Khi nghệ sĩ bức xúc
Trước khi có cuộc đối thoại chính thức với lãnh đạo Vivaso diễn ra chiều 19-9, hơn một tuần qua các nghệ sĩ của VFS đã bày tỏ bức xúc về cách hành xử của ban điều hành Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển phim truyện Việt Nam (công ty)-tên mới thay thế VFS sau khi cổ phần hóa, với báo chí. Chi hội Điện ảnh của VFS đồng loạt ký vào đơn kiến nghị gửi Hội Điện ảnh Việt Nam mong có tiếng nói bảo vệ từ hội nghề nghiệp lên Chính phủ. Trong đơn kiến nghị, các nghệ sĩ khẳng định cổ phần hóa là chủ trương đúng đắn. Tuy nhiên, ban lãnh đạo mới mà trực tiếp là người đứng đầu Vivaso-ông Nguyễn Thủy Nguyên, Chủ tịch Hội đồng quản trị đã không thực hiện đúng lộ trình như cam kết cũng như lời hứa với các nghệ sĩ trong lần đầu gặp gỡ trao đổi. Sau hai tháng cổ phần (từ tháng 7-2017), Vivaso không giữ đúng cam kết về trả lương cho cán bộ, công nhân viên theo mức họ hứa chi trả. Cơ sở vật chất bị xáo trộn: Sáp nhập 4 phòng vào một phòng để lấy đất kinh doanh chứ không để làm phim. Lãnh đạo công ty yêu cầu cán bộ, công nhân viên tự tìm việc làm, tự trả lương. Nếu muốn được nhận lương từ công ty cổ phần thì phải đi làm đủ 8 giờ như đi làm hành chính. Điều đó thể hiện sự thiếu hiểu biết của lãnh đạo công ty về đặc thù công việc của VFS và nghệ sĩ… Cuối lá đơn các nghệ sĩ đề nghị: “Chúng tôi kiến nghị Hội Điện ảnh yêu cầu Chính phủ và các cơ quan chức năng có thẩm quyền giám sát chặt chẽ và có những giải pháp thay đổi căn bản về tiến trình cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam sao cho tài sản của Nhà nước không bị thất thoát...”.
Hãng phim truyện Việt Nam tại số 4 Thụy Khuê, Hà Nội.
Cần sự chung tay
Buổi đối thoại giữa lãnh đạo Vivaso với cán bộ, nghệ sĩ, nhân viên của công ty và báo chí diễn ra chiều 19-9 được đánh giá khá thẳng thắn. Tuy nhiên, rất nhiều nghệ sĩ cho rằng người đứng đầu Vivaso giải đáp chưa thỏa đáng. Đạo diễn Nguyễn Xuân Thành cho rằng, chỉ người đến hãng làm việc mới được nhận lương, trong khi với nghệ sĩ điện ảnh công việc không thể xem xét như với nhân viên hành chính. Trước những thắc mắc này, ông Nguyễn Thủy Nguyên cho hay: “VFS năm 2015 lỗ hơn 7 tỷ đồng, năm 2016 lỗ 15 tỷ đồng, 6 tháng đầu năm 2017 lỗ 4,7 tỷ đồng. Ban lãnh đạo khẳng định sẽ trả lương, nhưng phải tính trả lương thế nào, cơ chế làm sao. Các đồng chí bức xúc là đúng, vì các đồng chí quá quen sống bao cấp. Có người 2 năm hoặc 3 năm không đến cơ quan, hoặc đến cơ quan cũng chưa làm bất cứ cái gì nhưng vẫn được trả lương, trả tiền bảo hiểm đều. Nguyên tắc trả lương là có làm có hưởng, không làm không hưởng”.
Với thắc mắc đến giờ lãnh đạo Vivaso chưa vạch ra được lộ trình tạo công ăn việc làm cho nghệ sĩ. Ông Nguyễn Thủy Nguyên cho hay, việc này trước mắt phải xuất phát từ hai phía. Ban lãnh đạo công ty rất cần sự tham mưu, đồng thuận của nghệ sĩ để tìm tiếng nói chung cũng như các dự án điện ảnh. Mới hai tháng tiếp quản, công ty chưa thể làm được gì nhiều; công ty kêu gọi các biên kịch, đạo diễn giới thiệu về các kịch bản “hot”, phù hợp với thị trường điện ảnh. Công ty không thiếu tiền và sẵn sàng cho vay vốn, mượn thiết bị nếu như biên kịch đề xuất ý tưởng kịch bản tốt, đạo diễn tìm về được dự án tốt. Một trong những giải pháp trước mắt mà lãnh đạo Vivaso vạch ra cho lộ trình phát triển công ty là việc trưng các biển quảng cáo cho thuê đạo cụ, thiết bị; viết kịch bản thuê, quay phim, đạo diễn thuê… chấp nhận cả việc xã, phường, dòng họ, gia đình thuê làm phim. Miễn sao anh em trong công ty có việc làm.
Trước dư luận được cho là chưa thỏa đáng, chiều 20-9, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Nguyễn Ngọc Thiện đã có buổi làm việc với ban lãnh đạo công ty và ban lãnh đạo VFS (cũ). Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện nêu rõ, với vấn đề này các bên phải công khai, minh bạch, để xảy ra dư luận trong vấn đề cổ phần hoá VFS. Lãnh đạo của Bộ VHTT&DL yêu cầu Ban chỉ đạo cổ phần hóa và công ty cần tích cực sắp xếp bộ máy, chính sách, công tác cán bộ, tiền lương; cách điều hành, quản trị một đơn vị nghệ thuật phù hợp, có các kế hoạch ngắn hạn, dài hạn; đưa ra các lộ trình sản xuất tốt với mục đích có việc làm cho anh em; tiếp tục công khai hóa những vấn đề dư luận đặt ra.
Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cũng nhấn mạnh, với quy trình cổ phần hóa VFS, Bộ VHTT&DL và Vivaso làm đúng quy trình, còn trụ sở công ty thuê đất Nhà nước và phải trả thuế hằng tháng (gần 200 triệu đồng/tháng) không được tính vào giá trị tài sản.
Người đứng đầu Vivaso tiếp thu nội dung chỉ đạo của lãnh đạo Bộ VHTT&DL và sẽ thực hiện đúng cam kết với Chính phủ, với Bộ VHTT&DL khi cổ phần hóa VFS. Ông Nguyễn Thủy Nguyên khẳng định, không có chuyện cho thuê nhà xưởng, phòng làm việc của công ty để kinh doanh như nghệ sĩ đã lên tiếng. Không để Nhà nước gánh nợ, bù lỗ (trong trường hợp đầu tư làm phim); cố gắng nâng cao mức sống cũng như tạo công ăn việc làm cho cán bộ, nhân viên; rút kinh nghiệm sâu sắc công tác điều hành.
Bài và ảnh: VƯƠNG HÀ