"Địa chỉ đỏ" giáo dục truyền thống

Phố núi Sơn La lặng lẽ bước sang mùa thu với khí trời hanh hao, mát lạnh. Từ góc phố Tô Hiệu nhìn lên ngọn đồi Khau Cả, Khu di tích nhà tù Sơn La hiện lên trầm mặc, rêu phong. Đi qua cổng gác, bên cạnh bức tường xà lim, cây đào mang tên người chiến sĩ cộng sản kiên trung Tô Hiệu vẫn sum sê, tỏa bóng. Người dân nơi đây ví rằng, mỗi rễ cây cắm xuống lòng đất đều thấm mồ hôi, máu đào của các chiến sĩ năm xưa nên qua năm tháng cây vẫn bám đất, kiên cường hiên ngang.

Đã nhiều lần thăm di tích nhà tù Sơn La nhưng mỗi lần trở lại, ông Vũ Xuân Hải, Chủ tịch Hội Cựu thanh niên xung phong TP Sơn La vẫn dâng trào niềm khâm phục bản lĩnh, ý chí đấu tranh kiên cường của các chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày. Theo ông Hải, nếu như có “địa ngục trần gian” thì nhà tù Sơn La là một trong những minh chứng rõ ràng nhất. Với hệ thống các phòng giam, xà lim ngầm dưới lòng đất, những người tù cách mạng bị nhốt vào buồng hẹp, ngoắt ngoéo, liền kề với buồng chứa xác tù nhân, bị tra tấn, đánh đập dã man. Tường xây bằng đá lẫn gạch, mái được lợp bằng ngói, tôn. Vào mùa hè, nóng như thiêu như đốt, mùa đông rét thấu xương, thấu thịt. Dã tâm của thực dân Pháp là lợi dụng địa bàn “rừng thiêng nước độc” để giam cầm, đày ải, thủ tiêu ý chí đấu tranh của những người cộng sản. Tên công sứ Sơn La còn rêu rao: “Đừng tìm cách trốn, thổ dân sẽ đem đầu các anh về đổi lấy muối”.

Một góc thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La hôm nay. Ảnh: PHẠM KIÊN 

Thế nhưng, vượt lên gông cùm và chiến thắng tội ác của thực dân Pháp xâm lược, các chiến sĩ cộng sản kiên trung đã biến nhà tù của thực dân thành trường học cách mạng, biến những phòng giam lạnh lẽo thành tổ ấm, thắm tình đồng chí. Tháng 12-1939, Chi bộ nhà tù Sơn La thành lập. Từ ngọn đuốc cách mạng ấy, phong trào yêu nước, đấu tranh cách mạng ở Sơn La đã lan tỏa, tiếp lửa cho đồng bào các dân tộc Sơn La-Tây Bắc đoàn kết vùng lên lật đổ ách thống trị của thực dân giành chính quyền về tay nhân dân vào ngày 26-8-1945.

Đứng trước cây đào Tô Hiệu, lời thuyết minh của hướng dẫn viên khu di tích khiến nhiều người xúc động và bày tỏ lòng khâm phục người chiến sĩ kiên trung: "Năm 1944, đồng chí Tô Hiệu hy sinh tại nhà tù Sơn La khi mới 33 tuổi. Trước khi đi xa, anh còn dặn lại các đồng chí của mình: “Ánh sáng ngày mai đã ló ở phía chân trời, hãy chuẩn bị đương đầu với những thử thách lớn nhất”...

Cây đào ở nhà tù Sơn La được mang tên Tô Hiệu để tượng trưng cho tinh thần đấu tranh cách mạng của người chiến sĩ cộng sản kiên trung. Ngày nay, nhà tù Sơn La trở thành điểm tham quan thu hút đông đảo khách du lịch trong nước và quốc tế. Nơi đây cũng là "địa chỉ đỏ" giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ.

Điểm sáng trên đường đổi mới

Trong lịch sử đấu tranh giành chính quyền cách mạng, Phù Yên là châu giành thắng lợi sớm nhất trong toàn tỉnh Sơn La. Khi ngọn lửa cách mạng đang bùng lên, ngày 22-7-1945, đội tự vệ và nhân dân châu Phù Yên đã hòa vào đoàn quân cách mạng tiến vào giải phóng châu lỵ thành công, góp phần khích lệ phong trào cách mạng trong toàn tỉnh. Tiếp nối truyền thống đó, ngày nay Phù Yên là một trong những địa phương đi đầu trong đổi mới, xây dựng, phát triển quê hương.

Cách đây chưa lâu, chúng tôi có dịp về xã Suối Tọ, huyện Phù Yên. Đi qua đồi thông Noong Cốp, hiện ra trước mắt chúng tôi là màu xanh của những cánh rừng tái sinh, những thửa ruộng bậc thang gợi những mùa vàng no ấm. Vậy mà hơn chục năm về trước, Suối Tọ từng là “điểm nóng” về tình trạng phá rừng, khai thác, vận chuyển và buôn bán lâm sản trái phép. Có được sự đổi thay đó, theo đồng chí Thào A Trư, Bí thư Đảng ủy xã Suối Tọ là nhờ đảng bộ địa phương đã phát huy truyền thống cách mạng, tập trung làm tốt công tác xây dựng Đảng, phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên ngay từ các chi bộ bản trong phát triển kinh tế.

