Để làm rõ vấn đề này, các chuyên gia y tế cho rằng, người dân cần có cái nhìn đúng và đủ về vaccine phòng Covid-19, đặc biệt trong bối cảnh tình hình dịch bệnh đang căng thẳng như hiện nay. 

Vì sao nhiều nhân viên y tế tiêm vaccine vẫn mắc Covid-19?

Theo thông tin từ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP Hồ Chí Minh, ngay khi phát hiện một trường hợp nhân viên phòng công nghệ thông tin được sàng lọc qua khai báo y tế có triệu chứng nghi ngờ và làm xét nghiệm cho kết quả dương tính với virus SARS-CoV-2 vào ngày 11-6, bệnh viện đã khẩn trương triển khai các hoạt động sàng lọc, truy vết thần tốc và lên phương án cách ly, lấy mẫu cho tất cả nhân viên y tế trong bệnh viện, ưu tiên khẩn cho các trường hợp có liên quan với ca bệnh đầu tiên.

Tiêm vaccine phòng Covid-19 cho người dân Bắc Giang. Ảnh: HOÀNG DƯƠNG

Đến nay, bệnh viện đã tạm thời phong tỏa để xử lý dịch. Tất cả 53 nhân viên dương tính với virus SARS-CoV-2 được cách ly điều trị tại các khoa nhiễm A và D, trong đó 52/53 nhân viên hoàn toàn không có triệu chứng và các nhân viên này đều được tiêm vaccine phòng Covid-19 đầy đủ 2 liều. Bệnh viện đang phối hợp với Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford theo dõi diễn tiến lâm sàng, nồng độ virus của các ca dương tính sau khi đã tiêm chủng vaccine nhằm đánh giá hiệu quả của vaccine Covid-19.

Lý giải về vấn đề trên, GS, BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh cho biết, theo y văn quốc tế trong số những người đã tiêm vaccine, vẫn có tỷ lệ nhất định có thể nhiễm virus SARS-CoV-2. Nhưng những người đã được tiêm vaccine phòng Covid-19 nếu nhiễm virus SARS-CoV-2 thì ít có khả năng phát triển thành bệnh. Thực tế cho thấy trong số 52 nhân viên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh nhiễm virus SARS-CoV-2 đợt này (một người chưa được tiêm vaccine do đang có thai 3 tháng) chỉ có một người có triệu chứng nhẹ và người này hiện đang thực hiện công tác theo hình thức online để hỗ trợ hoạt động của bệnh viện. Cũng theo y văn quốc tế thì vaccine phòng Covid-19 giảm tình trạng nặng của bệnh và không dẫn đến tử vong.

Còn theo PGS, TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, vaccine phòng Covid-19 là loại vaccine mới, được cấp phép theo điều kiện khẩn cấp nên chúng ta chưa biết chắc chắn rằng, việc tiêm vaccine có làm giảm được khả năng nhiễm bệnh và lây truyền bệnh hay không. Tuy nhiên, việc tiêm vaccine sẽ giúp giảm triệu chứng nặng và giảm nguy cơ tử vong.

PGS, TS Trần Đắc Phu cho biết, hiện nay, cũng chưa biết rõ thời gian hình thành kháng thể phòng bệnh sau tiêm là bao lâu. Ngoài ra, vaccine không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng phòng ngừa việc mang mầm bệnh. Trên thực tế, có những loại vaccine hiệu lực bảo vệ với 90%, nhưng có vaccine chỉ hiệu lực bảo vệ khoảng 50%-60%. Điều này có nghĩa là một số người đã tiêm vaccine vẫn có khả năng mang virus và lây bệnh cho người khác. Với những người tiêm đủ 2 mũi vaccine với đủ thời gian khuyến cáo thì cơ thể đã có kháng thể bảo vệ nhưng không phải tất cả mọi người đều có. Hơn nữa, đây là chủng virus mới nên cũng cần có thời gian để nghiên cứu, đánh giá vaccine này có hiệu lực bảo vệ tốt với chủng Ấn Độ hay không. “Tuy nhiên, phải khẳng định rằng khi tiêm vaccine phòng Covid-19, nếu chưa cản được sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2 thì vaccine sẽ giảm tình trạng nặng và tử vong đối với người nhiễm”, PGS, TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh.

