc đáo và trải nghiệm phong tục ẩm thực “giết sâu bọ” ngày Tết Đoan Ngọ cùng nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Ánh Tuyết, làm quạt cùng nghệ nhân Dương Văn Đoàn.

KHÁNH HUYỀN