Màn đánh trống khai hội Phết Hiền Quan. Ảnh: NGÔ TRUNG

Hội Phết Hiền Quan là một lễ hội của xã Hiền Quan (huyện Tam Nông, Phú Thọ) được tổ chức trong các ngày 12 và 13 tháng Giêng Âm lịch. Lễ hội được tổ chức nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và tưởng nhớ hai vị thành hoàng là Thiều Hoa công chúa, một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng có công đánh giặc và Mộc Trang đại vương thời nhà Đinh có công dẹp loạn 12 sứ quân.

Đúng 12 giờ trưa ngày 12 tháng Giêng Âm lịch (tức ngày 2-2), Lễ hội Phết Hiền Quan bắt đầu bằng lễ rước từ đình Hiền Quan - nơi thờ Đức Ông Lý Mộc Trang thời Đinh và đền Hiền Quan, thờ Thiều Hoa công chúa thời Hai Bà Trưng. Tham gia lễ rước có các cụ cao niên trong xã, huy động thanh niên trong các làng và học sinh Trường THCS Hiền Quan, mang đến không khí trang nghiêm và lan tỏa những giá trị tốt đẹp của lịch sử, văn hóa lễ hội được phát huy từ ngàn đời nay.

Năm nay, để không xảy ra các hành vi phản cảm, kích động, bạo lực trong lễ hội như chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban tổ chức hội Phết Hiền Quan đã xây dựng kế hoạch, kịch bản tổ chức lễ hội, trong đó chú trọng việc tuyên truyền, hướng người dân tham gia lễ hội văn minh lịch sự. Bên cạnh đó, địa phương cũng đã phối hợp với các lực lượng chức năng đề ra các phương án để đảm bảo hội Phết diễn ra an toàn.

 
 Đoàn rước diễn trang nghiêm với sự tham gia của đông đảo người dân và du khách. Ảnh: NGÔ TRUNG

Theo ông Lưu Văn Hiệu, Bí thư Đảng ủy xã Hiền Quan, năm nay, lễ hội Phết Hiền Quan không tổ chức đánh phết, do trước Tết, nước tràn vào bãi đánh trận nên có nhiều bùn, không đảm bảo cho an toàn lễ hội. Vì vậy, UBND xã Hiền Quan đã họp với bà con trong làng và quyết định dừng nghi lễ đánh Phết tại lễ hội năm 2023. “Lễ hội Phết Hiền Quan gồm bốn phần: Rước kiệu, tế lễ, kéo quân, đánh phết, nhưng Ban tổ chức lễ hội năm nay duy trì và tiến hành tổ chức 3 phần. Nắm bắt được tâm lý nhân dân rất mong muốn có hoạt động đánh phết cho tròn đầy lễ hội, nhưng Ban tổ chức nhận thấy chưa chuẩn bị để đảm bảo đầy đủ các phương án đảm bảo an toàn, văn minh cho lễ hội nên chúng tôi cũng thông báo, tuyên truyền đến nhân dân hết sức ủng hộ quyết định của chính quyền địa phương. Hy vọng trong các mùa lễ hội sau sẽ trở lại thực hành phần hội đánh phết, đáp ứng mong mỏi của bà con”, ông Lưu Văn Hiệu cho hay.

 Các quả phết được Ban tổ chức trang trọng đặt trong hương án sân đền. Ảnh: NGÔ TRUNG

Cụ Đỗ Văn Nhàn, 81 tuổi, Trưởng ban hành lễ của lễ hội Phết Hiền Quan năm 2023 cho biết: “Sau 2 năm lễ hội được tổ chức trở lại bởi ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, người dân rất háo hức được tham gia thực hành nghi lễ tri ân công đức của các bậc tiền nhân để lại. Trong đó việc đánh phết là hoạt động hết sức có ý nghĩa và được người dân mong chờ. Việc không tổ chức được hoạt động này Ban tổ chức cũng thấy làm tiếc, nhưng người dân địa phương cũng sẽ ủng hộ quyết định của các cấp lãnh đạo. Mong rằng mùa lễ hội năm sau đảm bảo được các phương án tổ chức hoàn chỉnh, người dân lại được thực hành hoạt động có ý nghĩa và giá trị của cha ông”.

Ông Nguyễn Văn Lộc (75 tuổi) ở xã Hiền Quan cho biết: "Sâu xa ý nghĩa của màn đánh phết là nhằm ôn lại sự tích của nữ tướng Thiều Hoa công chúa. Qua đó giáo dục, bồi đắp lòng tự hào về truyền thống đánh giặc giữ nước của cha ông ta. Trò cướp phết là môn thể thao có tính văn hóa nhằm rèn luyện cả thể lực và trí lực, tinh thần thượng võ, đoàn kết cho con người. “Bản thân tôi và các cụ cao niên, nhân dân trong làng đều thấy tiếc khi phần quan trọng, hấp dẫn nhất của hội Phết năm nay không tổ chức. Tôi cũng mong rằng những người có hành vi chưa đẹp tại hội Phết sẽ nghiêm túc nhìn nhận lại, không để ảnh hưởng đến việc tiếp tục phát huy nét đẹp văn hóa của một lễ hội có truyền thống lâu đời như hội Phết Hiền Quan”, ông Lộc nói.

 
 
 
 Nghi lễ dâng hương, tế lễ được các cụ cao niên thực hiện trang nghiêm, thành kính. Ảnh: NGÔ TRUNG

Chủ tịch UBND xã Hiền Quan Lê Trung Huyên cho biết thêm, lễ hội phết Hiền Quan năm tổ chức tốt phần lễ và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao. Việc không tổ chức cướp phết lần này cũng chỉ là tạm thời, chưa phải là quyết định cấm vĩnh viễn trong các năm sau. “Xã Hiền Quan sẽ tích cực phối hợp với cơ quan chức năng để xây dựng hoàn thiện phương án hạ tầng sân đánh phết đảm bảo điều kiện. Vào mùa hội năm sau, nghi thức tung và cướp phết như truyền thống được tổ chức”, ông Huyên cho biết.

Theo ghi nhận của phóng viên, mặc dù phần đánh phết không diễn ra nhưng vẫn có đông đảo người dân và du khách thập phương về tham dự hội.

HÀ VƯƠNG