Vaccine vẫn là vũ khí hữu hiệu giúp phòng ngừa Covid-19

Theo các chuyên gia y tế, mặc dù hiệu lực của vaccine không phải 100% nhưng đây vẫn là vũ khí hữu hiệu giúp phòng ngừa Covid-19 và tiến tới tạo miễn dịch cho cộng đồng.

Theo TS, BS Phạm Quang Thái, Trưởng Văn phòng tiêm chủng miền Bắc, Phó trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, vaccine phòng Covid-19 không đem lại sự bảo vệ tức thì. Sau tiêm mũi 1 phải ít nhất 14 ngày sau mới bước đầu có tác dụng và mức bảo vệ sau tiêm mũi 1 chỉ đạt ở mức bảo vệ rất thấp. Sau tiêm mũi thứ 2 từ một tháng trở ra thì vaccine mới đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu và hiệu quả này cũng chỉ đạt ở mức khoảng 60-90% tùy theo loại vaccine. “Vaccine phòng Covid-19 không bảo vệ tuyệt đối, nhất là khả năng bảo vệ cơ thể không mang mầm bệnh. Điều này có nghĩa là khi đã tiêm vaccine, chúng ta có thể không mắc Covid-19, nhưng vẫn có khả năng trở thành người mang virus và lây bệnh cho người khác”, TS, BS Phạm Quang Thái nhấn mạnh.

Sau tiêm mũi 1 phải ít nhất 14 ngày sau mới bước đầu có tác dụng và mức bảo vệ sau tiêm mũi 1 chỉ đạt ở mức bảo vệ rất thấp. Ảnh minh họa: nhandan.com.vn.

Cũng theo TS, BS Phạm Quang Thái, nghiên cứu ban đầu ở Việt Nam cho thấy, những người đã khỏi Covid-19 có tỷ lệ miễn dịch vô cùng thấp. Đó là do virus SARS-CoV-2 có những protein gây cản trở việc sinh kháng thể, vì vậy dù nhiễm bệnh rồi nhưng cơ thể có tạo ra kháng thể hay không là chưa chắc chắn. Trong khi đó, nghiên cứu tại Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương gần đây, tình hình lại rất khả quan đối với những người tiêm vaccine, chỉ sau khi tiêm mũi thứ nhất 1 tháng, 90% số người tiêm đã sinh kháng thể. Kết quả này chỉ ra vaccine đã có hiệu quả bảo vệ, mặc dù có thể chưa đủ mạnh. Đây là lý do chúng ta phải tiêm mũi 2 để đạt hiệu quả cao nhất.

Còn theo PGS, TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, những người được tiêm đủ 2 mũi vaccine phòng Covid-19 vẫn có tỉ lệ mắc bệnh nhất định. Do đó, vaccine vẫn chưa thể thay thế nguyên tắc 5K của Bộ Y tế. Đây cũng là lý do chúng ta phải tiếp tục thực hiện chủ trương vaccine kết hợp 5K theo khuyến cáo”.

Về việc 53 y, bác sĩ tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh mắc Covid-19, PGS, TS Nguyễn Viết Nhung cho rằng, nếu các ca bệnh chỉ xuất hiện ở khu vực hành chính, mức độ nguy hiểm có thể thấp và việc kiểm soát cũng đơn giản hơn.

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, tiêm vaccine Covid-19 là biện pháp phòng bệnh chủ động rất quan trọng. Tuy nhiên, người đã được tiêm vaccine Covid-19 vẫn rất cần ý thức được tầm quan trọng của việc hạn chế các hành vi nguy cơ, đồng thời, thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định, trong đó có "5K": Khẩu trang - khử khuẩn - khoảng cách - không tập trung - khai báo y tế.

THÁI SƠN