Theo AFP, ngày 26-8, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho biết, Athens sẵn sàng có bước đi “hạ nhiệt” căng thẳng đáng kể ở khu vực Đông Địa Trung Hải nếu Thổ Nhĩ Kỳ dừng ngay các hành động khiêu khích.

Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhấn mạnh, Ankara sẽ không chấp nhận các điều kiện tiên quyết như đình chỉ hoạt động thăm dò khí đốt trước khi nối lại đối thoại. Theo TASS, cùng ngày, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Donald Trump, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan lưu ý rằng, Ankara không tham gia vào việc gây bất ổn ở Đông Địa Trung Hải.

Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis cho biết, nước này sẵn sàng giảm căng thẳng với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng kèm theo điều kiện. Ảnh: Reuters

Các tuyên bố trên được hai nhà lãnh đạo Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra trong bối cảnh Địa Trung Hải đang “nóng” lên bởi những tranh cãi giữa Athens và Ankara. Hoạt động thăm dò khí đốt ở phía Đông Địa Trung Hải của Thổ Nhĩ Kỳ là nguyên nhân khiến mối quan hệ giữa nước này với Hy Lạp-đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và một số nước thành viên EU căng thẳng trong thời gian gần đây. Hy Lạp coi các cuộc thăm dò này là bất hợp pháp, còn EU cũng đã lên án hành động của Thổ Nhĩ Kỳ đồng thời yêu cầu Ankara chấm dứt ngay lập tức hành động này. Tuy nhiên, phía Ankara cho rằng vùng biển mà nước này đang thăm dò khí đốt thuộc thềm lục địa Thổ Nhĩ Kỳ. Giữa lúc căng thẳng, Athens và Ankara đã tiến hành các cuộc tập trận hải quân riêng rẽ. Ngày 26-8, Thổ Nhĩ Kỳ xác nhận đã tiến hành tập trận chung với hải quân Mỹ ở khu vực phía Đông Địa Trung Hải. Ngay trước đó, Hy Lạp cũng đã tiến hành tập trận chung với một số đồng minh EU như Pháp, Italy và Cộng hòa Cyprus ở khu vực này.

Theo Phát ngôn viên Nhà Trắng Judd Deere, tổng thống Mỹ đã bày tỏ quan ngại về căng thẳng gia tăng giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ-hai đồng minh trong NATO ở Đông Địa Trung Hải. Ông Judd Deere nhấn mạnh: “Tổng thống Donald Trump khẳng định, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ cần phải tiến hành đối thoại bởi đó là cách duy nhất để giải quyết bất đồng”.

Quan hệ “cơm không lành, canh chẳng ngọt” giữa hai đồng minh trong NATO đang gây ra sự chia rẽ trong liên minh quân sự này. Sau cuộc gặp mặt với Bộ trưởng Quốc phòng các nước EU ngày 26-8, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói: "Tôi lo ngại về tình hình ở phía Đông Địa Trung Hải. Thứ chúng ta cần là đối thoại. Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp đều là đồng minh quan trọng của NATO trong nhiều năm. Chúng ta cần tìm cách giải quyết tình hình ở Địa Trung Hải dựa trên tinh thần đoàn kết đồng minh và luật pháp quốc tế". Trong khi đó, cùng ngày, phát biểu sau cuộc gặp với những người đồng cấp các nước EU, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer nêu rõ: "Những gì chúng ta cần tìm kiếm là điểm khởi đầu để trở lại đối thoại chính trị và đàm phán. Các cuộc tập trận thực sự không giúp ích gì cho điều này". Bà cảnh báo các cuộc tập trận của hai quốc gia thành viên NATO có thể "vô tình dẫn tới leo thang xung đột". Đức, quốc gia thành viên NATO và hiện giữ vai trò Chủ tịch luân phiên EU trong 6 tháng cuối năm đang đứng ra làm trung gian hòa giải giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Đức Heiko Maas gần đây đã tới thăm hai quốc gia này để tìm cách thúc đẩy đối thoại giữa các bên. "Những cánh cửa đối thoại giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ giờ phải được mở rộng hơn và không được phép đóng lại. Ngoài ra, chúng ta cần các bước để hạ nhiệt căng thẳng và bắt đầu các cuộc thảo luận trực tiếp thay vì những hành động khiêu khích mới", Ngoại trưởng Đức Heiko Maas đăng trên Twitter trước chuyến thăm Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ ngày 25-8.

Rõ ràng, vấn đề mà các đồng minh NATO cần quan tâm nhiều hơn đó là sự đoàn kết và sẻ chia. Điều đó không chỉ nhằm tăng cường sức mạnh của liên minh mà còn vì chính lợi ích của mỗi thành viên. Bởi vậy, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ cần nhanh chóng tiến hành đối thoại để thu hẹp bất đồng, "hạ nhiệt" căng thẳng tại Địa Trung Hải.

LÂM ANH