VNUFA không chỉ là nơi đào tạo ra những nghệ sĩ tài năng mà còn là một trung tâm tập hợp những trí thức, văn nghệ sĩ yêu nước, góp phần tích cực vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ và xây dựng đất nước thông qua hoạt động mỹ thuật mạnh mẽ của mình.

Những cơ hội thuận lợi

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, công tác đào tạo nghệ sĩ tại VNUFA luôn cập nhật đổi mới, rà soát chất lượng, triển khai các mô hình hoạt động giáo dục khai phóng, cá thể hóa. Mở rộng tầm ảnh hưởng và trang bị cho sinh viên hành trang vững chắc để thành công trong môi trường nghệ thuật quốc tế. Một trong những cơ hội mạnh mẽ nhất là sự trỗi dậy của công nghệ thông tin. Nhờ có công nghệ thông tin và chuyển đổi số đã giúp nhiều lợi ích cho công tác đào tạo nghệ sĩ mỹ thuật trong giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học... như tiếp cận các nguồn tài liệu, kiến thức phong phú. Sinh viên và giảng viên có thể truy cập thư viện số và tài nguyên trực tuyến từ kho dữ liệu, nền tảng trực tuyến để tìm kiếm các dạng tài liệu, văn bản, hình ảnh, video về mỹ thuật, văn hóa, nghệ thuật trong nước và thế giới.

Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19, ứng dụng công nghệ trong công tác dạy và học trực tuyến được thực hiện phổ biến, tạo cơ hội cho sinh viên, giảng viên trải nghiệm những môi trường học tập, sáng tạo, tiếp thu các phương pháp tiếp cận, phương pháp đào tạo tiên tiến và công nghệ kỹ thuật mới ở nước ngoài. Ngoài ra, hiện nay các công nghệ trải nghiệm thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và thiết kế tương tác (UI/UX) giúp học tập, giảng dạy để tìm kiếm, tiếp cận các xu hướng, trường phái nghệ thuật, các bảo tàng, sưu tập trên thế giới... đang phát triển. Đây là cơ hội tiềm năng và cũng là yêu cầu của thời đại để trong thời gian tới, nhà trường có thể nghiên cứu, đưa vào chương trình đào tạo, phát triển đa ngành, đa hệ, tạo ra thế hệ nghệ sĩ thích ứng với xu thế toàn cầu, mang đậm bản sắc Việt Nam nhưng vẫn có khả năng làm việc trong môi trường số và quốc tế.

Trải nghiệm thực hành bản rập tại Triển lãm “Bản rập trong nghiên cứu và sáng tạo mỹ thuật” - một trong những hoạt động kỷ niệm 100 năm thành lập VNUFA. Ảnh: TRANG THANH

Trong công tác đào tạo, nhà trường đã tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế nhằm nâng cao chất lượng, mở rộng cơ hội cho sinh viên, giảng viên và quảng bá mỹ thuật Việt Nam ra thế giới. Một số hình thức hợp tác đã được ký kết: Ký kết biên bản ghi nhớ (MOU); trao đổi sinh viên, giảng viên, mời chuyên gia; workshop và dự án hợp tác với các đối tác từ nhiều quốc gia. Cụ thể, tổ chức tại trường: Triển lãm tranh truyện và tọa đàm của họa sĩ Bỉ Daniel Henrotin; tổ chức buổi lên lớp của nữ họa sĩ truyện tranh Estelle Meens, họa sĩ Eddy Coubeaux; hợp tác với Học viện nghệ thuật Minerva, Hà Lan và tổ chức workshop cho sinh viên hai trường; hợp tác với Viện Goethe Hà Nội, tổ chức giao lưu giữa các nghệ sĩ Đức với sinh viên Việt Nam thực hiện các workshop đồ họa, nhiếp ảnh, điêu khắc, vẽ tranh và viết bằng ánh sáng...

Hợp tác với các bảo tàng, tổ chức văn hóa, nghệ thuật trên thế giới hỗ trợ hoạt động đào tạo và các dự án nghệ thuật chung, tạo cơ hội cho việc trao đổi các giá trị văn hóa, nghệ thuật giữa Việt Nam và các quốc gia khác, tăng cường sự hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau. Toàn cầu hóa mở rộng các mối quan hệ hợp tác quốc tế, từ đó thu hút sinh viên và giảng viên từ nhiều quốc gia đến học tập và làm việc tại trường, tạo môi trường đa văn hóa và nâng cao chất lượng đào tạo.

