Thế giới tuần qua: Nín thở…chờ

QĐND Online - Người dân thế giới đang nín thở chờ đợi những quyết định quan trọng liên quan tới Ukraine, tới Crimea (Crưm) sẽ được đưa ra vào ngày Chủ nhật cuối tuần này. Trong khi đó, liên quan tới chiếc máy bay mang số hiệu MH-370 của Hãng hàng không Malaysia mât tích hôm 8-3, cho đến nay, dù nhiều quốc gia đã và đang nỗ lực tìm kiếm, nhưng vẫn chưa có manh mối… hai sự kiện đều có điểm chung, phải chờ…

Người dân Nga mít-tinh ủng hộ chính quyền của Tổng thống Putin liên quan tới vấn đề Crưm Ảnh: AP

1. Cuộc khủng hoảng tại Ukraine có tính chất nội bộ và bùng phát không phải do lỗi của Nga và Kiev cũng như phương Tây không thể đổ lỗi cho Moskva về những diễn biến tại nước CH tự trị Crimea (Crưm). Đây là tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong buổi làm việc với các ủy viên thường trực Hội đồng An ninh Liên bang Nga diễn ra ngày 13-3 tại thành phố Sochi của Nga. Trước đó, ngày 8-3, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavov tuyên bố nguyên nhân dẫn đến tình huống phức tạp hiện nay tại Ukraine chính là do phương Tây đã không thực hiện các thỏa thuận ký ngày 21-2 giữa Tổng thống V.Yanukovych và đại diện phe đối lập, trước sự chứng kiến của các Đặc phái viên Liên minh châu Âu (EU).

Trong điện đàm với Tổng thống Iran Hassan Rouhani ngày 13-3, Tổng thống Nga Vladimir Putin nhấn mạnh khủng hoảng tại đây chỉ có thể giải quyết trên cơ sở đảm bảo tuyệt đối quyền lợi và ý nguyện của người dân mọi sắc tộc ở tất cả các vùng của nước này. Động thái mới nhất của Nga trong giải quyết khủng hoảng tại Ukraine là nước này đã ủng hộ kế hoạch cử phái bộ quan sát viên quốc tế đến Kiev. Đồn thời, Nga ủng hộ chủ trương nhanh chóng triển khai một phái bộ giám sát của OSCE tại Ukraine, bao gồm cả CH tự trị Crimea (Crưm) đang yêu cầu được sáp nhập vào Nga.

Trước việc phương Tây không ngừng gia tăng sức ép trong giải quyết cuộc khủng hoảng tại Ukraine, Nga đã đưa ra những tuyên bố đáp trả mạnh mẽ.
Thứ trưởng Bộ Phát triển kinh tế Nga Alexei Likhachev tuyên bố nước này không loại trừ các biện pháp trả đũa phương Tây trong trường hợp Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với nước này.

Xe tăng Nga diễn tập. Ảnh: Lenta

Liên quan tới vấn đề Ukraine, chính tại Mỹ, một số tổ chức phi chính phủ chống chiến tranh và bảo vệ nhân quyền ngày 13-3 đã phát động chiến dịch phản đối nhà chức trách Mỹ viện trợ tài chính cho chính quyền mới ở Kiev.

Bộ Ngoại giao Nga cũng tuyên bố việc Mỹ viện trợ tài chính cho Ukraine là bất hợp pháp và vượt ra ngoài các tiêu chuẩn pháp lý của Mỹ. Chính quyền Moskva cho rằng Washington đang tài trợ cho một chính quyền được thành lập một cách vi hiến.

Theo AFP, ngày 14-3, các nhà ngoại giao cho biết Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc sẽ nhóm họp khẩn cấp trong ngày 15-3 để bỏ phiếu về một nghị quyết do Phương Tây hậu thuẫn, trong đó lên án cuộc trưng cầu dân ý sắp tới ở Cộng hòa tự trị Crimea thuộc Ukraine về việc sáp nhập vào Nga.

