Theo thông tin từ Bảo tàng, Anh hùng Đoàn Thanh Phương quê ở xã Tân Mỹ, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Ông tham gia cách mạng năm 1960, khi 18 tuổi; là du kích mật của xã và bộ đội địa phương huyện Trà Ôn. Giữa năm 1966, trên đường làm nhiệm vụ tại ấp Gia Kiết, xã Tân Mỹ, gặp địch đổ quân, ông cùng đồng đội chiến đấu đến viên đạn cuối cùng, sau đó bị địch bắt, giam giữ, tra tấn tàn khốc... Bất lực trước ý chí kiên trung của người tù cộng sản, năm 1968, địch lưu đày ông ra Nhà tù Phú Quốc.

Những kỷ vật của Anh hùng LLVT nhân dân Đoàn Thanh Phương. 

Tại "địa ngục trần gian", ông Phương tích cực tham gia phong trào cách mạng của các chiến sĩ cộng sản bị địch bắt giữ. Được sự chấp thuận và giúp đỡ của chi bộ đảng ở Nhà tù Phú Quốc, ông Phương bí mật cắt ca inox (dụng cụ bọn cai ngục phát cho người tù đựng thức ăn, nước uống) tự chế tạo ra cây dao, nhíp, móc tai lấy cớ là nhổ râu, nhưng thực chất sử dụng bộ dụng cụ này để mở khóa còng số 8 và còng răng. Ông cùng một số bạn tù nghiên cứu cắt ca inox thành từng mảnh nhỏ để đào đường hầm bí mật thông ra bên ngoài.

Trong thời gian bị giam cầm, ông Phương đã 4 lần tổ chức vượt ngục nhưng không thành công và bị địch tra tấn dã man: Rút móng tay, móng chân; đổ nước xà phòng, nước mắm vào miệng, dùng dùi cui đánh vào đầu gối, mắt cá, cùi chỏ, gót chân; đánh gãy 2 xương sườn, 1 xương đòn... Dù bị đòn thù tan da nát thịt nhưng ông vẫn luôn giữ vững khí tiết của người chiến sĩ cách mạng, kiên quyết đấu tranh và động viên anh em bạn tù cùng nhau giữ vững niềm tin với Đảng, với cách mạng. Với những thành tích, cống hiến hy sinh cho cách mạng, tháng 8-1995, ông Đoàn Thanh Phương được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Bài và ảnh: NGỌC GIANG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Tư liệu Hồ sơ xem các tin, bài liên quan.