Thích ứng để vượt qua thách thức

Toàn cầu hóa mở ra cánh cửa tiếp cận tri thức, xu hướng nghệ thuật quốc tế. Đây là xu thế tất yếu, tuy nhiên, VNUFA cũng luôn phải đối mặt giải quyết những khó khăn, hạn chế từ sự cạnh tranh gay gắt trong đào tạo nghệ sĩ với các cơ sở đào tạo trong nước và trên thế giới; yêu cầu về kỹ năng toàn cầu và đào tạo đặc thù, nguy cơ hòa tan bản sắc văn hóa; sự cạnh tranh giữa các trường có đào tạo mỹ thuật trong nước và quốc tế ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, nhà trường còn đối diện với các nhu cầu của người học muốn tổ chức chương trình đào tạo du học tại chỗ-đào tạo chất lượng cao có yếu tố quốc tế, đào tạo kết hợp trong và ngoài nước đó là mô hình 4+1 (4 năm tại trường và 1 năm học tập tại các trường liên kết quốc tế), rút ngắn thời gian đào tạo. Đây là những khó khăn đối với hình thức đào tạo đang duy trì trở thành truyền thống của nhà trường.

VNUFA vẫn được chú trọng những giá trị văn hóa, nghệ thuật truyền thống, nhưng học tập ứng dụng trong môi trường quốc tế hóa kết hợp với các xu hướng nghệ thuật đương đại vẫn là một vấn đề thách thức, đòi hỏi sự trang bị kiến thức sâu rộng về nền tảng văn hóa, nghệ thuật Việt Nam và mỹ thuật Việt Nam qua các thời kỳ.

Việc thay đổi quy trình tại một cơ sở đào tạo nghệ sĩ mỹ thuật có bề dày lịch sử 100 năm, trong bối cảnh toàn cầu hóa mang ý nghĩa quan trọng và sâu sắc trên nhiều phương diện, tác động đến các giai đoạn của quy trình đào tạo: Từ xác định nhu cầu, mục tiêu đào tạo, thiết kế chương trình, thực hiện đào tạo, đánh giá kết quả và cải tiến quy trình. Vì thế, cần một lộ trình, chiến lược và có sự tham gia của tất cả các bên liên quan. Cần hoàn thiện chương trình đào tạo, từng bước cập nhật tri thức tiên tiến của đại học quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu cho sinh viên. Đây là giải pháp có tính bao trùm, chi phối tạo động lực trên mọi khía cạnh của quá trình đổi mới. Lấy người học làm trung tâm để trang bị kiến thức, kỹ năng chuyên môn vững chắc, có năng lực thiết yếu để thành công trong môi trường nghệ thuật quốc tế đầy cạnh tranh.

Chương trình đào tạo theo tín chỉ và phải được chuẩn hóa quốc tế, tạo sự linh hoạt trong lộ trình học tập, có thể dễ dàng chuyển đổi tín chỉ với các trường đối tác quốc tế. Tăng cường tích hợp nội dung theo tiêu chuẩn quốc tế cho các môn học như nghệ thuật học, mỹ thuật học, lịch sử mỹ thuật, mỹ học, giải phẫu tạo hình, luật phối cảnh; các kiến thức về cơ sở tạo hình và nguyên lý thị giác... Nâng cao năng lực cạnh tranh cho sinh viên theo lộ trình, tiêu chuẩn tiếng Anh; kỹ năng giao tiếp đa văn hóa, kiến thức nền tảng về khoa học xã hội nhân văn, cơ sở văn hóa, mỹ thuật Việt Nam, học tập và làm việc nhóm; Phát triển tư duy phản biện, giải quyết vấn đề sáng tạo. Đưa vào chương trình đào tạo về các công cụ và nền tảng kỹ thuật số trong sáng tạo và quảng bá tác phẩm trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đào tạo truyền thống, mở rộng đào tạo đa dạng chuyên môn, ngành học; đào tạo chú trọng thực hành, ứng dụng. Áp dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, phát triển tư duy sáng tạo, khuyến khích khả năng tự học của sinh viên. Đa dạng các hình thức đánh giá và tăng cường phản hồi cho sinh viên để hỗ trợ họ phát triển. Thu hút, phát triển đội ngũ giảng viên chất lượng cao, nghệ sĩ có uy tín, có trình độ quốc tế. Đầu tư, tạo điều kiện bồi dưỡng cho giảng viên và đội ngũ cán bộ quản lý. Tự chủ về hợp tác quốc tế, tăng cường quảng bá hình ảnh nhà trường, chất lượng đào tạo và khẳng định thương hiệu trên trường quốc tế...

Các giải pháp trên hướng đến kết quả: Góp phần đào tạo ra những thế hệ nghệ sĩ tài năng, vững vàng về chuyên môn, có bản sắc văn hóa độc đáo, đủ năng lực cạnh tranh và đóng góp vào sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật Việt Nam trên trường quốc tế trong kỷ nguyên toàn cầu hóa. Sự tự chủ trong đào tạo, với trọng tâm là sinh viên và chất lượng, sẽ là động lực then chốt để VNUFA vươn mình trở thành một trung tâm đào tạo nghệ sĩ mỹ thuật uy tín trong khu vực và trên thế giới.

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Văn hóa xem các tin, bài liên quan.