Mỗi tuần một tác phẩm sân khấu mới
Phóng viên (PV): Từ bước đầu là Đề án “Sân khấu truyền hình” triển khai năm 2019, gần đây nhất là kế hoạch “Sáng đèn Nhà hát Thành phố”, Hải Phòng được đánh giá là một trong những điểm sáng của cả nước khi đưa nghệ thuật đến gần với nhân dân. Vậy dựa vào yếu tố nào để Hải Phòng có những bước đầu thành công như vậy, thưa đồng chí?
Đồng chí Trần Thị Hoàng Mai: Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện thành công Đề án “Sân khấu truyền hình” được nhân dân hưởng ứng, Hải Phòng thể hiện quyết tâm đưa nghệ thuật tới gần hơn với công chúng khi công bố kế hoạch “Sáng đèn Nhà hát Thành phố”.

  Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hải Phòng Trần Thị Hoàng Mai.

Điều quan trọng nhất, lãnh đạo TP Hải Phòng rất quan tâm đến đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân với chính sách ưu việt, mang nghệ thuật đến với những người dân ít có điều kiện thưởng thức nghệ thuật như Chương trình “Sân khấu truyền hình”. Sau khi được truyền hình trực tiếp, các chương trình nghệ thuật trong đề án được các đơn vị nghệ thuật mang đi biểu diễn phục vụ nhân dân ở ngoại thành, ở vùng sâu vùng xa, đến với công nhân ở các khu công nghiệp... Chúng tôi đã lắng nghe nhiều người dân tâm sự rằng, mấy chục năm nay họ mới được xem nghệ thuật biểu diễn trực tiếp. Từ những lời chia sẻ chân thành đó, chúng tôi đã tham mưu với lãnh đạo Thành phố để tiếp tục triển khai kế hoạch “Sáng đèn Nhà hát Thành phố”.

Theo kế hoạch, tại Nhà hát Thành phố Hải Phòng, vào các tối thứ bảy và chủ nhật từ ngày 1-7 đến 24-12-2023 diễn ra các chương trình nghệ thuật, các vở diễn hàn lâm, kinh điển, đặc sắc của thế giới và của Việt Nam thuộc nhiều loại hình nghệ thuật do các đơn vị nghệ thuật của thành phố, các nhà hát Trung ương và tỉnh, thành phố bạn với sự đồng hành, hỗ trợ của Sở VHTT Hải Phòng, cùng các sở, ngành, đơn vị. Điều đặc biệt, các đơn vị đến biểu diễn đều được miễn phí hoàn toàn địa điểm. Đây là bước đột phá, cũng là quyết tâm lớn của ngành VHTT và các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp Hải Phòng nhằm tạo dựng điểm đến nghệ thuật của Hải Phòng nói riêng, cả nước nói chung, góp phần đưa nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.
 PV: Hiện nay, Hải Phòng vẫn giữ nguyên hoạt động của 5 đoàn, gồm: Chèo, múa rối, cải lương, kịch nói, ca múa nhạc. Tuy nhiên để duy trì dài hơi kế hoạch “Sáng đèn Nhà hát Thành phố”, trong đó với mục tiêu mỗi tuần một tác phẩm sân khấu mới, liệu có quá sức với nguồn lực mà Hải Phòng đang có?
Đồng chí Trần Thị Hoàng Mai: Nhắc đến nguồn nhân lực, đây là thách thức của Hải Phòng trong quá trình triển khai các đề án. Đến thời điểm này, Hải Phòng giữ nguyên hoạt động của các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp, không thực hiện mô hình sáp nhập các đoàn như các tỉnh, thành phố khác; bên cạnh đó còn có các đơn vị nghệ thuật xã hội hóa, tuy nhiên khi triển khai các kế hoạch phát triển và mở rộng hoạt động nghệ thuật biểu diễn, chúng tôi đã phải làm một cuộc rà soát trên diện rộng về nguồn nhân lực nghệ thuật của thành phố.

 Cảnh trong vở kịch “Romeo và Juliet” hội tụ các diễn viên đến từ đoàn nghệ thuật Trung ương, Hà Nội và Hải Phòng. Ảnh: VIỆT LAM

Trước thực tế đội ngũ tài năng ở các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp tuổi đời ngày càng cao, nguồn tài năng trẻ, mới chưa nhiều, chúng tôi đã đề xuất chủ trương của lãnh đạo thành phố trong việc chiêu mộ tài năng, sẵn sàng mở rộng cửa tuyển dụng biên chế tài năng đến với Hải Phòng và đào tạo tại chỗ nguồn nhân lực kế cận. Chẳng hạn, các loại hình nghệ thuật truyền thống cho phép các đơn vị được tuyển dụng tài năng theo hình thức vừa học vừa làm; các tài năng từ 15 đến 16 tuổi được phát hiện từ các câu lạc bộ, trung tâm nghệ thuật đáp ứng yêu cầu và đam mê biểu diễn được tham gia cộng tác với đoàn, các lớp nghệ sĩ đi trước trực tiếp bồi dưỡng, giảng dạy qua quá trình vừa học vừa làm 2-3 năm đạt yêu cầu là có thể tuyển biên chế.

