Trung tuần tháng 4 năm 2016, chúng tôi cùng đoàn cán bộ, nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh theo tàu Kiểm ngư KN 290 ra thăm, động viên quân dân trên Quần đảo Trường Sa. Trong thời gian 10 ngày, đoàn ghé thăm một số đảo thuộc Quần đảo Trường Sa như: Đá Nam, Song Tử Tây, Sinh Tồn Đông, Lendao, Đá Tây, Trường Sa lớn và nhà giàn DK1… Trải qua 2 ngày hành trình, khi trời hửng sáng, chúng tôi tới vùng biển Trường Sa. Trước mắt chúng tôi, đảo chìm Đá Nam hiện ra như một con thuyền nhỏ giữa mênh mông sóng nước. Xung quanh đảo chìm, chỉ có biển, trời, ngày và đêm, rất hiếm tàu thuyền qua lại. Tàu KN290 dần tiếp cận đảo, chúng tôi háo hức xuống xuồng đổ bộ lên đảo.

 

Chủ động vượt khó

Sau những cái bắt tay, ôm hôn, thăm hỏi ân cần, đầy xúc động, chúng tôi được các chiến sỹ đảo Đá Nam dẫn đi thăm nơi ăn, ở, sinh hoạt, tăng gia sản xuất (TGSX) của đảo. Cảm nhận đầu tiên của chúng tôi là thời tiết ở đây vô cùng khắc nghiệt. Theo các chiến sỹ trên đảo mùa khô ở đây kéo dài 6 tháng, từ sau Tết Nguyên đán, trời hầu như không mưa, trong khi nhiệt độ ban ngày ngoài trời lên đến 39 - 400c. Độ ẩm tại các đảo chìm thường xuyên từ 80-90%; khiến nền nhà ẩm ướt bởi hơi nước mặn từ biển thổi vào. Cánh phóng viên chúng tôi cũng luôn phải lau hơi nước phủ ống kính mới có thể tác nghiệp được. Nguồn nước ngọt ở đây chủ yếu là nước mưa được dự trữ trong các bể xây ngầm; 6 tháng trời không mưa, nên nước ngọt là một trong những thứ quí giá nhất trên đảo. Mỗi ngày bộ đội chỉ được sử dụng một lượng nước ngọt theo quy định. Sau khi tắm biển xong chỉ được dùng nước ngọt để tráng qua cơ thể rồi tận dụng số nước này để tưới rau, tưới hoa. Nói tới rau, tôi để mắt tìm nhưng không thấy vườn rau đâu, bởi chúng được che chắn kín tứ bề, xung quanh là vách gỗ, tấm tôn được gia cố vững chắc, đủ sức ngăn gió bão, hơi nước mặn từ biển táp vào; bên trên vườn phủ lưới đen che nắng. Trong mỗi khu vườn rộng chừng 9-12m2 là những chậu rau cải, rau muống, mồng tơi, rau đay, rau sam, các loại rau gia vị như chanh, húng, lá mơ…được chăm bón cẩn thận nên rất xanh tốt.  Hạ sĩ Nguyễn Văn Cường, chiến sỹ nhập ngũ tháng 02/2015 khoe với chúng tôi: “Với những vườn rau nho nhỏ như vậy, kết hợp làm giá đỗ, chúng em cũng tự túc được 30% nhu cầu rau ăn, chủ yếu để nấu canh, còn lại sử dụng rau củ quả tiếp tế từ đất liền như bí xanh, bí đỏ, khoai tây, su hào..” Ngoài trồng rau, trên đảo còn nuôi 5 con lợn, hơn 10 con chó, 6 con vịt đẻ, tổ chức đặt lưới, câu cá để tăng thêm nguồn thực phẩm tươi tại chỗ.

