"Làm sạch" showbiz

QĐND - Showbiz có nguồn gốc sâu xa chỉ hoạt động làm ăn theo sự kiện. Showbiz  lần đầu xuất hiện tại Hollywood (Mỹ), với các hoạt động quảng bá, cổ vũ những bộ phim mới. Bản chất của Showbiz là vậy. Song showbiz ở Việt Nam ta có phần lẫn lộn, ôm đồm từ lĩnh vực thời trang, quảng cáo, tổ chức sự kiện.

Chúng ta nên phân biệt showbiz với các hoạt động biểu diễn nghệ thuật của nghệ sĩ trên các sân khấu ca, múa, nhạc. Mặc dù hiện nay, không ít nghệ sĩ vẫn tự nhận là người của giới showbiz. Song, về bản chất, nghệ sĩ là những người độc quyền sáng tạo. Còn giới showbiz nói chung là ăn nhờ sự sáng tạo đó. Showbiz là những hoạt động sân khấu đơn giản, là loại hình “kinh doanh trình diễn” theo đúng nghĩa, đúng bản chất của từ ngữ.

Trở lại chuyện showbiz được xem như một nghề thời thượng, vô tình nó đã lôi cuốn những chàng trai, cô gái thích ánh đèn sân khấu nhưng lại không chịu học hành bài bản để vươn tầm thành nghệ sĩ. Có ý kiến cho rằng hoạt động của showbiz đơn giản, dễ làm, dễ thâm nhập… nên nhiều người thích chen chân vào. Để chứng minh cho nhận định này, hãy xem các vụ bê bối, gây “tai tiếng” trong giới showbiz vừa qua. Tất cả trong số đó đều không phải là những nghệ sĩ thực thụ, mà chỉ là những người mẫu, hotgirl, hotboy (cô gái, chàng trai mới được dư luận quan tâm) mới tập tành vào nghề trình diễn.

Giữa "nổi tiếng" và "tai tiếng" có ranh giới mong manh. Ảnh: Ngoisao.net.

Muốn làm người mẫu, ít ra người ta cũng phải qua những khóa ngắn hạn ở các trung tâm luyện mẫu, mau thì 4 tuần, lâu thì hơn 2 tháng. Ở đó người ta dạy cách trang điểm, đi, đứng, nằm, ngồi, làm quen với sân khấu. Sau đó, theo chân các anh, các chị đi trước đi diễn, hoặc đi phục vụ sự kiện. Đi làm mẫu cũng có nhiều việc, nhiều mức giá (như làm lễ tân chỉ đứng và cười, mời khách giá từ 500.000 đồng một ngày; còn đi diễn thời trang cũng không quá 3 triệu đồng một buổi, ăn uống tự túc). Nơi thuê, thường là các công ty truyền thông, các nhà tạo mẫu, sinh viên các ngành thiết kế thời trang làm đồ án tốt nghiệp.

Tôi có dịp hỏi chuyện người mẫu Thanh Phương trong lễ tốt nghiệp khóa thời trang Trường Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung ương. Chị cho biết: “Nghề làm người mẫu nói chung cũng gian nan, chứ không nhàn nhã như người ta tưởng. Song, người mẫu muốn “bứt” lên trong nghề buộc phải tạo những sự vụ gây dư luận để báo giới quan tâm”.

Nhà báo Quang Thái, trước phụ trách mục giải trí của Zing.vn kể: “Nhiều hotgirl mới nổi thường tìm cách để được chụp ảnh đăng báo. Đặc biệt là báo mạng vì ảnh đẹp, lại có đối tượng bạn đọc thường là giới trẻ ưa thích”. Có lần nhà báo Quang Thái được một “chân dài” gợi ý viết bài giật gân câu khách, kiểu gây sự vụ bê bối. Song anh đã từ chối. Anh nói: “Hầu hết những tai tiếng, sự vụ bê bối trong giới showbiz đều đã có kịch bản từ trước. Với sự đồng thuận từ hai phía, người được viết và người viết”.

Người mẫu được lên báo mạng có mấy điểm lợi: Thứ nhất, được quảng bá hình ảnh; thứ hai, được xem như người mẫu chính cống;  thứ ba, có thêm cơ hội tìm việc làm.

Nhiều bạn trẻ muốn tự tạo “tai tiếng” để hòng nổi tiếng. Phương pháp rất cũ là ăn mặc hớ hênh khiêu khích; hoặc phát ngôn gây sốc; mới đây lại có kiểu “dây máu ăn phần” với người nổi tiếng… như trường hợp Huyền Anh (Bà Tưng) quậy trong buổi ra mắt đĩa ca nhạc của ca sĩ Lam Trường. Tất cả những hành vi đó khiến diện mạo của giới showbiz có phần kệch cỡm, rẻ tiền. Ở nhiều sự vụ có thể xem xét xử phạt theo Chỉ thị 65 của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, đại diện Cục Nghệ thuật biểu diễn cho rằng, quản lý hoạt động người mẫu thời trang là vấn đề nan giải. Hội nghị tổng kết một năm thực hiện Chỉ thị 65 của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch nhằm chấn chỉnh hoạt động nghệ thuật biểu diễn và trình diễn thời trang đã đưa ra con số tiền phạt lên đến 74,5 triệu đồng (trong đó số tiền phạt cao nhất là 5 triệu đồng/vụ). Dễ thấy mức độ thường xuyên vi phạm trong giới showbiz. Theo thống kê, phần lớn những hành vi bị phạt rơi vào những lỗi: Ăn mặc hở hang, phản cảm; phát ngôn dung tục; sản xuất những video clip trái với thuần phong mỹ tục… Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Nguyễn Đăng Chương đã đề xuất 11 biện pháp nhằm khắc phục tình trạng trên, trong đó có những biện pháp như nâng mức tiền phạt, cấm biểu diễn lâu dài. Xem ra đây vẫn chưa phải là những biện pháp hữu hiệu. Cụ thể, với mức tiền phạt hiện nay thì còn lâu mới đuổi kịp thu nhập của người mẫu, diễn viên, ca sĩ. Hoặc cấm biểu diễn từ 3 đến 6 tháng đối với người mẫu hở hang sẽ dễ dàng bị “lách luật”, vì hằng năm có đến hàng trăm buổi biểu diễn của hơn 300 đơn vị hoạt động liên quan đến trình diễn trong cả nước.

Nếu không sớm làm sạch những hành vi xấu trong giới showbiz, ắt sẽ dẫn đến những hệ lụy về băng hoại đạo đức trong cộng đồng. Thực tế thì Cục Nghệ thuật biểu diễn đã căng sức ra để xử lý song vẫn không xuể bởi những hình thức lách luật mới phát sinh. Nhìn rộng ra vấn đề trong giới showbiz người ta dễ thấy những lỗ hổng trong “bộ lọc văn hóa”, điều mà cách đây chưa lâu hội thảo về Hệ giá trị văn hóa Việt Nam đã đề cập. Theo đó, để có một nền văn hóa lành mạnh người ta phải biết tự trọng, biết xấu hổ trước những hành vi sai trái ảnh hưởng tới thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hơn bao giờ hết, cuộc thanh lọc giới showbiz cần có sự hỗ trợ sâu sắc từ gia đình, nhà trường nhằm giáo dục lối sống lành mạnh cho thanh, thiếu niên.