Có một thực tế đáng lo ngại là những tin tức chính thống, đáng tin cậy về dịch bệnh Covid-19 từ WHO lại đang bị lấn lướt bởi các thông tin giả tràn lan trên mạng, có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho xã hội cũng như nỗ lực chống lại dịch bệnh này.  

Theo chuyên gia về tin giả trên mạng Carl Bergstrom, giảng viên môn Sinh vật học, Đại học Washington, một số người tìm cách bán hàng tung tin giả rằng "cần sa có thể giúp ngừa virus gây ra dịch bệnh Covid-19". Những người khác thì tung tin giả để thu hút người xem hòng nhận tiền quảng cáo…

Các nước nỗ lực chống lại nạn tin giả về dịch bệnh Covid-19. Ảnh: CNBC.com. 

Mặc dù vài tuần sau khi Trung Quốc thông báo những ca bệnh đầu tiên, WHO đã triển khai chương trình thí điểm “EPI-WIN” để bảo đảm các thông tin xác thực về loại virus mới đến được với công chúng, nhưng hơn bao giờ hết, lúc này đang rất cần có một loại vaccine cho “đại dịch thông tin" giả lan tràn trên mạng. Đó cũng là ‎chia sẻ của Giám đốc Chương trình Các tình trạng khẩn cấp y tế của WHO, bác sĩ Mike Ryan. 

Theo Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyeus, để ngăn chặn sự lan truyền những thông tin giả, việc cần phải làm là hợp tác với Google để bảo đảm những người đang tìm kiếm thông tin về Covid-19 phải được tiếp cận thông tin từ WHO đầu tiên trong danh sách các kết quả tra cứu. 

Các nền tảng truyền thông khác như Twitter, Facebook, Tencent và Tik Tok cũng đã có những bước đi nhằm hạn chế sự lan truyền của các thông tin sai lệch về Covid-19. Ngoài tăng cường các chính sách hiện có như gỡ bỏ mọi nội dung có thể gây phương hại cho mọi người, những quảng cáo về các phương thức điều trị nguy hiểm, các hãng truyền thông xã hội này đưa nhiều hơn các thông tin đáng tin cậy, bao gồm những thông tin đến từ WHO. Riêng Facebook còn dựa trên một chương trình được phát triển từ năm 2016 “Third party fact-checking”, tức là nhờ một bên thứ ba thẩm tra độ xác thực của thông tin. Mạng xã hội này đang tập trung loại bỏ những thông tin có thể khiến người đọc bị bệnh nặng hơn hoặc không tuân thủ những cách điều trị đúng đắn. Facebook cũng lưu ‎ý ‎người sử dụng khi họ tìm kiếm thông tin liên quan tới Covid-19, mạng này sẽ đưa các hộp “công cụ giáo dục”, trong đó bao gồm những thông tin đáng tin cậy. Hãng còn hỗ trợ các tổ chức đang xúc tiến chiến dịch giáo dục về Covid-19 bằng cách đăng quảng cáo miễn phí cho họ. 

Mạng xã hội chia sẻ video YouTube cũng đã sửa đổi các chính sách và sản phẩm của mình vốn được áp dụng trong vài năm qua để gỡ bỏ các nội dung có hại, ưu tiên những nội dung chính thức, có căn cứ xác thực. YouTube không cho phép đăng các nội dung đưa những phương thuốc hoặc cách chữa trị nguy hiểm, chẳng hạn như các đoạn phim cho rằng một số chất độc hại và cách chữa trị không chuẩn, nhưng lại được nói là có thể mang lại lợi ích về sức khỏe. Còn tập đoàn thương mại trực tuyến Amazon đã rút khỏi trang mạng những sản phẩm được quảng cáo vống lên là “thần dược” chống virus Corona chủng mới.

Trong khi đó, các quốc gia cũng mạnh tay hơn để ngăn chặn “nạn dịch” tin giả hoành hành, thậm chí sử dụng cả luật pháp. Singapore đang áp dụng triệt để Luật Phòng, chống tin giả để ngăn chặn các luồng thông tin thất thiệt gây hoang mang và hiểu sai lệch về dịch bệnh Covid-19. Theo luật này, các bộ trưởng có quyền ra lệnh cho các nền tảng trên internet, mạng xã hội, trang web phải dán nhãn cảnh báo bên cạnh bài viết mà họ cho là sai lệch, thậm chí có thể ra lệnh chặn những trang mạng này. Trang States Times Review (STR) đã nhiều lần bị chính phủ cáo buộc tán phát thông tin sai sự thật về dịch Covid-19. Có lần, trang này đã tung tin Singapore “cháy” khẩu trang vì dịch bệnh Covid-19 khiến người dân lo lắng, đổ xô đi mua khẩu trang. Mới đây, chính phủ nước này đã buộc Facebook phải chặn tài khoản của STR. 

Bộ Thông tin của Campuchia mới đây đã kêu gọi các giới chức hành động ngay để ngăn chặn những kẻ tung tin tức giả về Covid-19, cho rằng những cá nhân có ‎ý đồ xấu này đang cố tình gây ra sự hỗn loạn và hiểu sai lệch. Trong thông cáo báo chí, bộ này nêu rõ tên 7 chủ tài khoản và trang Facebook đã đăng các tuyên bố sai lệch về Covid-19 rằng có một số người nước ngoài nhiễm và bị chết vì Covid-19 tại Campuchia. Thông cáo khẳng định các tin tức này là giả và đang cố lừa dối công chúng, đồng thời kêu gọi mọi người không chia sẻ. Những người tung tin giả này có thể phải đối mặt với hành động pháp l‎ý. 

MAI NGUYÊN