Tại các đảo nổi nơi chúng tôi qua như Song Tử Tây, Sinh Tồn Đông, Trường Sa, công tác TGSX phát triển với quy mô lớn hơn. Các đảo đều xây dựng được khu TGSX tập trung, có chuồng chăn nuôi lợn được xây kiên cố, rộng hơn trăm mét vuông, vườn rau tập trung có nhà lưới che nắng, mưa nên, hiệu quả TGSX cao hơn, nhờ đó đời sống bộ đội cải thiện hơn so với đảo chìm. Năm 2015, riêng đảo Trường Sa lớn thu hoạch được gần 12 tấn rau xanh, 1890kg thịt xô lọc các loại; tổ chức chế biến được 1.150kg đậu phụ; ủ được 2.450kg giá đỗ; tổng giá trị thu từ TGSX đạt bình quân 1.346.887 đồng/người/năm. Nhà giàn DK1-14 cũng tăng gia được 1.156 kg rau, 120 kg thịt hơi các loại, 1504 kg cá, 134 kg đậu phụ, 42 lít nước mắm... Đây là nguồn thực phẩm tại chỗ quan trọng, giúp các đảo có thêm nguồn thực phẩm tươi và chủ động trong các tình huống, nhất là khi biển động, việc tiếp tế từ đất liền ra đảo gặp khó khăn. Những nỗ lực của bộ đội Trường Sa được tiếp sức bằng việc tăng tần suất tiếp tế cho các đảo từ 2 đợt /năm trước đây lên 4 đợt/ năm (bắt đầu từ năm 2013) đã tăng tỷ lệ thực phẩm tươi sống trong bữa ăn hàng ngày của bộ đội hiện nay lên trên 70% (đối với đảo chìm), trên 85% (đối với đảo nổi), góp phần quan trọng cải thiện chất lượng bữa ăn và sức khỏe bộ đội.

Thăm cơ sở quân y trên đảo Song Tử Tây, Sinh Tồn Đông, Trường Sa lớn, chúng tôi cảm thấy yên tâm khi các đảo đều có bệnh xá được xây dựng khang trang, có nhiều trang bị, máy móc hiện đại như: Máy hỗ trợ hồi sức cấp cứu, máy siêu âm, máy xét nghiệm máu… Từ năm 2012 đến nay, Tổng cục Hậu cần đã tiến hành lắp đặt cho các đảo Trường Sa lớn, Song Tử Tây, Nam Yết hệ thống Telemedicine, để truyền thông tin hình ảnh từ đảo qua vệ tinh về đất liền, giúp các thầy thuốc trên đảo nhận được sự chỉ đạo, tư vấn trực tiếp từ các chuyên gia Quân y tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 hoặc Bệnh viện Quân y 175. Đội ngũ thầy thuốc trên các đảo được luân phiên từ các bệnh viện lớn, nên có trình độ chuyên môn vững. Trao đổi với chúng tôi, Đại úy, Bác sỹ chuyên khoa I Trần Tuấn Linh, Bệnh xá trưởng đảo Song Tử Tây cho biết: Kíp quân y trên đảo hiện nay được tăng cường từ Bệnh viện Trung ương quân đội 108. Trước khi ra đảo, cả kíp đã được tập huấn kỹ về chuyên môn, nhất là về ngoại khoa, gây mê, hồi sức cấp cứu. Riêng Bác sỹ Linh từ khi ra trường đã được thực hành gần 500 ca đại phẫu và trung phẫu. Với sự chuẩn bị kỹ về chuyên môn, có đầy đủ trang bị thuốc men cần thiết và sự hỗ trợ của các chuyên gia quân y từ đất liền nên các anh rất tự tin khi xử trí các tình huống cấp cứu, cứu chữa trên đảo. Hơn 1 năm qua, quân y đảo đã phẫu thuật 7 ca bảo đảm an toàn tuyệt đối. Tháng 12/2015, Bệnh xá đảo Song Tử Tây thu dung cấp cứu ngư dân Nguyễn Văn Lương, quê Quảng Ngãi bị mạn tàu chèn làm gẫy hở 2 xương cẳng chân phải. Kíp phẫu thuật do Bác sỹ Linh chỉ huy đã tiến hành chống sốc, sau đó phẫu thuật xử lý vết thương, băng bó, cố định, điều trị đến khi bệnh nhân ổn định mới chuyển về đất liền.

Điều ghi nhận là môi trường vệ sinh trên các đảo đã có nhiều cải thiện; 100% đảo nổi và đảo chìm được trang bị hệ thống hố xí tự hoại; khu tăng gia được bố trí ở cuối đảo; phân, chất thải chăn nuôi, rác được thu gom xử lý tập trung theo đúng quy định. Đặc biệt là các đảo đã trồng được rất nhiều cây xanh; riêng đảo Trường Sa lớn, cây xanh đã phủ kín 2/3 diện tích đảo, tạo nên cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Nhờ môi trường sống được cải thiện, trong nhiều năm qua, quần đảo Trường Sa không để xảy ra dịch bệnh đường tiêu hóa, sốt xuất huyết…; tỷ lệ quân số khỏe  thường xuyên đạt trên 98,5%.