Cũng trong tuần qua, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có cuộc gặp tại Nhà Trắng với Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseny Yatseniuk nhằm thể hiện sự ủng hộ của phương Tây đối với Kiev. Tổng thống Obama tuyên bố Washington ủng hộ Ukraine, đồng thời cảnh báo Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc ủng hộ chính quyền tự trị Crimea. Ngày 12-3, Ủy ban Đối ngoại Thượng vịên Mỹ với 14 phiếu thuận và 3 phiếu chống đã thông qua dự luật áp đặt hạn chế ra vào Mỹ và phong tỏa tài sản của những quan chức Nga. Trong khi đó, ngày 13-3, ông Yatseniuk đã có bài phát biểu tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng tạm quyền Ukraine Arseny Yatseniuk. Ảnh: Japantoday

Để thể hiện sự ủng hộ với Ukraine, Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận đã điều 12 máy bay chiến đấu F-16 và bổ sung 300 binh lính cho biết đội tại Căn cứ không quân Lask ở Ba Lan trong bối cảnh gia tăng căng thẳng tại Ukraine.

Xe bọc thép của Ucraine. Ảnh: AP

Ukraine cũng nâng tình trạng quân đội lên sẵn sàng chiến đấu, quyền Bộ trưởng Quốc phòng nước này Ihor Teniukh thông báo chỉ có 10% lực lượng phòng không và khoảng 14% trong tổng số 41.000 lính bộ binh sẵn sàng thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu. Theo một nguồn tin từ Bộ Quốc phòng, Ukraine chuẩn bị động viên 15.000 công dân từ 18 đến 25 tuổi tham gia quân đội. Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO) thông báo đã bắt đầu cuộc tập trận ở Ba Lan với sự tham gia của các máy bay Mỹ. Trước đó, ngày 10-3, NATO thông báo bắt đầu cử máy bay trinh sát trên bầu trời Ba Lan và Romania để giúp theo dõi cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Ngày 13-3, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) Nikolai Bordyuzha cho biết NATO đã tăng cường một phi đội không quân tại khu vực gần biên giới Belarus và tiến hành các hoạt động do thám.

Binh lính NATO diễn tập. Ảnh Reuters

Về phía Nga, ngày 11-3, Bộ Quốc phòng Nga cho biết lực lượng lính dù của nước này đã bắt đầu một trong những cuộc tập trận lớn nhất trong vòng 20 năm qua. Tuy nhiên, địa điểm diễn ra cuộc tập trận không được tiết lộ. Trước đó, hôm 4-3, quân đội Nga cũng đã hoàn thành một cuộc diễn tập quy mô lớn tại một quân khu phía Tây nước này. Trong một diễn biến liên quan, theo hãng tin Nga ITAR-TASS, các đơn vị thuộc quân đội Nga đang tăng cường hoạt động huấn luyện thao trường tại các căn cứ dọc biên giới phía Đông (giáp Ukraine). Một trong các mục đích của chiến dịch huấn luyện kéo dài đến hết tháng 3 này là kiểm tra toàn diện tình trạng phối hợp của các đơn vị trong thực hiện các nhiệm vụ huấn luyện-chiến đấu tại địa hình và căn cứ lạ.

Lính dù Nga diễn tập. Ảnh: Lenta

* Về tình hình tại Crimea, trước những cáo buộc của một số tổ chức quốc tế về tính chất bất hợp pháp của các quyết định gần đây của CH tự trị Crimea (Crưm) thuộc Ukraine, Bộ Ngoại giao Nga ngày 11-3 đã ra thông cáo nêu rõ: "Bộ Ngoại giao Nga coi quyết định của Nghị viện Crimea là hoàn toàn hợp pháp". Do đó, việc Crimea tuyên bố độc lập không vi phạm luật pháp quốc tế và trong trường hợp kết quả tổ chức trưng cầu ngày 16-3 thể hiện nguyện vọng muốn sáp nhập vào Nga của toàn dân, Crimea sẽ đệ đơn xin gia nhập liên bang Nga với tư cách là một chủ thể. Nga cũng tuyên bố hoàn toàn tôn trọng ý nguyện được thể hiện tự do của người dân bán đảo tại cuộc trưng cầu dân ý mà Crimea đã mời quan sát viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), cũng như các đối tác đến giám sát.

Trong khi đó, Chính quyền Crimea đã tuyên bố sẽ tiếp quản các công ty nhà nước của Ukraine. Phó Thủ tướng thứ nhất của nước CH tự trị Crimea, ông Rustam Temirgaliev cho biết chính quyền Crimea sẽ sớm nắm quyền sở hữu các công ty nhà nước của Ukraine trên lãnh thổ Crimea. Chính quyền tự trị Crimea cũng đang có ý định quốc hữu hóa hạm đội hải quân Ukraine tại Sevastopol và các tàu của công ty cổ phần quốc gia Chornomornaftohaz.

