Thập niên 1980, Pakistan dẫn trước Ấn Độ trong hầu hết chỉ số phát triển kinh tế. Đến thập niên 1990, xu thế này đã bị đảo ngược. 

Ngày nay, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) hằng năm của Ấn Độ lớn gấp 40 lần so với Pakistan, dự trữ ngoại hối của New Delhi là hơn 580 tỷ USD, so với 8 tỷ USD của Islamabad. Ấn Độ đã vượt xa Pakistan trong hầu hết chỉ số phát triển con người. Bangladesh có diện tích bằng một tỉnh của Pakistan, tại thời điểm chia tách, thu nhập bình quân đầu người của Dhaka chỉ bằng 1/2 của Islamabad.

Nay thì Bangladesh đã dẫn trước Pakistan ở hầu hết chỉ số phát triển kinh tế-xã hội, chỉ số phát triển con người, như: Thu nhập, xuất khẩu, giáo dục, tuổi thọ, tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh...

Lính Pakistan và chiến binh Taliban canh gác tại một điểm giao cắt biên giới giữa Pakistan và Afghanistan, ngày 5-9-2021. Ảnh: AP

Mới đây, trên tờ The Times of India, cựu Bộ trưởng Tài chính Pakistan Miftah Ismail đã lý giải nguyên nhân tụt dốc của Pakistan. Theo ông, mấu chốt nằm ở phương thức quản trị thất bại của các chính phủ Pakistan nhiều năm qua, trong mọi lĩnh vực, từ chính trị đến kinh tế, giáo dục, y tế...: “Quốc gia nào cũng có vấn đề, nhưng các quốc gia thành công đều giải quyết được chúng. Các chính phủ của Pakistan luôn trì hoãn việc giải quyết các vấn đề và trong quá trình đó, khiến chúng thêm trầm trọng”. 

Ví dụ như món nợ 25 tỷ rupee Pakistan (Rs) của nước này phát sinh dưới thời Tổng thống Musharraf. Nó đã tăng lên 500 tỷ Rs dưới thời Đảng Nhân dân Pakistan (PPP) lãnh đạo, 1.100 tỷ Rs dưới thời Đảng Liên đoàn Hồi giáo Pakistan (PML-N) và 2.500 tỷ Rs dưới thời Đảng Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI). Các chính phủ không khắc phục được tình trạng này vì họ không dành thời gian, ý chí cũng như năng lực cần thiết để giải quyết vấn đề.

Hay như trong lĩnh vực giáo dục. Mỗi năm, Chính phủ Pakistan chi hơn 2.000 tỷ Rs cho giáo dục, nhưng 1/2 số trẻ em trong độ tuổi đi học không được đến trường. Trong số trẻ đang đến trường, nhiều em bị thiếu hụt kiến thức cơ bản. 

Là một trong những nước có tốc độ gia tăng dân số nhanh nhất toàn cầu, mỗi năm, Pakistan có thêm khoảng 5,5 triệu người. Tuy nhiên, các chính quyền không đưa ra chính sách hiệu quả nào để kiểm soát dân số. Trong một xã hội đầy rẫy tội phạm, an ninh bị buông lỏng, người dân, đặc biệt là phụ nữ, cảm thấy không an toàn. Các hãng hàng không nước ngoài tránh đường bay đến Pakistan vì lý do an ninh. Du khách nước ngoài không dám đến, doanh nghiệp nước ngoài không đầu tư xây dựng nhà máy cũng như không có ý định mua bán bất động sản nơi đây. Pakistan đã thất bại toàn diện cả về du lịch, xuất khẩu cũng như thu hút FDI.

Để phát triển đất nước, Chính phủ Pakistan phải hóa giải được những thách thức mà thực tế đã đặt ra.

MINH HIỀN