Cả nước vì Trường Sa

 Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, những năm qua, các đảo trên quần đảo Trường Sa đều được đầu tư lớn về xây dựng cơ bản. Đến nay, các đảo đã được quy hoạch chi tiết, khoa học, có đủ các công trình doanh trại được xây dựng khang trang, kiên cố như: Sở chỉ huy đảo, nhà ở, sinh hoạt, hội trường, phòng Hồ Chí Minh, nhà ăn, nhà bếp, bệnh xá, khu TGSX tập trung, sân bay, cầu cảng, âu tàu có khả năng tiếp nhận những tàu vận tải lớn. Một số đảo như Trường Sa lớn, Song Tử Tây, Đá Tây còn có khu dịch vụ hậu cần, hỗ trợ bà con ngư dân đánh bắt cá. Các đảo nổi, đảo chìm đều có tàu trực ngoài khơi, sẵn sàng làm nhiệm vụ khi có lệnh. Để đáp ứng yêu cầu vận chuyển người và hàng hóa từ đất liền ra đảo; giữa các đảo với nhau, những năm gần đây, Quân chủng Hải quân nói chung, Quần đảo Trường Sa nói riêng đã được trên đầu tư thêm một số tàu lớn, hiện đại, có khả năng ra khơi ngay cả trong thời gian biển động, sóng lừng. Đặc biệt, việc trang bị thủy phi cơ DHC6, có khả năng bay từ đất liền ra Trường Sa, rất thuận lợi cho hoạt động cứu hộ cứu nạn, vận chuyển cấp cứu. Từ đầu năm đến nay, thủy phi cơ DHC6 đã bay hàng chục chuyến ra Trường Sa để đưa đón cán bộ, chuyển bệnh nhân về đất liền. 

Bên cạnh sự đầu tư của Nhà nước, Bộ Quốc phòng, chúng tôi cảm nhận rất rõ hiệu quả của phong trào “Cả nước vì Trường Sa”. Những năm qua, đã có hàng ngàn cơ quan, đoàn thể, doanh nghiệp và hàng vạn người đân các địa phương trong cả nước ủng hộ, giúp đỡ quân dân Trường Sa, với nhiều sản phẩm, công trình có ý nghĩa thiết thực. Tiêu biểu như: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam trang bị cho các đảo hệ thống điện chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời, năng lượng gió, đáp ứng đủ nhu cầu điện phục vụ sinh hoạt của bộ đội trên đảo; Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ và Thiết bị công nghiệp Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh đầu tư hệ thống thiết bị lọc nước mặn thành nước biển, có công suất lớn cho đảo Song Tử Tây; Tập đoàn Viettel trang bị hệ thống Vsat cho 100% điểm đảo (cả đảo nổi và đảo chìm), giúp bộ đội và nhân dân xem truyền hình qua vệ tinh, được nói chuyện với người thân trong đất liền qua điện thoại; Đảng bộ và nhân dân tỉnh Nghệ An xây tặng đảo Trường Sa lớn công trình nhà tưởng niệm Bác Hồ; Thành phố Hà Nội xây tặng bộ đội đảo Trường Sa lớn công trình Nhà khách Thủ đô phục vụ các đoàn công tác và thân nhân cán bộ, chiến sỹ ra thăm đảo... Ngoài ra, mỗi năm, các doanh nghiệp, tổ chức, đoàn thể, cá nhân trong cả nước đã gửi tặng bộ đội Trường Sa hàng trăm tấn hàng, với đủ các loại đồ dùng thiết yếu cho cuộc sống sinh hoạt, học tập của bộ đội như: Xuồng máy, thiết bị lọc nước uống, đầu video, máy tập thể lực, tivi, tủ lạnh, quạt điện, dụng cụ thể thao, phương tiện đánh bắt cá, sách báo, vở học cho trẻ em Trường Sa, mì tôm, phân vi sinh, lưới đánh cá... góp phần đáng kể vào việc cải thiện đời sống bộ đội và nhân dân trên đảo. Nhờ đó cuộc sống của bộ đội và nhân dân trên Quần đảo Trường Sa đã và đang đổi thay, ngày càng cải thiện hơn. Ngay cả  việc đi lại, thăm nom người thân giữa đất liền với  các đảo cũng ngày càng thuận tiện. Ngoài việc tạo điều kiện cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đi phép đúng quy định, Quân chủng Hải quân còn tổ chức nhiều chuyến tàu đưa thân nhân ra thăm, động viên bộ đội trên Quần đảo Trường Sa. Ngay trong đoàn công tác của Thành phố Hồ Chí Minh ra thăm đảo lần này cũng có một số thân nhân của các chiến sỹ đang làm nhiệm vụ tại Quần đảo Trường Sa. Trao đổi với chúng tôi, Bác Huỳnh Văn Sơn, cha đẻ của Binh nhất Huỳnh Ngọc Hưng đang công tác tại đảo Sinh Tồn Đông tâm sự: “Ở nhà, tôi nghe nói cuộc sống bộ đội Trường Sa vô cùng gian khổ, qua chuyến đi này tôi thấy nơi ăn ở, sinh hoạt của bộ đội tương đối khang trang, sạch, đẹp; cán bộ, chiến sỹ sống với nhau rất kỷ luật nhưng giàu tình yêu thương nên gia đình tôi rất yên tâm”. Cuộc sống nơi đảo xa có nhiều cải thiện cũng là lý do ngày càng có nhiều ngư dân ra Trường Sa làm ăn, sinh sống. Chị  Nguyễn Thị Thanh Thoảng, một hộ dân sinh sống trên đảo Song Tử Tây tâm sự: "Gia đình em ở Cam Ranh, Khánh Hòa, ra đảo được 2 năm. Cuộc sống trên đảo tuy còn nhiều khó khăn nhưng được đơn vị bộ đội quan tâm giúp đỡ, động viên, vợ chồng em có việc làm, thu nhập ổn định, các cháu có nơi học tập, vui chơi, khi ốm đau có bác sỹ quân y thăm khám, nên chúng em yên tâm, gắn bó với đảo".

