Đóa hoa cương bất tử

Quần thể tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng ở hướng Nam TP Tam Kỳ, cách Đà Nẵng khoảng 70 cây số, Hội An 50 cây số. Từ năm 2004, Đài Tiếng nói Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và UBND tỉnh Quảng Nam đã bắt đầu tổ chức vận động quyên góp ủng hộ xây dựng tượng đài.

Quần thể tượng đài với nhiều ý tưởng mới, sâu sắc, xen lẫn giữa hiện thực và huyền thoại, đời thường và sử thi, anh hùng và bi tráng, với tấm lòng thành kính tri ân, tôn vinh những hy sinh, cống hiến vĩ đại của 11.234 Bà mẹ Việt Nam anh hùng Quảng Nam trong số hơn 50.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng cả nước. Họa sĩ Đinh Gia Thắng và kiến trúc sư Nguyễn Luận đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa hội họa, kiến trúc, âm nhạc và thi ca để dựng nên một đóa hoa cương bất tử giữa lòng đất nước về Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Qua 7 năm thi công, quần thể tượng đài đã hoàn thành và khánh thành vào đúng dịp kỷ niệm 40 năm Ngày giải phóng tỉnh Quảng Nam (24-3-1975 / 24-3-2015). Đây là công trình văn hóa cấp quốc gia có quy mô lớn, thể hiện sự tôn vinh và lòng tri ân cao cả với các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, biểu tượng của lòng yêu nước, sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, là điểm tham quan giàu ý nghĩa, "địa chỉ đỏ" văn hóa tâm linh và giáo dục truyền thống cách mạng. Từ dưới nhìn lên, quần thể tượng đài như một đóa hoa cương rạng ngời. Một công viên văn hóa rộng hơn 15ha có quảng trường tiền môn với 30 ngọn đèn đá tượng trưng cho 30 năm các bà mẹ liệt sĩ chờ đợi ngày đất nước hoàn toàn giải phóng, có 8 trụ dẫn huyền thoại khắc họa hình ảnh người mẹ Bắc Bộ hiền lành, phúc hậu; người mẹ Trung Bộ chịu thương, chịu khó, can trường; người mẹ Tây Nguyên dành dụm từng hạt bắp nuôi bộ đội; người mẹ Nam Bộ kiên trung, bất khuất… dẫn dắt chúng ta về cõi thiêng. Ta bắt gặp các phiến đá khắc các bài thơ của Hồ Chủ tịch, Tố Hữu, Bằng Việt… ca dao, đoạn trích các bài hát của Doãn Nho, Xuân Hồng về Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Thỉnh thoảng trên các lối đi, ta bắt gặp các ngôi nhà nghỉ mát, nghỉ chân xinh xắn. Nhà thơ Thuận Tình, hội viên Hội Nhà văn TP Đà Nẵng trầm ngâm bên các phiến đá: “Quần thể tượng đài mang đến cho tôi một cảm hứng bất tận về sự xả thân, tận hiến tuyệt đẹp của các mẹ anh hùng”.

Hai bên tượng đài được trang trí họa tiết với sắc thái 54 dân tộc anh em. Khối tượng đài chính còn gắn kết với hồ nước lớn 1000m2, có cảm giác không gian rộng ra, dáng mẹ hình khối soi bóng như những nốt nhạc trầm bổng, vừa du dương êm ái, vừa bay bổng thanh thoát hào hùng ca ngợi vẻ đẹp của những người mẹ Việt Nam trung kiên với đất nước, chung thủy với chồng, hết mực thương yêu dạy dỗ, che chở cho đàn con tiến về phía trước. Nhà báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Huỳnh Trương Phát, Phó chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Quảng Nam, tâm sự: “Tôi đã chụp rất nhiều hình ảnh gương mặt mẹ Thứ, sinh hoạt thường ngày của mẹ Thứ, kể cả tượng đài mẹ, nhưng lần này khi công trình hoàn thành đã cho tôi một cảm xúc sử thi bi tráng”.

Qua từng bậc tam cấp đá, lên không gian trung tâm Tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Tượng cao 18m, dài theo cánh cung 120m dang rộng hai cánh tay như ôm vào lòng che chở những đứa con là bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, cán bộ cách mạng, dân quân, du kích. Gương mặt mẹ Nguyễn Thị Thứ (Bà mẹ Việt Nam anh hùng quê ở xã Điện Thắng Trung, huyện Điện Bàn, có 9 con trai, 1 con rể và 2 cháu ngoại hy sinh trong hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc) vừa nhân hậu bao dung, vừa cương nghị thể hiện sức chịu đựng, chịu thương, chịu khó bền bỉ nuôi chồng, nuôi con đánh giặc. Mẹ Thứ là tâm hồn, nhân cách Việt Nam, biểu tượng cao cả cho các Bà mẹ Việt Nam về đức hy sinh, sức chịu đựng nỗi đau thương mất mát chất chồng, về nỗi căm thù giặc sâu sắc, về lòng yêu nước, thương nòi không bờ bến. Trung tá Nguyễn Thanh Tường, Trưởng ban Khoa học Quân sự Bộ CHQS tỉnh Quảng Nam, tâm sự: “Khu tượng đài đánh thức chúng tôi về ý thức giữ gìn núi sông bờ cõi. Các Bà mẹ Việt Nam anh hùng tiếp sức mạnh tinh thần cho toàn thể cán bộ, chiến sĩ LLVT tỉnh để quyết tâm thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ, xứng đáng với sự hy sinh to lớn của các mẹ”.

Khi tham quan, nếu để tâm chú ý, chúng ta sẽ đi vào cánh cửa bên phải của tượng đài, vào sâu trong lòng khối đá hoa cương là Bảo tàng Bà mẹ Việt Nam anh hùng có phòng trưng bày hiện vật gồm các nội dung khái quát về đất nước Việt Nam qua hình ảnh bản đồ và những hình ảnh, những tác phẩm hội họa, phù điêu, ảnh nghệ thuật minh họa về mẹ Việt Nam từ ngàn xưa, những đóng góp của các mẹ trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, phòng khách, khu bảo quản.

Bao bọc khuôn viên là hàng nghìn cây xanh quý từ nhiều tỉnh, thành phố gửi về như thu nhỏ trùng điệp đại ngàn của cả nước trong lòng đất thiêng Quảng Nam.

Quần thể không chỉ tôn vinh, tri ân các Bà mẹ Việt Nam anh hùng, mà còn giúp du khách cảm nhận các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, nhất là các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau tham quan học tập, vui chơi, sinh hoạt văn hóa, lễ hội bổ ích. Ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam, cho biết: "Trước và sau Tết, mặc dù quần thể tượng đài chưa hoàn thành, nhưng đã có rất nhiều đoàn khách từ các tỉnh, thành phố trong cả nước, kể cả du khách ngoài nước đến tham quan, chụp ảnh lưu niệm và viết nhiều cảm tưởng tốt đẹp. Trong tương lai không xa, khi tuyến đường du lịch ven biển từ bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng) đến Chu Lai-Núi Thành (Quảng Nam) được xây dựng kết nối với đường An Hà-Quảng Phú (Tam Kỳ) thì quần thể tượng đài là một trong những điểm tham quan du lịch văn hóa tâm linh hấp dẫn nhân dân cả nước".

Bài và ảnh: LÊ ANH DŨNG