Người dân Crimea tuần hành ủng hộ chính quyền. Ảnh: Guardian

Nhằm ngăn chặn những hành động "gây hấn" trước thềm cuộc bỏ phiếu, chính quyền Crimea đã tăng cường kiểm soát sân bay chính ở bán đảo này, đồng thời hạn chế các chuyến bay đi và tới bán đảo cho đến ngày 17-3.
Trong tuần qua, hàng chục nghìn người mang theo cờ Nga đã đổ về Quảng trưởng Lenin ở trung tâm thủ phủ Simferopol của nước CH tự trị Crimea của Ukraine để tham gia cuộc mít tinh lớn ủng hộ việc sáp nhập bán đảo này vào LB Nga. Trong ngày 9-3, những người ủng hộ chính quyền mới ở Kiev và những người thân Nga đã đụng độ với nhau tại thành phố cảng Sevastopol.

Mô phỏng vị trí mất tín hiệu của máy bay MH-370. Đồ họa: Như Khanh

2. Trong động thái mới nhất liên quan tới việc tìm kiếm chiếc máy bay mang số hiệu MH-370 bị mất tích của Malaysia, tàu tuần tra của Hải quân Ấn Độ tại Eo biển Malacca đã được điều động tham gia các hoạt động tìm kiếm. Trong khi đó, vệ tinh Rukmini của Hải quân Ấn Độ cũng được kích hoạt để tìm các dấu hiệu có thể phục vụ công tác tìm kiếm. Bộ Quốc phòng Ấn Độ cho biết lực lượng Không quân Ấn Độ (IAF) cũng đã sẵn sàng chờ lệnh tham gia hoạt động tìm kiếm.

Pakistan cũng tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ hoạt động tìm kiếm và cứu nạn chiếc máy bay mất tích của Malaysia.

Máy bay của QĐND Việt Nam tham gia tìm kiếm. Ảnh QĐND Online

Tình đoàn kết và tinh thần nhân đạo của các quốc gia trong khu vực đã được thể hiện rất rõ. Sau khi chiếc máy bay Boeing 777-200 của hãng hàng không Malaysia Airlines chở 239 người bị mất tín hiệu liên lạc sáng sớm 8-3, hàng chục tàu và máy bay, vệ tinh các loại của Malaysia, Việt Nam, Trung Quốc, Philippines và Singapore, Mỹ… đã được điều động cùng hàng nghìn người tham gia tìm kiếm và cứu hộ chiếc máy bay mất tích.

Lực lượng QĐND Việt Nam tham gia tìm kiếm. Ảnh: QĐND Online

Nhiều dấu hiệu khả nghi được phát hiện nhưng qua kiểm chứng đều chưa phải manh mối của chiếc máy bay mất tích. Một tuần tìm kiếm với cường độ cao nhưng rất tiếc vẫn chưa thấy tung tích chiếc máy bay mất tích khiến các nhà chức trách phải mở rộng khu vực tìm kiếm.

Trước những nỗ lực không mệt mỏi của các đội cứu hộ quốc tế, người dân và Chính phủ Malaysia, Trung Quốc – những nước chủ quản hãng hàng không và có hành khách đi trên chuyến bay đã hoan nghênh và đánh giá cao sự giúp đỡ, hợp tác của các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Dư luận nhiều nước đánh giá cao những nỗ lực đi đầu của Việt Nam trong tìm kiếm chiếc máy bay.

Theo dõi và chỉ đạo sát mọi diễn biến. Ảnh: QĐND Online

Các tờ báo của Anh, Mỹ, Trung Quốc đã có nhiều tin bài ca ngợi những nỗ lực và sự chủ động tích cực của Việt Nam trong việc tìm kiếm máy bay bị mất tích. Khẳng định Chính phủ Việt Nam đã chứng tỏ cho quốc tế tinh thần trách nhiệm cao trước một vụ việc mang tính nhân đạo liên quan đến nhiều quốc gia.