Để Trường Sa không còn xa cách

Mặc dù cuộc sống trên các đảo đã có nhiều cải thiện, song bộ đội và nhân dân huyện đảo Trường Sa vẫn còn phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, hiểm nguy, thách thức do tính chất nhiệm vụ, điều kiện thủy văn...nhất là có lúc tình hình căng thẳng trong tranh chấp chủ quyền trên biển Đông. Trong suốt cuộc hành trình, chúng tôi được thấy biển đảo của ta rất đẹp và giàu tiềm năng, song cũng thấy được phần nào mức độ căng thẳng trên biển, do nước ngoài đẩy mạnh mở rộng các điểm chiếm đóng trái phép, tại các đảo Gạc Ma, Vành Khăn, Chữ Thập… Tham dự 2 buổi lễ tưởng niệm các chiến sỹ hy sinh tại bãi đá Gạc Ma và nhà giàn DK1-14, chúng tôi lặng đi vì xúc động khi nghe kể lại sự anh dũng hy sinh của các anh, những người lính giữ biển đảo cho Tổ quốc. Đối tượng rình rập, nham hiểm, thiên nhiên hung dữ, những người lính đảo đối mặt với biết bao hiểm nguy, nhưng luôn cảnh giác cao độ, giữ chắc tay súng, sẵn sàng đương đầu với mọi hiểm nguy. Bởi vậy, việc chăm lo cuộc sống bộ đội và nhân dân trên Quần đảo Trường Sa là trách nhiệm của các cấp chính quyền và nhân dân cả nước. Mong sao, với sự quan tâm, giúp đỡ của cả nước, những khó khăn, gian khổ của bộ đội Trường Sa sẽ dần được khắc phục; đời sống bộ đội và nhân dân trên quần đảo ngày càng được cải thiện; mức sống vật chất và tinh thần giữa Trường Sa và đất liền sẽ ngày càng thu hẹp; việc đi lại ngày càng thuận tiện và rút ngắn thời gian. Được như vậy, bộ đội và nhân dân yên tâm công tác, ra sức luyện tập, luôn sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng trước mọi kẻ thù, giữ vững chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Đại tá NGUYỄN CÔNG SINH