Hơn 5 năm trước, tận dụng đồng cỏ mọc tự nhiên, bãi chăn thả rộng, anh Thào A Chờ, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Suối Dinh, xã Suối Tọ đã phát triển đàn gia súc hơn 60 con gồm ngựa, trâu, bò, mỗi năm cho thu nhập hơn 200 triệu đồng. Ngoài ra, anh Chờ còn trồng thí điểm 1ha xoài lai vừa cho thu hoạch vụ đầu tiên. Từ mô hình của bí thư chi bộ bản, nhiều người dân đã chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Hiện nay, cả bản có gần 500 con gia súc và hơn 10ha trồng cây ăn quả, như: Xoài, cam, sơn tra... Tính chung toàn xã đã khai hoang được 170ha ruộng bậc thang, bà con còn tích cực bảo vệ hơn 8.000ha rừng, độ che phủ trên 60%.

Rời mảnh đất Phù Yên, chúng tôi đến thăm bà con huyện Quỳnh Nhai nằm trong Dự án Nhà máy thủy điện Sơn La. Trong lịch sử, Quỳnh Nhai giành chính quyền cách mạng muộn hơn các địa phương khác (tháng 10-1945), do ở xa trung tâm, địa hình hiểm trở. Dù vậy, nhân dân các dân tộc Quỳnh Nhai vẫn luôn phát huy truyền thống cách mạng, xây dựng quê hương giàu đẹp. Mùa thu này, đi trên lòng hồ thủy điện, cảnh sắc thiên nhiên hiện lên sơn thủy hữu tình với hệ thống những đảo nổi giữa lòng hồ tựa như một Vịnh Hạ Long của vùng Tây Bắc. Cũng từ lòng hồ này, đã “sinh sôi nảy nở” nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản mang lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình như xã Chiềng Ơn, huyện Quỳnh Nhai có 9 hợp tác xã đang hoạt động trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản. Nhờ có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực đã giúp bà con trong xã mở hướng làm ăn, sớm thoát nghèo. Tận dụng lợi thế đó, huyện Quỳnh Nhai xác định mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, phấn đấu đến năm 2030 trở thành huyện có ngành du lịch phát triển.

Nỗ lực bứt phá toàn diện

Phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, đi qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ, ngày nay cấp ủy, chính quyền tỉnh Sơn La tiếp tục khơi dậy tiềm năng, thế mạnh tập trung phát triển kinh tế-xã hội, bên cạnh đó công tác quốc phòng, an ninh (QPAN) là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên. Là tỉnh miền núi Tây Bắc, điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội còn nhiều khó khăn, đầu nhiệm kỳ 2015-2020, tỷ lệ hộ nghèo tỉnh Sơn La còn cao so với cả nước (hơn 33%). Đến cuối nhiệm kỳ, Sơn La đạt kết quả khá toàn diện trên các lĩnh vực, trong đó nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, hình thành các vùng chuyên canh, sản xuất gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ là điểm sáng về phát triển kinh tế nông nghiệp của cả nước. Hiện nay, tỉnh Sơn La có hơn 140 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn; xuất khẩu được 16 mặt hàng nông sản sang thị trường các nước. Nhiều sản phẩm có thương hiệu như: Chè Mộc Châu, nhãn Sông Mã, xoài Yên Châu, cà phê Mai Sơn, cam Phù Yên...

Theo đồng chí Tráng Thị Xuân, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sơn La, kết quả đó là nhờ tỉnh đã xác định đúng và trúng các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm, đồng thời xây dựng chương trình hành động với cơ chế, chính sách phù hợp. Tận dụng thế mạnh về diện tích đất nông nghiệp, nhiệm kỳ qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành kết luận về phát triển cây ăn quả trên đất dốc, ứng dụng công nghệ cao; đồng thời vận động bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hướng dẫn kỹ thuật, nhờ đó mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Gắn phát triển kinh tế với bảo đảm quốc phòng, an ninh, mặc dù trong điều kiện dịch bệnh phức tạp, nhưng với sự chỉ đạo trực tiếp của Ban chỉ đạo diễn tập khu vực phòng thủ Quân khu 2, tinh thần trách nhiệm cao của cả hệ thống chính trị, tỉnh Sơn La vừa tổ chức thành công cuộc diễn tập khu vực phòng thủ tỉnh năm 2021. Cuộc diễn tập góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền, khả năng tham mưu, tổ chức thực hiện của cơ quan, đoàn thể chính trị trước các trạng thái về quốc phòng; khả năng SSCĐ của LLVT khi có tình huống xảy ra. Theo Đại tá Tô Quang Hanh, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Sơn La, những năm qua, tiềm lực quân sự của tỉnh luôn được quan tâm, bảo đảm đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ SSCĐ trong mọi tình huống. Trong đó, lực lượng bộ đội thường trực ngày càng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; lực lượng dân quân, tự vệ vững mạnh, rộng khắp và lực lượng dự bị động viên ngày càng hùng hậu.

Với quyết tâm xây dựng thành tỉnh phát triển xanh, nhanh và bền vững trong năm 2021 và những năm tiếp theo, Đảng bộ, chính quyền các cấp tỉnh Sơn La không ngừng phát huy tinh thần cách mạng, khơi dậy tiềm năng, triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, ưu tiên đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế-xã hội; chú trọng phát triển nông nghiệp xanh, sạch, phấn đấu trở thành trung tâm phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của vùng Tây Bắc; đồng thời, khai thác tiềm năng du lịch lòng hồ thủy điện Sơn La, khu du lịch quốc gia Mộc Châu, tạo động lực phát triển.

PHẠM KIÊN