Trong sức mạnh chiến đấu của quân đội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhấn mạnh: “Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin về mối quan hệ giữa con người và vũ khí, xem con người là nhân tố quyết định thắng lợi trong chiến tranh, trang bị vũ khí là nhân tố quan trọng không thể thiếu được” [1; tr 196]. Quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh: “Người trước, súng sau”, “vũ khí là cần, nhưng quan trọng hơn là con người vác súng” [2, tr.248], trong nhận thức và thực tiễn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã giải quyết tốt mối quan hệ giữa con người và vũ khí trong sức mạnh chiến đấu của QĐND Việt Nam. Con người-chủ thể trực tiếp của sức mạnh chiến đấu chính là cán bộ và chiến sĩ (CB, CS) quân đội. Trong đó, nhân tố con người là quyết định-đó là những yếu tố đặc trưng về phẩm chất, năng lực và hoạt động tích cực, sáng tạo của CB, CS trong mọi nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu của quân đội.

Quán triệt quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về mối quan hệ giữa con người và vũ khí, trang bị, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã chỉ ra các phương thức để phát huy nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội.

leftcenterrightdel
Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ảnh:Chinhphu.vn 

Đại tướng Võ Nguyên Giáp khẳng định: “Sự lãnh đạo của Đảng là nguồn gốc, nhân tố quyết định sự ra đời, trưởng thành và chiến thắng của LLVT nhân dân ta. Có sự lãnh đạo của Đảng, LLVT nhân dân ta mới có bản chất cách mạng tốt đẹp, bản chất giai cấp công nhân, mới trở thành LLVT thực sự của nhân dân, mới có mục tiêu chiến đấu và đường lối xây dựng đúng đắn, mới có điều kiện để phát huy sức mạnh, chiến thắng mọi kẻ thù, hoàn thành mọi nhiệm vụ" [1; tr 178].

Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, “Sức mạnh vô địch của LLVT nhân dân bắt nguồn trước hết từ bản chất cách mạng, từ ưu thế chính trị tinh thần của nó” [1; tr 177]. “Quân đội cách mạng phải có ý chí chiến đấu gang thép, tinh thần sẵn sàng quên mình vì nước rất cao.” [3, tr.213]. Không có tinh thần chiến đấu thì không thể có nghị lực cách mạng sáng tạo, không thể có hành động chiến đấu tích cực, không có cơ sở để phát huy sức mạnh của các yếu tố vật chất, kỹ thuật, nghệ thuật tác chiến.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho rằng: “Yếu tố cơ bản nhất là yếu tố chính trị, tinh thần, là sự giác ngộ của quân đội về lý tưởng cách mạng, về mục tiêu chiến đấu, về mục đích chính trị của chiến tranh, là tinh thần chiến đấu của CB, CS.” [2; tr.212]. Có như vậy mới đứng vững trước thử thách, vượt qua mọi khó khăn ác liệt của chiến tranh, phát huy được uy lực của vũ khí, vận dụng sáng tạo phương pháp tác chiến, phát huy được sức mạnh của tổ chức để chiến thắng kẻ thù xâm lược. Chính vì vậy, “Công tác chính trị... có vai trò hết sức trọng yếu trong mọi hoạt động của lực lượng vũ trang; nó là linh hồn, là mạch sống, là nguồn sức mạnh của lực lượng vũ trang nhân dân” (1; tr 181). Để LLVT nhân dân vững mạnh về chính trị, phải tiến hành tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng.

Một vấn đề rất quan trọng trong xây dựng quân đội về chính trị là phải giải quyết tốt mối quan hệ giữa dân chủ và kỷ luật. “Đề cao kỷ luật phải đi đôi với mở rộng dân chủ... Có mở rộng dân chủ, chúng ta mới phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của đông đảo CB, CS, tập trung được trí tuệ của mọi người để giải quyết những vấn đề khó khăn, phức tạp trong xây dựng và chiến đấu”.

