Từ khi đất nước mở cửa, hội nhập, dẫu quan niệm, phương châm xử thế “Ta về ta tắm ao ta...” không hẳn lúc nào cũng đúng, cũng phù hợp trong thời đại toàn cầu hóa, nhưng những ai yêu văn hóa Việt, quý trọng những giá trị tinh túy, tiêu biểu đã làm nên cốt cách, tâm hồn Việt, thì cũng chẳng bao giờ ủng hộ, cổ vũ cho những thái độ, hành vi, lối sống sùng ngoại, lai căng. Bởi sùng ngoại, lai căng không chỉ là biểu hiện của tâm lý tự ti, không tự tin vào những giá trị, bản chất tốt đẹp vốn có của chính dân tộc, cộng đồng và con người mình, mà còn chạy theo một cách sống, cách cư xử hời hợt, hào nhoáng, giả tạo và có phần phù phiếm.

Có một dạo, truyền thông từng lên tiếng xì xào về những ông bố, bà mẹ hiện đang sinh sống trên đất Việt mà lại đặt tên con “nửa Tây, nửa ta” chẳng giống ai, đại loại như: A-lếch Hạ, Giôn-sơ Trần, Ku-mi Tấn... Cũng có một dạo, dư luận tỏ ra khó chịu vì những cái tên cửa hàng, doanh nghiệp Việt đã được “ngoại hóa”, kiểu như Cuhamubasacu, Xunhakhavahopha... mà mới thoạt nghe, ai cũng tưởng tên có nguồn gốc từ... Nhật Bản; nhưng khi “luận ra” mới biết đó là “Cửa hàng mua bán sách cũ”, “Xuất nhập khẩu văn hóa phẩm”...

Cái bệnh "sùng ngoại" tiếp tục có chiều hướng gia tăng trong thời gian gần đây, khi hầu hết các dự án đầu tư bất động sản, chung cư, căn hộ cao cấp cũng mang tên tiếng nước ngoài, đặc biệt là ở hai đô thị lớn Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Có lẽ không ít cư dân Thủ đô sẽ cảm thấy “mờ mắt, méo miệng” khi trên địa bàn này “mọc” lên nhan nhản những dự án chung cư, căn hộ cao cấp có những cái tên ngoại lai như: Seasons Avenue, Green Stars, Park View Residence, Imperia Garden, Goldseason, Eco Green City, Handi Resco,... Còn ở TP Hồ Chí Minh, nhiều cư dân nơi đây cũng có lúc cảm thấy “đau lưỡi” khi phải đọc những cái tên dự án chung cư, căn hộ cao cấp bằng tên nước ngoài... dài dằng dặc. Ví như ở quận 1 có: Somerset Chancellor Court, New Generation Apartment; quận 2 có River Garden Executive Residences; quận 3 có Angela Boutique Serviced Residence; quận 7 có: Dragon Hill Residence and Suites, The Era Royal Plaza...

Mới đây, người viết bài này đến thăm một người bạn vừa chuyển đến ở tại khu chung cư Park View Residence ở Dương Nội (Hà Đông-Hà Nội). Khi đứng gần tòa nhà vài ba chục mét, dù mất công hỏi thăm dăm bảy người dân địa phương từng sinh sống hàng chục năm ở đây nhưng họ đều... lắc đầu không biết. Lý do là khu chung cư này mọc lên nhưng chưa có biển, bảng tên chỉ dẫn và cũng chẳng có biển hiệu trên đỉnh tòa nhà; mặt khác, do cái tên chung cư quá dài lại khó hiểu nên bà con địa phương chẳng mấy người quan tâm.

Khi vào khu vực bảo vệ tòa chung cư, hỏi một nhân viên an ninh có biết “Park View Residence” dịch sát nghĩa sang tiếng Việt là gì không, cậu ấy bảo "chẳng biết “mô tê” gì cả, ngay cư dân ở đây cũng mỗi người gọi tên chung cư một kiểu, nào là Pắc Viu, Pác Viu, Bác Viu, Pác Vưu... Còn em thì cứ gọi là “Bác Viu” cho... thuần Việt, dễ nhớ!".

Trong số những tên chung cư, căn hộ cao cấp đặc sệt tiếng nước ngoài nêu trên, có một số thương hiệu thuộc quyền sở hữu của người nước ngoài, còn lại phần lớn là do các "ông chủ" người Việt tự ý đặt tên. Thế mới biết, nhiều doanh nhân, nhà đầu tư Việt đang ăn cơm Việt, sống trên đất Việt, hít thở không khí Việt, làm chung cư cho người dân Việt mà vẫn mang nặng tâm lý sùng ngoại, khiến các cư dân nơi đây nhiều lúc không khỏi “méo mồm, méo miệng” khi phải đọc những cái tên ngoại lai rất chi là... xa lạ, khó hiểu, khó nhớ! Tiếng Việt thiếu gì những tên hay, tên đẹp, tên ý nghĩa để gắn vào chung cư, khu căn hộ cao cấp, hà cớ gì mà phải lệ thuộc vào ngôn ngữ nước ngoài để vô hình trung tự đánh mất ngôn ngữ mẹ đẻ ngay chính trên quê hương, xứ sở mình? Phải chăng đó cũng là một biểu hiện "lãnh cảm" đối với tiếng Việt thân thương của dân tộc mình?

THIỆN VĂN