Theo Euronews, EU đang nỗ lực tái vũ trang nhanh chóng, chủ yếu bằng các thiết bị được sản xuất tại châu Âu. Tuy nhiên, kế hoạch này đang gặp rào cản khi có quá ít lao động đủ trình độ để thiết kế hoặc sản xuất khối lượng vật tư cần thiết cho một chiến lược quốc phòng toàn diện của châu Âu. EU cho biết khối này muốn nâng cao kỹ năng hoặc tái đào tạo 600.000 người cho ngành CNQP vào năm 2030. Trong khi đó, ngành này vẫn đang vật lộn trong việc tuyển dụng lao động để đáp ứng nhu cầu tái vũ trang của EU.

Nhân viên kiểm tra bộ phận của pháo tự hành Caesar tại nhà máy của Liên doanh Pháp-Đức KNDS ở Bourges, Pháp. Ảnh: euractiv.com

Kế hoạch nâng cao kỹ năng này là một phần trong nhiều biện pháp được Ủy ban châu Âu (EC) vạch ra trong khuôn khổ lộ trình “Chuyển đổi ngành CNQP”. Theo EC, châu Âu cần bảo đảm những kỹ năng cần thiết cho nguồn nhân lực trong ngành CNQP. Đây đang trở thành nút thắt lớn khi tất cả các bên liên quan trong ngành đang chạy đua để sản xuất ngày càng nhiều sản phẩm sáng tạo. Tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng dẫn đến cạnh tranh gay gắt cả trong ngành và giữa các lĩnh vực khác.

Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu lao động có kỹ năng là do các nước thành viên EU hạn chế đầu tư cho lĩnh vực quốc phòng trong nhiều thập kỷ. Sau nhiều năm suy giảm, thị trường việc làm trong ngành CNQP châu Âu bắt đầu tăng trưởng trở lại vào năm 2022. Sau khi cuộc xung đột ở Ukraine nổ ra, các nước EU đã cam kết tăng đáng kể chi tiêu quốc phòng.

Theo EC, khoảng cách về lao động có kỹ năng trong ngành CNQP đang đe dọa đến năng lực hoạt động của lĩnh vực này và do đó ảnh hưởng đến an ninh của EU. Các nhà sản xuất cần lực lượng lao động có kỹ năng để ứng dụng các công nghệ đột phá như trí tuệ nhân tạo (AI) và lượng tử trong sản xuất trang thiết bị quân sự. Trong khi đó, các lực lượng vũ trang và cơ quan mua sắm quốc phòng cũng cần nguồn nhân lực có chuyên môn để nhanh chóng tiếp nhận và tích hợp những hệ thống mới. Sự chênh lệch giữa nhu cầu sản xuất vũ khí, trang thiết bị quân sự và nguồn nhân lực có kỹ năng hiện có đang trở thành “điểm nghẽn” lớn, đe dọa làm chậm tiến độ hiện đại hóa quốc phòng của nhiều quốc gia EU.

Để thu hẹp khoảng cách này, EC muốn triển khai một chương trình thí điểm “Bảo đảm kỹ năng” nhằm giúp người lao động trong ngành ô tô và các chuỗi cung ứng liên quan đang tái cơ cấu hoặc có nguy cơ thất nghiệp chuyển sang làm việc trong các lĩnh vực chiến lược đang tăng trưởng như CNQP. EC cũng đang tìm cách thành lập một nền tảng tài năng ngành CNQP của EU hướng tới đối tượng sinh viên. Ngoài ra, chương trình cũng sẽ tận dụng các cơ sở đào tạo trực tuyến hiện có của EU, chẳng hạn như Học viện Không gian EUSPA và các học viện kỹ năng số nhằm bồi dưỡng những kỹ năng liên quan đến quốc phòng. EC cũng dự định thành lập Học viện kỹ năng CNQP EU. Ủy viên quốc phòng EU Andrius Kubilius cho biết, các biện pháp này nhằm nâng cao kỹ năng cho khoảng 12% lực lượng lao động hiện tại trong lĩnh vực quốc phòng và hàng không-vũ trụ mỗi năm, đồng thời tái đào tạo 600.000 người cho ngành CNQP vào năm 2030.

Cơ quan Quốc phòng châu Âu (EDA) cho biết, EU đang theo dõi chặt chẽ tình hình và tích cực giải quyết vấn đề thiếu hụt kỹ năng trong lĩnh vực quốc phòng, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác giữa ngành CNQP, học viện và chính phủ các nước EU để giải quyết tình trạng thiếu hụt kỹ năng và phát triển các năng lực quốc phòng quan trọng.  

Theo nghiên cứu của EDA, các kỹ năng số (bao gồm AI và học máy) sẽ có nhu cầu cao trong ngành CNQP của EU những năm tới. Các kỹ sư tự động hóa, chuyên gia an ninh mạng, kỹ sư xử lý dữ liệu và thông tin, nhà thiết kế phần mềm sẽ nằm trong số những chuyên gia được săn đón nhất trong lĩnh vực này. Nghiên cứu của EDA cho thấy các phân khúc công nghiệp truyền thống như hàn, chế tạo và lắp ráp kim loại tấm, cũng như các nhà quản lý dự án cũng sẽ cần nhân sự có tay nghề cao để hiểu những yêu cầu kỹ thuật của quân đội và quản lý tính phức tạp của các dự án quốc phòng.