QĐND - Trong rất nhiều bức ảnh ở triển lãm có tựa đề “Hai chị em-Hai trận tuyến” đang diễn ra tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, có một bức ảnh trưng bày hình nữ nghệ sĩ xiếc Tạ Thúy Ngọc trình diễn với hơn 10 con chim bồ câu thu hút đông đảo người xem, đặc biệt là du khách quốc tế. Khá ấn tượng với bức ảnh, chúng tôi đã đi tìm chủ nhân trên tấm hình này…

Nghệ sĩ Tạ Thúy Ngọc chào đón chúng tôi bằng nụ cười hồn hậu, ở bà còn toát lên sự dẻo dai, nhanh nhẹn của người nghệ sĩ biểu diễn xiếc, dù tuổi đã gần 80. Trên bức tường phòng khách nhỏ của nghệ sĩ, chúng tôi lại bắt gặp bức hình đen trắng được phóng to, choán hết mặt bức tường. Chỉ lên bức ảnh, nghệ sĩ Thúy Ngọc cười bảo, chẳng ai có thể ngờ, hơn 40 năm rồi mà giờ bà lại được nổi tiếng trở lại, hơn tháng nay, sau khi bức ảnh chụp bà trưng bày ở triển lãm, các bạn bè nghệ sĩ, rồi học trò gọi điện đến chúc mừng, hỏi thăm!

Bức ảnh in áp-phích nghệ sĩ Tạ Thúy Ngọc trong tiết mục “Cánh chim hòa bình” do nữ nhà báo người Mỹ chụp.

Nghệ sĩ Tạ Thúy Ngọc nhớ lại, trong khoảng thời gian Hà Nội chịu những đợt giội bom của B52 năm 1972, là một người con của Hà Nội, bà luôn muốn làm điều gì đó có ý nghĩa ghi dấu cuộc đời nghệ sĩ của mình. Thoát khỏi tiết mục xiếc nhảy ngựa đánh đàn gắn bó từ những năm sau ngày Hà Nội giải phóng, bà bắt tay dàn dựng tiết mục với những chú chim. Bắt đầu là từ con vẹt dẫn trò với 1-2 con chim bồ câu, dần dần tới 12 con chim trong thời gian tập luyện gần năm trời, để rồi sau đó là những buổi diễn không đếm xuể của hàng ngàn tràng vỗ tay hưởng ứng từ khán giả trong Nam ngoài Bắc, và cả khán giả quốc tế. Khi dựng tiết mục, nghệ sĩ Thúy Ngọc chỉ đơn giản gọi là diễn với chim bồ câu, nhưng sau này khán giả đều gọi là tiết mục “Cánh chim hòa bình”. Có vị khách người Mỹ, khi biết nghệ sĩ Thúy Ngọc sang biểu diễn giao lưu với nước bạn Lào, đã đến Đại sứ quán Việt Nam tại Lào để xin gặp nghệ sĩ Thúy Ngọc, hỏi bà có diễn “Cánh chim hòa bình” không, bởi vị khán giả này đã được xem ở Hà Nội và có ấn tượng mãi.

“Có được bức ảnh “Cánh chim hòa bình” này, tôi phải rất cảm ơn một nữ nhà báo người Mỹ!”-nghệ sĩ Thúy Ngọc kể. Bức ảnh được một nhà báo người Mỹ (giờ nghệ sĩ Thúy Ngọc đã không còn nhớ được tên) chụp năm 1973, và để có bức ảnh hoàn hảo tạo ấn tượng này, cả nghệ sĩ Thúy Ngọc và nữ nhà báo thực hiện cả tuần trời, vì chẳng dễ dàng gì mà hơn 10 con chim cùng cất cánh bay lên một lúc. Bẵng đi thời gian chừng 4-5 năm sau đó, phụ huynh học sinh ở Pháp về, mang tặng bà bức ảnh này. Vị phụ huynh đó kể, rất ngạc nhiên là bức ảnh đã được nữ nhà báo người Mỹ in thành những tấm áp-phích bày triển lãm và bán ở Mỹ để kêu gọi nhân dân Mỹ ủng hộ nhân dân Việt Nam trong suốt năm 1975. Một thời gian sau đó, có một vị khách du lịch người Mỹ tới Việt Nam, cũng đã hỏi bằng được địa chỉ nhà nghệ sĩ Thúy Ngọc để đến chơi và tặng bức ảnh cho bà. Bức ảnh của vị khách người Mỹ yêu chuộng hòa bình này đã được nghệ sĩ Thúy Ngọc tặng lại cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, đó chính là nguyên do bức ảnh được trưng bày trong dịp này.

Mừng 40 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, nghệ sĩ Thúy Ngọc nói vui, ước gì bà vẫn còn khỏe, ước gì những chú bồ câu trắng của bà vẫn còn, để bà có thể lại diễn, những cánh chim lại sải cánh, tung bay thể hiện khát vọng tự do, hòa bình, khát vọng vươn tới cái đẹp… Cả cuộc đời nghệ sĩ Thúy Ngọc gắn bó với xiếc, bà có rất nhiều thế hệ học trò và những ấn tượng nghệ thuật để lại sâu đậm trong lòng nhiều người từng có lần đến với rạp xiếc, với sân khấu tròn. Điều nghệ sĩ Thúy Ngọc luôn tâm niệm và truyền lại cho các thế hệ con cháu trong dòng họ Tạ-dòng họ đặt nền móng đầu tiên và hơn nửa thế kỷ nay nổi tiếng với nghệ thuật xiếc của Hà Nội, rằng có tài năng là một nhẽ, nhưng con người làm gì cũng phải kiên trì và không ngại tốn công lao động. Đó là chìa khóa của thành công cho bất cứ ai muốn theo đuổi bất cứ ngành nghề nào, nhất là nghệ thuật xiếc!

CHÂU XUYÊN