Đặt mục tiêu mỗi tuần một tác phẩm sân khấu trong kế hoạch “Sáng đèn Nhà hát Thành phố” cũng là một áp lực. Nhưng chúng tôi đã làm được. Cụ thể là từ tháng 7 đến tháng 12-2023, các tuần trong tháng đã kín lịch. Mở màn cho kế hoạch này là ngay những ngày đầu tháng 7 vừa qua, vở “Romeo và Juliet” do NSƯT Bùi Như Lai dàn dựng, diễn viên Thu Quỳnh (Nhà hát Tuổi trẻ), diễn viên Tiến Lộc (Nhà hát Kịch Hà Nội) cùng tham gia với diễn viên Đoàn Kịch Hải Phòng và một số đơn vị nghệ thuật diễn tại Nhà hát Lớn Hải Phòng; cùng thời gian này tại Nhà hát Tháng Tám có 2 chương trình biểu diễn: “Ai rồi cũng sẽ khác” và “Đời cười” của Nhà hát Tuổi trẻ; gần nhất là vở chèo “Mưa đỏ”, kịch bản của nhà văn Chu Lai, NSND Thúy Mùi đạo diễn, diễn nhân kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7)... Tìm kiếm những kịch bản hay, mời các tài năng nghệ thuật cùng nguồn kinh phí đầu tư dàn dựng phù hợp (khoảng 2 đến 3 tỷ đồng/vở diễn), với sự hợp lực của các đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp cả nước, chúng tôi tin tưởng rằng khán giả Hải Phòng sẽ được xem những vở diễn, những chương trình văn hóa nghệ thuật giải trí có chất lượng tốt.
Phát triển hệ sinh thái văn hóa nghệ thuật bền vững
PV: Thực tế nghệ thuật sân khấu đang phải đối diện với nhiều thách thức, khó khăn, nhất là sự không “mặn mà” của khán giả. Triển khai bất cứ chương trình nào nhà tổ chức cũng mong đợi “có đi có lại”, vậy ngoài nỗ lực đưa nghệ thuật đến với khán giả, Hải Phòng còn đặt những kỳ vọng gì?
Đồng chí Trần Thị Hoàng Mai: Triển khai các đề án là nỗ lực của Hải Phòng để đa dạng hóa cách tiếp cận nghệ thuật của khán giả. Bước đầu của đề án và kế hoạch chúng tôi đã triển khai phục vụ miễn phí. Nhưng chắc chắn về lâu dài sẽ có kế hoạch bán vé, khi mà khán giả đã đủ cảm nhận được việc sau mỗi tuần làm việc, học tập căng thẳng họ sẽ dành thói quen đến với những “thánh đường nghệ thuật”, điểm hẹn văn hóa. Bên cạnh đó, Nhà hát Lớn Hải Phòng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia, có vai trò là nòng cốt trong việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhiệm vụ chính trị, xã hội. Với tư cách là một thành tố quan trọng của văn hóa, mỗi hoạt động văn hóa, biểu diễn nghệ thuật tại Nhà hát Thành phố cũng chính là một bước phát triển của văn hóa dân tộc. Đây là minh chứng cho kết quả sáng tạo, việc kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đô thị, phát huy nguồn tri thức, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị của đất nước và thành phố, xem đó là tài sản văn hóa và là hệ sinh thái văn hóa bền vững của thành phố và đất nước.
Vì thế, những người làm nghệ thuật cần phải tạo ra nhiều hình thức mới để cho khán giả có cơ hội lựa chọn thưởng thức nghệ thuật, nâng cao chất lượng nghệ thuật, dần dần coi tác phẩm nghệ thuật là “hàng hóa chất lượng cao”. Sản phẩm, tác phẩm nghệ thuật có chất lượng thì người mua-khán giả mới bỏ tiền để mua-thưởng thức.
PV: Theo chia sẻ của đồng chí, văn hóa đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của Hải Phòng. Vậy để đạt được những mục tiêu đề ra, ngành văn hóa Hải Phòng sẽ tập trung vào những nhiệm vụ nào khác?
Đồng chí Trần Thị Hoàng Mai: Thành phố đã ban hành Đề án quy hoạch tổng thể phát triển ngành văn hóa, thể thao và du lịch Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Để thực hiện đề án, Sở VHTT Hải Phòng đã tham mưu với thành phố tiếp tục duy trì thực hiện, phát huy các chương trình như “Sân khấu truyền hình”, “Sáng đèn Nhà hát Thành phố”; xây dựng các video tuyên truyền, quảng bá các di tích lịch sử của thành phố; số hóa di sản...

Về lâu dài, ngành văn hóa thực hiện các đề án, kế hoạch trọng tâm, trọng điểm với hy vọng tạo bước đột phá về hoạt động văn hóa, nghệ thuật Hải Phòng. Xây dựng đề án nâng cấp Trường Trung cấp Văn hóa, Nghệ thuật và Du lịch thành trường cao đẳng; tập trung đầu tư cho Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm, Di tích Quốc gia đặc biệt Danh lam thắng cảnh quần đảo Cát Bà. Phấn đấu đến năm 2030, có 100% thiết chế, công trình văn hóa cấp thành phố được đầu tư xây mới và nâng cấp, cải tạo có trang bị cơ sở vật chất hiện đại; phấn đấu quần đảo Cát Bà được UNESCO ghi tên vào Danh mục Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long-quần đảo Cát Bà...
Có thể thấy, các dự án, kế hoạch mà Sở VHTT Hải Phòng đang hướng tới nhằm nỗ lực cao nhất thực hiện mục tiêu xây dựng, phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm văn hóa lớn, mang bản sắc riêng. Quá trình bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Hải Phòng sẽ thành công hơn nữa nếu tiếp tục có sự đồng hành của các cấp, ngành, địa phương liên quan và các văn nghệ sĩ cũng như các tầng lớp nhân dân.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
VƯƠNG HÀ (thực hiện)

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.