Cơ chế hiện hành chưa quy định về mô hình, nguồn thu cũng không ổn định để Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh tồn tại, phát triển và hoạt động hiệu quả.

Theo dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi), Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng, do Thủ tướng Chính phủ thành lập, phê duyệt. Quỹ được hình thành từ vốn điều lệ do ngân sách nhà nước (NSNN) cấp; nguồn thu trích tỷ lệ phần trăm từ tổng thu thuế VAT của hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực điện ảnh; nguồn thu từ phát hành và phổ biến những phim được sản xuất có sử dụng NSNN, sau khi đã trừ chi phí phát hành và các chi phí khác theo quy định hiện hành; nguồn tài trợ, đóng góp tự nguyện, hợp pháp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và nước ngoài... Việc thành lập và vận hành quỹ nhằm xúc tiến điện ảnh, hỗ trợ quảng bá, phát hành, phổ biến phim Việt Nam trong và ngoài nước. Quỹ hỗ trợ cho các dự án sản xuất phim thể nghiệm, phim đầu tay, phim của các tác giả trẻ và hỗ trợ các dự án sản xuất phim tiếp theo của nhà sản xuất, đạo diễn có phim đạt giá trị tư tưởng, nghệ thuật cao, có hiệu quả xã hội. Quỹ còn hỗ trợ hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, phát triển tài năng trẻ và nguồn nhân lực điện ảnh.

Theo đạo diễn Phan Đăng Di: Cần có Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh và quỹ được quản lý bởi một hội đồng chuyên môn. Bởi lẽ, Luật Điện ảnh hiện hành hầu như chưa có điều khoản nào cho phép sử dụng NSNN để làm những phim có tính nghệ thuật hoặc hỗ trợ đưa phim đi dự các liên hoan phim. Nếu không có quỹ để phục vụ cho mục đích đó thì có thể dẫn đến việc Nhà nước hoàn toàn đứng ngoài các tác phẩm có thể đưa tiếng nói Việt Nam, xác lập vị thế văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Phim “Đừng đốt” - một trong những tác phẩm điện ảnh được Nhà nước đầu tư sản xuất luôn giữ giá trị lâu bền. Ảnh do đoàn làm phim cung cấp 

Cuối tháng 10 vừa qua, tại tọa đàm “Luật Điện ảnh (sửa đổi) với việc phát triển công nghiệp điện ảnh Việt Nam”, bà Lê Thị Phương Thảo, Giám đốc điều hành Công ty Thaole Entertainment cho rằng: "Doanh nhân trong lĩnh vực điện ảnh muốn ủng hộ điện ảnh nước nhà, muốn ủng hộ quỹ và có thể kêu gọi doanh nghiệp đóng quỹ. Tuy nhiên, các doanh nghiệp còn nhiều băn khoăn về hiệu quả hoạt động của quỹ, về việc họ sẽ được gì khi đóng góp vào quỹ chung".

Ở góc độ cơ quan quản lý, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho hay: "Khi Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh được đưa vào Luật Điện ảnh đã tạo tâm lý tích cực, hy vọng lớn đối với điện ảnh, đặc biệt là những nhà làm phim trẻ và những người yêu nghệ thuật điện ảnh. Nhưng thực tế còn nhiều khó khăn nên chưa hình thành được. Lần này, ban soạn thảo vẫn đưa vào dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi) bởi nhiều lý do. Bảo vệ xây dựng Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh trong dự thảo luật cũng là bảo vệ mong muốn, nguyện vọng, tâm huyết của toàn ngành điện ảnh trong việc hỗ trợ các nhà làm phim trẻ, những người yêu nghệ thuật cần sự hỗ trợ. Khi đưa vào dự thảo luật, ban soạn thảo cũng cho rằng, theo sự phát triển của các chính sách hiện nay, quỹ này có thể không hoàn toàn sử dụng NSNN để thực hiện mục tiêu phát triển điện ảnh".

Chia sẻ với các tổ chức, cá nhân về mong muốn có Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh, ông Phan Viết Lượng, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho biết: "Khi tiếp cận với nội dung dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi), ủy ban có những băn khoăn, đề nghị ban soạn thảo cân nhắc. Nguồn để hình thành quỹ, khả năng độc lập chưa cao, tính ổn định chưa rõ. Đặc biệt, nguồn hỗ trợ, tài trợ, nguồn thu từ tổ chức, cá nhân cũng khá khó khăn... Khi quy định nguồn thu như thế, ban soạn thảo đã đánh giá kỹ tác động chưa, có khả thi hay không, có ảnh hưởng đến doanh nghiệp hay không, có ổn định, độc lập để duy trì lâu dài hay không? Làm thế nào để bảo đảm công khai, minh bạch, quản lý quỹ hiệu quả, đáp ứng mong mỏi, niềm tin của các tổ chức, cá nhân? Vì thế, nếu quy định trong luật thì phải rà soát, hoàn thiện thêm, làm rõ những băn khoăn đặt ra. Hiện tại, quy định về quỹ cũng là một trong 3 nội dung cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra thống nhất trình Quốc hội thảo luận".

HƯƠNG SEN