QĐND - Sáng mồng 5 tháng Giêng vừa rồi, bên sa bàn tái hiện chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa, trong phòng trưng bày Khu di tích lịch sử Gò Đống Đa mới khai trương, tôi bị thu hút bởi cuộc đối thoại của hai cha con anh Lê Sơn Tùng và cháu Lê Hoàng Anh. Anh Tùng vừa chỉ, vừa giải thích cho con: “Đây là Hoàng thành Thăng Long. Kia là khu vực Gò Đống Đa nơi xác giặc chất thành núi, chính là nơi ba con mình đang đứng”. “Sao nước sông màu đỏ hả ba?”. “Đó là con sông Hồng nơi quân giặc bị đại quân của vua Quang Trung tiêu diệt, máu chảy thành sông. Con nhìn thấy hai cánh quân nhà Tây Sơn như hai gọng kìm bao vây giặc không?”…

Câu chuyện của cha con họ như cuốn phim tái hiện trận chiến năm xưa. Đó là vào mùa Xuân Kỷ Dậu năm 1789, cách đây 226 năm, nghĩa quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của người anh hùng áo vải Quang Trung-Nguyễn Huệ đã hành quân thần tốc, bất ngờ tiến công vào kinh thành Thăng Long. Đỉnh cao là trận chiến rạng sáng mồng 5 Tết Kỷ Dậu đã buộc tên Thái thú Điền Châu Sầm Nghi Đống phải thắt cổ tự tử. Ta đánh tan hơn 29 vạn quân Thanh xâm lược. Kinh thành Thăng Long được giải phóng, đất nước trở lại yên bình…

Nhiều người đến dự hội đã tranh thủ dạy sử cho con em mình qua sa bàn trong phòng trưng bày.

Anh Tùng hào hứng nói: “Tôi đưa cháu đến đây để giới thiệu cho con biết về lịch sử hào hùng của dân tộc. Tôi mong con mình hiểu rằng, ngày xưa cha ông mình đã tài giỏi và anh dũng thế nào trong những trận chiến chống lại giặc ngoại xâm. Năm nay, Khu di tích lịch sử Gò Đống Đa có thêm đền thờ và nhà trưng bày. Cùng với tượng đài vua Quang Trung và khu gò cũ, những hạng mục này giúp cho di tích Gò Đống Đa thành một quần thể kiến trúc văn hóa xứng tầm với ý nghĩa của chiến thắng vẻ vang”.

Nghe anh nói vậy, tôi mới chợt nhận ra xung quanh có rất nhiều gia đình mang trẻ đến tham dự Lễ hội Gò Đống Đa năm nay. Những câu chuyện như của cha con anh Tùng tôi cũng đã gặp khi đứng trên gò, nơi phiến đá khắc câu nói bất  hủ của vua Quang Trung “đánh cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ” (đánh cho biết rằng nước Nam anh hùng là có chủ)…

Vừa xem cảnh vua Quang Trung mang cành đào về tặng công chúa Ngọc Hân mừng chiến thắng, chị Nguyễn Hồng Hà vừa giải thích cho cậu con trai ý nghĩa của nó. Chị chia sẻ: “Lễ hội Gò Đống Đa năm nay được tổ chức thực sự quy củ, khác hẳn mọi năm. Cho con nhỏ đi hội, tôi cảm thấy rất yên tâm vì các cháu được vui chơi trong không gian lễ hội an toàn. Con tôi vừa được xem nhiều chương trình nghệ thuật, thể thao hấp dẫn lại, vừa học được lịch sử...”.

Nhận xét của chị Hà có phần giống với ý kiến của nhiều người: Dù có hàng vạn người đến dự nhưng Lễ hội Gò Đống Đa năm nay diễn ra trật tự, an toàn, văn minh. Những nhận xét này rất đúng, nhưng theo tôi, ngoài công tác tổ chức, chính những người như anh Tùng, chị Hà... mới là nhân tố tạo cho Lễ hội Gò Đống Đa năm nay trở nên vui vẻ, an toàn, lành mạnh.

Bài và ảnh: MINH NHÃ