Theo CNN, vừa qua, các tay súng vũ trang bịt mặt đã xông lên một chiếc xe bus đang chạy trên đường quốc lộ nối thị trấn San Fernando thuộc bang Tamaulipas ở miền Bắc Mexico với thành phố Reynosa (Mexico), giáp với thành phố biên giới McAllen thuộc bang Texas (Mỹ). Chúng cầm theo một danh sách gồm nhiều cái tên. Không có tiếng súng nào vang lên. Các tay súng đã đưa ít nhất 19 hành khách trên xe bus rời khỏi hiện trường mà không để lại dấu vết nào. Theo thông tin từ các nhà chức trách Mexico, những hành khách bị các tay súng đưa đi nhiều khả năng là người di cư đang tìm đường đến Mỹ. Một chiến dịch tìm kiếm những người mất tích đã được triển khai trên phạm vi toàn quốc.

Khu vực gần nơi 19 hành khách mất tích. Ảnh: CNN.

CNN cho biết, hiện có hai giả thuyết được đưa ra đối với vụ mất tích tập thể bí ẩn này. Giả thuyết thứ nhất là những người di cư đã bị bắt cóc. Thị trấn San Fernando từng là một điểm nóng về các vụ thảm sát người di cư. 72 thi thể đã được phát hiện trong một ngôi nhà ở khu vực này hồi năm 2010. Một năm sau đó, khi đang điều tra các vụ hành khách bị bắt cóc trên xe bus, các điều tra viên Mexico lại tình cờ phát hiện thi thể của gần 200 người trong những ngôi mộ tập thể ở thị trấn San Fernando. Mới đây nhất là trong tháng 3 vừa qua, giới chức Mexico tuyên bố đã giải cứu được một nhóm 34 người di cư bị bắt cóc tại đây.

Trong những năm qua, dòng người di cư từ các nước Trung Mỹ tìm đường tiến đến biên giới Mexico, mang theo hy vọng về một “giấc mơ Mỹ” không ngừng gia tăng. Họ chủ yếu đến từ Honduras, Guatemala và El Salvador, muốn chạy trốn khỏi quê hương đang chìm trong nghèo đói, tội phạm ma túy và tham nhũng để tìm đến nước Mỹ, vốn được mô tả như “miền đất hứa”. Theo CNN, rất nhiều cảnh báo đã được đưa ra rằng những người di cư này thường xuyên bị tấn công khi đi qua Mexico. Năm 2011, Ủy ban Nhân quyền của Mexico ước tính chỉ trong vòng 6 tháng đã có hơn 11.000 người di cư bị bắt cóc.

CNN dẫn lời chuyên gia Stephanie Leutert của Đại học Texas-Austin (Mỹ) cho biết, tại mỗi khu vực ở Mexico, những kẻ bắt cóc lại dùng một chiêu thức khác nhau. Ở bang Tamaulipas, chặn xe bus là chiêu thức phổ biến. “Những chiếc ô tô chặn xe bus, những kẻ có vũ khí lên xe và lôi hành khách xuống”, chuyên gia Stephanie Leutert nêu rõ. Trong khi đó, theo bà Maureen Meyer thuộc Văn phòng Washington về Mỹ Latinh (WOLA)-một tổ chức phi chính phủ của Mỹ, người di cư là mục tiêu bị tội phạm nhắm đến chủ yếu bởi vì họ yếu thế. Các nhóm tội phạm xem đây là miếng mồi béo bở để đòi hàng nghìn USD tiền chuộc đối với mỗi người di cư bị chúng bắt giữ.

Giả thuyết thứ hai được đưa ra là những người di cư không hề bị bắt cóc. Thay vào đó, chính những người này đã hợp đồng với các tay buôn lậu để giúp họ vượt qua biên giới Mexico-Mỹ. Theo CNN, giới chức Mexico đã liên hệ với nhà chức trách tại các nước Trung Mỹ để tìm hiểu xem liệu có gia đình nào thông báo về trường hợp người thân của họ bị mất tích hay không. Và cho đến nay, chưa có bất kỳ thông tin nào như vậy. CNN dẫn lời Bộ trưởng An ninh Mexico Alfonso Durazo cho rằng, cần phải lưu ý tới chuyện trong vụ việc vừa qua không hề có phát súng nào và chỉ có đàn ông bị đưa ra khỏi chiếc xe bus. “Tin tức tình báo cho biết các nhóm tội phạm hoạt động trong khu vực này cung cấp dịch vụ vận chuyển người di cư đến Mỹ”, Bộ trưởng Alfonso Durazo nhấn mạnh. Theo giới chức Mexico, chiếc xe bus chở theo 44 hành khách đã đi qua một trạm kiểm soát quân sự khoảng hơn một tiếng đồng hồ trước khi bị các tay súng chặn lại. Những người di cư là hành khách trên chiếc xe bus được cho là đã sử dụng giấy tờ Mexico giả mạo vì các nhân viên của trạm kiểm soát không phát hiện ra người nước ngoài nào.

CNN dẫn lời chuyên gia Stephanie Leutert cho rằng giả thuyết thứ hai không đủ sức thuyết phục. Theo chuyên gia này, nếu có ý định gặp các tay buôn lậu, những người di cư chỉ cần đợi ở trạm xe bus. “Vụ này mang dáng dấp của một vụ bắt cóc người di cư và tôi cho là rất đáng quan ngại. Thực hiện một vụ bắt cóc hàng loạt phức tạp hơn nhiều so với việc nhét hai người vào hàng ghế sau của một chiếc ô tô. Chắc chắn phải có sự tiếp tay do nạn tham nhũng”, bà Stephanie Leutert nhận định.

Trong khi đó, Giáo sư Jeremy Slack của Đại học Texas-El Paso (Mỹ) cho rằng cả hai giả thuyết đều có thể đúng. Theo ông, những người di cư có thể đã thuê các tay buôn lậu nhưng sau đó vì chúng muốn nhiều tiền hơn nên đã trở mặt bắt cóc thay vì đưa họ vượt biên. “Việc bạn đạt thỏa thuận với một tay buôn lậu không có nghĩa là các điều khoản thỏa thuận không thể thay đổi”, Giáo sư Jeremy Slack khẳng định với CNN. Ông cũng cho rằng đôi khi những người di cư đạt thỏa thuận với một nhóm tội phạm này nhưng sau đó lại bị chặn bởi một nhóm khác trên đường đi.

HOÀNG VŨ