Nguyên nhân nào khiến tuyển Anh phải dừng bước?

Đội bóng của ông không thể tiến vào trận chung kết sau khi chịu thất bại cay đắng ở hiệp phụ. “Tam sư” dẫn bàn trong gần một giờ đồng hồ sau pha sút phạt đẹp mắt của  Kieran Tripper ở đầu trận. Ivan Perisic đã gỡ hòa cho Croatia với pha bắt volley ở giữa hiệp hai, để rồi Mario Mandzukic lạnh lùng ghi bàn thắng quyết định, làm tan nát những trái tim đang hừng hực khí thế ở những phút đầu hiệp phụ thứ hai. Nhưng lẽ ra tuyển Anh đã không phải dừng bước ở bán kết nếu không mắc phải ba nhược điểm dưới đây:

Chiến thuật chưa hợp lý

Harry Kane chậm hơn Dejan Lovren trong một pha dứt điểm ở hiệp 2. Ảnh: Getty Images.

Thật khó hiểu khi vào đầu hiệp hai, các cầu thủ của Southgate lại không duy trì được lối chơi nhanh và mạnh mẽ như ở hiệp một khi mà họ đã dẫn bàn. Có lẽ toan tính của HLV là “nhử” cho đội hình của Croatia dâng lên tìm bàn gỡ, qua đó chờ đợi đến nửa sau hiệp hai sẽ tung ra cú đòn quyết định khi đối phương xuống sức. Southgate cũng có lý bởi ở hai trận trước đó Croatia đều phải thi đấu 120 phút. Nếu đúng như vậy thì quả là sai lầm, bởi trong lúc tuyển Anh chơi chùng xuống, các cầu thủ Croatia đã hồi sức và xốc lại đội hình dưới sự chỉ huy của bộ đôi tiền vệ trung tâm Luka Modric - Ivan Rakitic. Những pha chuyền bóng quá đơn giản của các cầu thủ Anh đã tạo điều kiện để Modric dễ dàng điều tiết thế trận. Bằng chứng là số pha chạm bóng của đội trưởng này ở hiệp hai lên tới con số 44, gấp đôi so với hiệp một. Tầm ảnh hưởng của Rakitic cũng quan trọng không kém.

Sự thất thế ở hai bên cánh cũng là một điểm nhấn đáng kể. Ở hiệp một, Trippier và Ashley Young rất tích cực dâng lên tấn công, đẩy lui đội hình Croatia nhưng họ lại lùi về rất sâu kể từ khi bị gỡ hòa ở phút 68. Như thế không khác nào “mời” đối thủ vào vùng đất nhà mình để tiếp tục khai thác. Có lẽ điều này cũng bắt nguồn từ sự thay đổi về sơ đồ xuất phát mà chính cựu tuyển thủ Gary Neville của Anh bình luận sau trận đấu. “Kể từ đầu giải, chúng ta phần đa áp dụng sơ đồ 3-5-2, nhưng gặp Croatia lại là sơ đồ 5-3-2. Với chỉ 3 tiền vệ ở giữa, không đội hình nào có thể lấp vào những khoảng trống ở hai biên”.

HLV Gareth Southgate tỏ ra thiếu sắc sảo về chiến thuật. Ảnh: Getty Images.

Southgate cũng tỏ ra thua kém người đồng nghiệp Zlatko Dalic trong sự sắc sảo về chiến thuật. Hai cầu thủ chạy cánh Ante Rebic và Ivan Perisic được đẩy lên cao hơn - một động thái dẫn đến những tình huống quyết định. Bên phía tuyển Anh, trong lúc đối thủ bắt đầu lấy lại thế trận thì Southgate không có phương án đối phó tức thì ở khu vực giữa sân, mà lại chỉ đưa Rashford vào thay Sterling và giữ nguyên sơ đồ, khiến cho Croatia vẫn tiếp tục kiểm soát lối chơi.

Vô duyên trong dứt điểm

Với pha sút phạt thành bàn của Trippier, “Tam sư” đã có bàn thắng thứ 9 từ các tình huống cố định trong tổng số 12 bàn thắng tính đến thời điểm này của giải. Điểm mạnh của họ được phát huy bao nhiêu thì điểm yếu lại càng lộ rõ bất nhiêu. Những cơ hội dứt điểm từ các pha phối hợp lần lượt cứ trôi qua trước mũi giày của Kane và Lingard. Nếu một trong những cơ hội ấy được chuyển hóa thành bàn thắng lúc họ đang dẫn bàn, thì bây giờ chắc hẳn người ta đang nói về một chiến thắng tưng bừng của thầy trò Southgate. Có lẽ chính sự kém duyên trong ghi bàn đã khiến Kane phải lùi sâu xuống tìm bóng và kiến tạo cho đồng đội ở hiệp hai. Tuy nhiên, sự thay đổi ấy rốt cuộc lại khiến phía Croatia mừng thầm bởi họ giảm tải được một mối lo thường trực trong vòng cấm. Tính cả trận suốt 120 phút, các cầu thủ Anh chỉ thực hiện được đúng 2 pha dứt điểm trúng đích, và cả 2 đều bắt nguồn từ những tình huống cố định.

Phòng ngự mất tập trung

Kyle Walker không thể ngăn cản pha ghi bàn gỡ hòa của Perisic. Ảnh: Getty Images.

Khi hàng công không thể gây sức ép và nới rộng cách biệt tỷ số thì cũng đồng nghĩa với việc hàng thủ phải chịu nhiều sức ép hơn và khó chơi tập trung hơn. Hai bàn thua cũng bắt nguồn từ những sai lầm như thế, khiến cho tuyển Anh không thể mơ về cúp vàng World Cup đầu tiên kể từ năm 1966. Trong bàn thua 1-2, đường bóng không có gì nguy hiểm nhưng nhận định sai lầm của John Stones đã khiến họ phải trả cái giá. Ivan Perisic đánh đầu đưa bóng về phía khung thành Pickford, John Stones phản ứng không kịp thời. Đến khi anh nhận ra Mandzukic chuẩn bị làm gì thì đã quá muộn. Bàn thua thứ nhất cũng diễn ra theo kịch bản tương tự khi Kyle Walker chậm chân hơn Perisic, khiến Pickford phải vào lưới nhặt bóng. Hai tình huống lơ là khá giống nhau khiến đội bóng của Southgate phải trả giá quá đắt.

Phía trước “Tam sư” không phải là trận chung kết như họ mong đợi nhưng dẫu sao tuyển Anh vẫn còn nhiều hi vọng vào vị trí thứ ba của giải. Tuy nhiên, để làm được điều đó, thầy trò Gareth Southgate phải khắc phục được những điểm yếu đã lộ rõ ở trận bán kết vừa rồi trước khi bước vào trận tranh giải ba trước tuyển Bỉ - đội bóng họ đã thua 0-1 ở lượt trận cuối vòng bảng.

DƯƠNG LONG