Lực lượng QĐND Việt Nam tham gia tìm kiếm. Ảnh: QĐND Online

Hình ảnh các chuyến bay, chuyến tàu tìm kiếm của lực lượng hải quân và cảnh sát biển Việt Nam liên tục xuất hiện trên các báo quốc tế, trong đó nhấn mạnh Việt Nam đã hết sức nỗ lực dù không có công dân Việt Nam nào đi trên chuyến bay mất tích. Cũng qua những nỗ lực đó, Việt Nam đã chứng tỏ là nước chủ nhà ở một vùng biển quan trọng. Ngoài ra, việc Việt Nam cho phép tàu thuyền các nước đến hỗ trợ công tác tìm kiếm trong những vùng biển mà Việt Nam quản lý. Các hãng truyền thông lớn như Tân Hoa xã, BBC, CNN liên tục cập nhật thông tin từ truyền hình và trang web từ Việt Nam. Truyền thông Việt Nam đã nhanh chóng tiếp cận các nguồn tin và trở thành nguồn thông tin chính cho các báo quốc tế. Có khoảng 70 nhà báo thuộc các hãng thông tấn quốc tế và báo chí khu vực vào Việt Nam đưa tin về vụ việc.

3. Giới chức Mỹ ngày 12-3 thông báo, vụ nổ xảy ra vào khoảng 9 giờ 30 phút (theo giờ địa phương) ở khu vực Đông Harlem của New York, phá hủy hai tòa nhà chung cư 5 tầng và gây cháy lớn, làm 3 người thiệt mạng và 63 người khác bị thương. Vụ nổ cũng đã khiến một tuyến tàu điện gần đó phải dừng hoạt động. Nhiều nhân chứng cho biết vụ nổ đã gây ra rung chấn lớn tương tự một trận động đất. Điều tra ban đầu cho thấy nguyên nhân vụ nổ do rò rỉ khí ga. Đây là một trong những thảm họa thương tâm nhất tại thành phố New York.

Những người bị mất tiền đang tỏ ra vo cùng thất vọng. Ảnh: AP

4. Số phận mong manh của đồng Bitcoin đang sớm được “định đoạt” khi sàn giao dịch Bitcoin Mt.Gox tại Mỹ xin bảo hộ phá sản tại Mỹ, ngày 10-3. Trước đó, sàn này tại Nhật Bản nộp đơn yêu cầu tương tự tại Nhật Bản. Động thái trên diễn ra sau khi Mt.Gox để thất thoát khoảng 750.000 BTC của khách hàng, tương đương 473 triệu USD vào thời điểm Mt.Gox nộp đơn xin bảo hộ phá sản tại Nhật Bản.

Giới quan sát nhận định, hàng trăm nghìn người bị thiệt hại bởi vụ phá sản này. Ra đời năm 2009, tiền ảo BTC được sử dụng trong các giao dịch mua bán nhưng không phải chịu những loại phí giao dịch trung gian. Tuy nhiên, kể từ khi ra mắt đến nay, giá trị của đồng tiền này thiếu tính ổn định.

5. Ngày 9-3, CHDCND Triều Tiên đã tiến hành cuộc bầu cử khóa 13 Hội nghị Nhân dân Tối cao (SPA), tức Quốc hội nước này. Đây là cuộc bầu cử Quốc hội nhân dân tối cao đầu tiên được tổ chức sau khi ông Kim Jong-un lên nắm quyền lãnh đạo đất nước hồi tháng 12-2011.

Người dân Triều Tiên xếp hàng đi bầu. Ảnh: Yonhap

Hãng thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA) ngày 11-3 dẫn thông báo chính thức của Ủy ban bầu cử nước này cho biết, cuộc bầu cử Hội nghị Nhân dân Tối cao (tức Quốc hội) khóa 13 của CHDCND Triều Tiên đã kết thúc, với kết quả đã bầu được toàn bộ 687 đại biểu trong cơ quan lập pháp cao nhất của nước này. Có 99,97% số cử tri đăng ký đã tham gia bỏ phiếu.
Trong danh sách trúng cử có Chủ tịch Ủy ban thường vụ Hội nghị Nhân dân Tối cao Kim Yong Nam, Thủ tướng Park Pong Ju và Phó Nguyên soái Choe Ryong Hae. Trước đó, KCNA ngày 10-3 thông báo, ông Kim Jong Un đã trúng cử Hội nghị Nhân dân Tối cao khóa 13 với sự ủng hộ tuyệt đối của các cử tri.

NGUYỄN HÒA (Tổng hợp)