Không thể đăng ký tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ tại địa phương, anh Paulo, một đạo diễn sân khấu người Bồ Đào Nha, biết được thông tin và quyết định “xách ba lô” lên đường đến TP Lille, miền Bắc nước Pháp. Thành phố nằm giáp biên giới với Bỉ này đang trở thành điểm đến mới cho người dân nhiều quốc gia trong khu vực nhờ chính sách sẵn sàng chia sẻ vaccine với du khách nước ngoài.

Anh Paulo nằm trong số nhiều người hưởng ứng phong trào du lịch tiêm vaccine đang nổi lên tại châu Âu, khi mọi người phải tìm cách tự bảo vệ mình khỏi bệnh đậu mùa khỉ do nguồn cung còn hạn chế. “Tôi tự nhủ cần phải tiêm vaccine, dù ở bất cứ địa điểm nào sẵn có”, anh Paulo chia sẻ với tờ Politico.

Nhu cầu về vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ đang tăng cao. Ảnh: Getty Images 

Cùng với Covid-19, các nước cũng đang đối phó với tình trạng “dịch chồng dịch” do bệnh đậu mùa khỉ gây nên. Vào cuối tháng 7 vừa qua, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ban bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu với căn bệnh này, trong đó nhận định mối đe dọa của bệnh ở mức cao đối với châu Âu.

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ, tính đến ngày 26-8, bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở 98 quốc gia và vùng lãnh thổ với gần 47.000 trường hợp nhiễm, trong đó có 13 ca tử vong. Mặc dù trấn an rằng virus gây bệnh chưa lây lan rộng và không cần tiêm vaccine đại trà song chính quyền nhiều nước khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác và những người thuộc nhóm nguy cơ cao nên đi tiêm phòng.

Làn sóng lây lan bệnh đậu mùa khỉ càng trở nên phức tạp trước thực tế không có đủ vaccine cho những người cần cũng như điều kiện nghiêm ngặt để được tiêm, khi nhu cầu đối với chế phẩm này lại tăng đột biến. Tới nay, chỉ có một đơn vị sản xuất loại vaccine ngừa bệnh này được cấp phép là Bavarian Nordic (Đan Mạch).

Dự kiến, công suất của công ty này trong năm nay đạt 30 triệu liều, trong đó khoảng 16 triệu liều sẵn có. Theo AP, Mỹ là nước đặt mua lượng vaccine nhiều nhất với 13 triệu liều, trong đó đã nhận khoảng 1,4 triệu liều. Chính quyền Washington chưa hứa hẹn sẽ chia sẻ vaccine nhưng đã đồng ý tạm thời “bỏ qua” hơn 215.000 liều đến thời hạn nhận theo hợp đồng để hỗ trợ các đề nghị của quốc tế mà Bavarian Nordic nhận được yêu cầu.

Ủy ban châu Âu (EC) đặt hàng hơn 163.000 liều chung cho khối, còn Pháp và Anh cũng mua lần lượt 250.000 và 130.000 liều. Ngoài ra, rất khó xác định quy mô của các kho dự trữ hiện có khi nhiều chính phủ giữ bí mật thông tin này vì lý do an ninh quốc gia. 

Mới đây, WHO thông báo đang phát triển cơ chế chia sẻ vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ nhưng chưa đưa ra chi tiết về cách vận hành, đồng thời chỉ cho biết sẽ phân bổ vaccine dựa trên nhu cầu dịch tễ học. Giới chuyên gia lo ngại cơ chế trên có thể đối mặt với những vấn đề mà COVAX-chương trình chia sẻ vaccine ngừa Covid-19 do WHO và các đối tác thành lập năm 2020-từng gặp phải, bao gồm việc nhiều lần lỡ hẹn chuyển vaccine cho các nước thu nhập thấp.

Nhìn chung, việc tích trữ vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ hiện chủ yếu vẫn là “mạnh ai nấy làm”. Các nước giàu đã nhanh tay đặt mua hàng triệu liều để ngăn chặn bệnh trong biên giới của mình, trong khi nhiều nước khác dường như bị bỏ lại phía sau. Vấn đề bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine này dần hiển hiện. “Chúng ta không nên lặp lại những sai lầm như trong đại dịch Covid-19”, AP dẫn lời TS Boghuma Kabisen Titanji tại Đại học Emory (Mỹ) nhận định.

VĂN HIẾU