Theo Reuters, trong cuộc gặp kéo dài gần hai giờ tại Nhà Trắng ngày 17-10, Tổng thống Donald Trump khẳng định: “Đã đến lúc hai bên dừng lại để cứu lấy sinh mạng người dân và mở ra cơ hội cho hòa bình”.

Ông cũng đề cập khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Budapest (Hungary) “để bàn thảo giải pháp ổn định lâu dài cho Ukraine”. Về phía Ukraine, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố: “Chúng tôi sẵn sàng đối thoại nếu có sự bảo đảm về an ninh và chủ quyền quốc gia”.

Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky gặp gỡ tại Nhà Trắng ngày 17-10. Ảnh: CNN

Một động thái đáng chú ý của Tổng thống Donald Trump tại cuộc gặp, đó là không đồng ý bán tên lửa tầm xa Tomahawk cho Ukraine. Ông Trump thừa nhận tên lửa Tomahawk nằm trong chương trình nghị sự của cuộc gặp với ông Zelensky, nhưng lưu ý Washington không dễ cung cấp cho Ukraine tên lửa Tomahawk vì Mỹ cần vũ khí này để bảo vệ an ninh quốc gia. Nga cũng từng cảnh báo nếu Mỹ chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraine, việc này sẽ "không giúp thay đổi tình hình trên chiến trường" nhưng sẽ "làm suy yếu nghiêm trọng triển vọng đạt được thỏa thuận hòa bình" và gây tổn hại đến quan hệ Nga-Mỹ.

Phát biểu trước các phóng viên tại Florida (Mỹ), ông Trump kêu gọi Nga và Ukraine chấm dứt xung đột ở giới tuyến hiện tại, “bất kể chúng nằm ở đâu”, sau các cuộc trao đổi của ông với lãnh đạo hai nước.

Theo RT, Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 17-10 đã kêu gọi Nga chấp thuận thỏa thuận ngừng bắn dọc theo các tuyến tiền tuyến hiện tại và thừa nhận Tổng thống Donald Trump đã đúng khi kêu gọi cả hai bên cần tạm dừng giao tranh. Theo ông Zelensky, sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn, các bên có thể thống nhất những bước tiếp theo hướng tới một thỏa thuận hòa bình dứt khoát.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết, Tổng thống Donald Trump hiểu rằng đàm phán về lãnh thổ Ukraine sẽ là phần “khó khăn nhất” trong việc giải quyết xung đột. Theo các quan chức Mỹ, đầu năm nay, Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đã đề nghị ngừng xung đột ở Ukraine để đổi lấy những nhượng bộ đáng kể về lãnh thổ từ Kiev, bao gồm toàn bộ khu vực Donbass ở miền Đông. Vào thời điểm đó, Tổng thống Zelensky tuyên bố sẽ không nhượng bộ lãnh thổ phía Đông Ukraine.

Việc Nga kiên quyết yêu cầu công nhận quyền kiểm soát các vùng đã sáp nhập, trong khi Ukraine kiên định lập trường “không đánh đổi chủ quyền lấy hòa bình” là điểm nghẽn cốt lõi cản trở tiến trình hòa bình.

Theo giới phân tích, cho dù thế nào, cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Ukraine với những tuyên bố thiện chí mong muốn chấm dứt xung đột của nhà lãnh đạo hai nước cũng là những tín hiệu tích cực cho thấy Washington bắt đầu đặt ưu tiên cho ổn định khu vực thay vì mở rộng đối đầu bằng biện pháp đàm phán ngoại giao.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết đánh giá cao việc Tổng thống Donald Trump làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas, đồng thời tin tưởng ông Trump sẽ có động lực để làm điều tương tự nhằm chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine. Về phần mình, ông Trump cũng bày tỏ mong muốn cuộc chiến sớm chấm dứt. Trong thông báo đăng trên mạng xã hội sau cuộc gặp, ông Trump cho rằng, đã đến lúc Nga và Ukraine ngừng giao tranh để tiến tới một thỏa thuận tốt hơn. Theo ông Trump, cuộc chiến ở Trung Đông phức tạp hơn nhiều nhưng Mỹ đã tìm được giải pháp và có cơ hội tốt để thúc đẩy hòa bình.

Cho dù còn nhiều chông gai phía trước cản trở hòa bình, thiện chí muốn chấm dứt xung đột của Tổng thống Donald Trump sẽ càng được thúc đẩy bởi khát vọng chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới bằng chính sách đối ngoại hiệu quả. Giáo sư Richard Haass, cựu Chủ tịch Hội đồng Quan hệ đối ngoại Mỹ (CFR), nhận định: “Một thỏa thuận bền vững không thể chỉ là kết quả của thiện chí chính trị, mà phải dựa trên cơ chế ràng buộc lợi ích”. Trong vấn đề này, ông Trump được cho là người có nhiều kinh nghiệm. Có điều thành công còn phụ thuộc vào việc nhà lãnh đạo Mỹ sẽ áp dụng như thế nào trong trường hợp cuộc xung đột Nga-Ukraine và có chấp nhận tạm gác sang một bên những toan tính chiến lược để cứu vãn hòa bình hay không.

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Ukraine tuy chưa mang lại kết quả rõ ràng nhưng phần nào cho thấy các bên bắt đầu nhận ra giới hạn của chiến tranh. Những tuyên bố thiện chí và cử chỉ ngoại giao thân thiện ở Nhà Trắng là rất cần thiết để tạo bước đệm cho những nỗ lực tiếp theo nhằm kết thúc cuộc xung đột dai dẳng. Và vẫn còn thêm một cơ hội nữa cho hòa bình là cuộc gặp thượng đỉnh Nga-Mỹ sắp tới tại Budapest.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc tế xem các tin, bài liên quan.