Ngày bé, lúc chập chững bước vào tiểu học, Cúc đã được mẹ dạy cách cầm kim và tập thêu những đường cơ bản. Mẹ chị vốn là thợ thêu tay lành nghề trong làng, gần như cả cuộc đời gắn với khung thêu. Từ lúc đường kim mũi chỉ còn vụng, dần dần, Cúc đã có thể thêu được những tác phẩm đẹp mắt. Lên 10 tuổi, Cúc bắt đầu phụ mẹ thêu thuê kiếm tiền.

Tuy nhiên, khi tình yêu với nghề thêu lớn dần trong Cúc cũng là lúc  nhiều bà con trong làng dỡ khung thêu vì không thể sống được với nghề. Người thợ thêu phải tốn rất nhiều công sức và thời gian để cho ra đời tác phẩm mà chẳng có mấy người mua. Bản thân Cúc cũng hoang mang, từng tìm đến những nghề khác để mưu sinh. Tuy  nhiên, chưa lúc nào cô quên được nghề thêu tay truyền thống. Ngày đi làm, tối về, Cúc lại lắp vải vào khung, mỉm cười hạnh phúc, tự ngắm nhìn những tác phẩm của mình.

Chị Quản Thị Cúc thường xuyên nghĩ ra các mẫu thêu mới để đáp ứng thị hiếu của khách hàng.

 

Không muốn để nghề thêu tay bị mai một, Cúc tự nhủ, nhất định mình phải tìm ra  hướng đi cho nghề thêu truyền thống. Thay vì ngồi đợi khách hàng tìm tới mình, năm 2015, Cúc tự thêu tranh rồi mang đi chào bán cho các cửa hàng lưu niệm ở Hà Nội, Lào Cai... Tuy nhiên, tranh thêu tay không thể cạnh tranh với dòng tranh thêu bằng máy công nghiệp về giá thành, năng suất. Nhiều cửa hàng đồng ý cho Cúc ký gửi nhưng lượng tranh bán được không nhiều. Cúc lại mang tranh về, một số người thân quen do thương nên mua ủng hộ Cúc.

Thất bại ngay từ những lần đầu thử sức không làm cho Cúc nản chí, chị nhận thấy, dòng tranh thêu tay khá kén khách và chỉ hợp với một số người có nhu cầu treo trưng bày. Trong khi đó, nếu thêu lên các sản phẩm thời trang thì sẽ có nhiều người dùng hơn. Đúng như Cúc nghĩ, khách hàng khá ưng ý với những bộ trang phục được nhấn họa tiết hoa văn thêu tay cẩn thận, điêu luyện. Thuận đà, Cúc còn sáng tạo ra nhiều họa tiết thêu nổi 3D mới lạ, tôn thêm vẻ đẹp cho trang phục khách hàng. Dần dà, các cửa hàng không còn từ chối sản phẩm thời trang thêu tay của Cúc, có nơi còn chủ động gọi đặt chị thêu thêm vì lượng khách mua nhiều. Không chỉ thêu trên vải, Cúc còn tiên phong thêu tay trên lá cây bồ đề và nhiều vật liệu mới khác.

Tìm được hướng đi cho nghề thêu, Cúc lại tính đến việc phải lan tỏa tình yêu với nghề thêu tới cộng đồng. Ban đầu, chị quay clip dạy thêu và tải lên Youtube. Số người xem và học theo ngày một đông đảo, là gợi ý để Cúc mở các lớp dạy thêu online tại địa chỉ: theutaytruyenthong.com. Thay vì xem các clip quay sẵn, tham gia lớp học, học viên ở khắp mọi miền đất nước sẽ được Cúc trực tiếp hướng dẫn từ cách chọn kim, chọn vải, chọn chỉ đến cách thêu sao cho đẹp. Ai không hiểu hay gặp khó trong lúc thêu có thể hỏi và Cúc luôn sẵn lòng giải đáp bất cứ lúc nào. Tính đến đầu tháng 12-2021, đã có khoảng gần 2.000 người tham gia lớp học thêu tay online truyền thống do Cúc giảng dạy.

Tâm sự với tôi, chị Cúc trải lòng: “Bảo tồn nghề truyền thống không phải là giữ nghề cho riêng mình mà nên gắng sức lan tỏa nghề đến với thật nhiều người”.

Bài và ảnh: HOÀNG LAN