Để phát huy nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu quân đội, theo Đại tướng phải thực hiện tốt huấn lệnh quân sự nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật cho CB, CS quân đội. “Để giành được thắng lợi trong chiến đấu, LLVT còn phải được huấn luyện đầy đủ, phải có trình độ chiến thuật, kỹ thuật ngày càng cao, làm chủ được mọi binh khí kỹ thuật” [1; tr 207]. Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn quán triệt: Dù tinh thần chiến đấu cao, nhưng trình độ trang bị kỹ thuật kém, tổ chức bộ đội không hợp lý, phương pháp tác chiến không đúng thì cũng không tạo được sức chiến đấu mạnh, yếu tố tinh thần không được phát huy thật đầy đủ để biến thành sức mạnh vật chất to lớn, đánh thắng địch trên chiến trường. Do vậy, “phải có một đội ngũ cán bộ kỹ thuật giỏi và vững vàng về chính trị để làm nòng cốt trong việc sử dụng, quản lý, cải tiến, phát minh các trang bị, kỹ thuật hiện đại”.

Bồi dưỡng, nâng cao trình độ hiểu biết về khoa học và nghệ thuật quân sự cho các cán bộ, chỉ huy và các chiến sĩ quân đội. “Khoa học và nghệ thuật quân sự là một trong những nhân tố cực kỳ quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp của nền quốc phòng toàn dân và của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc” [6, tr.35].

Đại tướng Võ Nguyên Giáp khẳng định: “Vũ khí trang bị là cơ sở vật chất kỹ thuật quan trọng của sức chiến đấu của LLVT, là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên sức mạnh quân sự. Muốn tăng cường sức chiến đấu của LLVT thì nhất thiết phải không ngừng cải tiến trang bị.[1; tr 196].

Phát huy nhân tố con người trong quân đội phải gắn liền với việc không ngừng chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho CB, CS để họ có đủ điều kiện hoàn thành nhiệm vụ. Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cần chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho CB, CS để họ yên tâm công tác; phải thực hiện sản xuất ở địa phương để có thể tự túc về lương thực, thực phẩm về nhu cầu sinh hoạt và chiến đấu, đảm bảo nhu cầu của chiến trường [1; tr.246]. Cần phải tăng cường cơ sở vật chất phục vụ chiến đấu để CB, CS tự tin hơn, tăng cường sức mạnh chiến đấu.

Có thể thấy, với những luận điểm khoa học về phát huy nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã quán triệt sâu sắc quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng về vai trò quyết định của nhân tố con người trong trong sức mạnh chiến đấu của quân đội.

Thực tiễn trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ ở thế kỷ 20 đã chứng tỏ vai trò của nhân tố con người và phát huy nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội, từ đó góp phần vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Nghiên cứu tư tưởng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về phát huy nhân tố con người trong sức mạnh chiến đấu của quân đội có ý nghĩa thiết thực để chúng ta vận dụng, phát triển trong sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay.

Thiếu tướng, GS, TS NGUYỄN VĂN TÀI - Nguyên Phó giám đốc Học viện Chính trị

1. Võ Nguyên Giáp, Bài giảng về đường lối quân sự của Đảng, Viện Khoa học Quân sự, Hà Nội-1974.

2. Võ Nguyên Giáp (chủ biên), Tư tưởng Hồ Chí Minh và con đường cách mạng Việt Nam, xuất bản lần thứ tư, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội-2008.

3. Võ Nguyên Giáp, Vũ trang quần chúng cách mạng xây dựng quân đội nhân dân, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội-1973.

4. Võ Nguyên Giáp, Sức mạnh vô địch của chiến tranh nhân dân Việt Nam trong thời đại mới, Nxb Sự thật, Hà Nội-1976.

5. Võ Nguyên Giáp, Chiến tranh nhân dân trên chiến trường sông biển, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội-1972.

6. Võ Nguyên Giáp, Cả nước một lòng đẩy mạnh cuộc chiến tranh yêu nước vĩ đại, kiên quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, Nxb Sự thật, Hà Nội-1966