QĐND - Một phái đoàn nghị sĩ Mỹ vừa có chuyến thăm từ ngày 18 đến 20-2 tới Cu-ba. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ băng giá giữa hai nước trở nên lạnh nhạt hơn kể từ khi nhà thầu A-lanh Grót (Alan Gross) của chính phủ Mỹ bị Cu-ba kết án tù hồi năm 2009.

Phái đoàn gồm 7 nghị sĩ Mỹ, do Thượng nghị sĩ Dân chủ Pa-trích Lê-hi (Patrick Leahy) dẫn đầu. Cũng như các chuyến thăm trước của các yếu nhân hay phái đoàn từ Mỹ tới Cu-ba gần đây, chuyến thăm lần này cũng mang sứ mệnh quan trọng, đó là tìm cách giải cứu công dân A-lanh Grót.

Nghị sĩ Mỹ Pa-trích Lê-hi trong một cuộc gặp với Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô năm 2012. Ảnh: AP

 

Phái đoàn nghị sĩ Mỹ đã tới thăm ông A-lanh Grót, hiện đang thụ án 15 năm tù giam ở Cu-ba vì tội có các hành vi kích động chống phá Nhà nước Cu-ba. Hiện vụ ông A-lanh Grót bị giam giữ được coi là rào cản lớn nhất đối với nỗ lực cải thiện quan hệ hai nước. Cũng tương tự đối với trường hợp 5 thanh niên yêu nước người Cu-ba đang bị giam cầm một cách bất công tại Mỹ. Trước chuyến thăm, một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giấu tên cho biết, các nghị sĩ Mỹ sẽ nêu rõ việc thả tự do cho ông A-lanh Grót là điều kiện tiên quyết để cải thiện quan hệ giữa hai nước.

Chuyến thăm được ông Lê-hi tuyên bố là nhằm cải thiện mối quan hệ song phương. Trước chuyến thăm, ông Lê-hi từng phát biểu: “Tất cả các thành viên trong đoàn đều quan tâm tới Cu-ba. Chúng tôi đều muốn thấy mối quan hệ song phương được cải thiện và cả hai bên đều có các bước đi theo hướng đó”.

Chuyến thăm của đoàn nghị sĩ Mỹ đánh dấu lần đầu tiên các chính trị gia cấp cao Mỹ tới thăm Cu-ba kể từ khi Tổng thống Ô-ba-ma tái đắc cử nhiệm kỳ 2 hồi tháng 11-2012. Còn nhớ chỉ vài tháng sau khi ông Ô-ba-ma đắc cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ đầu tiên năm 2009, cũng có một phái đoàn nghị sĩ Mỹ sang thăm Cu-ba trong nỗ lực chấm dứt gần nửa thế kỷ Mỹ cấm vận Cu-ba. Khi đó, nghị sĩ Mỹ Bác-ba-ra Li (Barbara Lee), thành viên trong đoàn đã phát biểu khẳng định rất lạc quan về triển vọng sẽ có sự thay đổi trong chính sách đối ngoại với Cu-ba dưới thời Tổng thống Ô-ba-ma.

Có một thực tế được nhìn nhận rằng, dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Ô-ba-ma, quan hệ giữa Cu-ba với Mỹ có những bước cải thiện hơn so với trước nhờ một số thay đổi nhỏ trong chính sách của Mỹ với Cu-ba. Cụ thể, Mỹ đã nới lỏng một số hạn chế về đi lại và vận chuyển tiền cũng như hàng hóa đến Cu-ba. Nhưng Oa-sinh-tơn vẫn chưa sẵn sàng dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận chống Cu-ba được Mỹ áp dụng từ hơn 5 thập niên qua.

Bởi vậy, chuyến thăm lần này được trông đợi sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa các hoạt động nhằm cải thiện quan hệ song phương. Chuyến thăm được hy vọng sẽ giúp Mỹ có cái nhìn chân thực hơn về tình hình quốc đảo này so với trước. Theo giới phân tích, các nghị sĩ Mỹ sẽ không thể không có những nhìn nhận và đánh giá về những thay đổi kinh tế ở Cu-ba thời gian gần đây. Ông Lê-hi cho biết, các nhà lập pháp Mỹ hy vọng có thể quan sát được một số thay đổi kinh tế do Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô khởi xướng như: Hợp pháp hóa doanh nghiệp tư nhân một cách hạn chế, xuất hiện thị trường bất động sản và loại bỏ những hạn chế về du hành đối với đa số người dân Cu-ba.

Trong chuyến thăm lần này, ông Lê-hi nói rằng, rất nhiều người Mỹ đồng ý rằng, chính sách của Mỹ đối với Cu-ba đã áp dụng từ nhiều thập niên qua bây giờ đã lỗi thời. Ông Lê-hi nhấn mạnh: “Ngày càng có nhiều người Mỹ không muốn giữ mãi thái độ thời Chiến tranh Lạnh (với Cu-ba) mà muốn thấy sự thay đổi”.

Nghị sĩ Dân chủ Gim Mắc Go-vần (Jim McGovern) cũng khẳng định, các nghị sĩ Mỹ “muốn chứng kiến quan hệ với Cu-ba được cải thiện”. Ông Mắc Go-vần hy vọng sẽ có ngày được thấy tất cả các công dân Mỹ có thể thoải mái du lịch tới Cu-ba.

Hiện nay, Mỹ cấm công dân nước mình du lịch tới đảo quốc láng giềng. Tuy nhiên, số công dân Mỹ được phép tới Cu-ba theo các chương trình trao đổi văn hóa, tôn giáo và giáo dục đã gia tăng đột biến trong mấy năm gần đây, theo quy định mới nới lỏng của chính quyền Tổng thống Ô-ba-ma. Và bất chấp tình trạng hai nước căng thẳng, lượng khách du lịch qua lại giữa 2 nước đã tăng mạnh trong năm 2012. Theo các số liệu của ngành công nghiệp du lịch Mỹ, khoảng 500.000 người Mỹ gốc Cu-ba và du khách Mỹ đã tới thăm Cu-ba trong năm ngoái. Lượng du khách gia tăng đã góp phần tăng doanh thu từ việc bán lương thực, thực phẩm đã lên 457 triệu USD. Việc này đã đưa Mỹ vào danh sách 10 đối tác thương mại hàng đầu của Cu-ba và trở thành nước có lượng du khách tới Cu-ba đông thứ hai sau Ca-na-đa.

Những con số này càng chứng tỏ chính sách cấm vận của Mỹ đã trở nên lỗi thời so với nhu cầu phát triển quan hệ kinh tế, thương mại trong thực tiễn giữa hai quốc gia hiện nay.

Trên thực tế tại Mỹ, đa số thành viên Quốc hội mong muốn đối thoại với Cu-ba. Cũng ở Mỹ, có một nhóm nghị sĩ luôn tìm cách gây sức ép để chính phủ dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế và nối lại đối thoại với Cu-ba. Trước chuyến thăm mới nhất này từng có nhiều chuyến thăm khác của các nghị sĩ Mỹ tới Cu-ba nhằm tìm cách cải thiện quan hệ song phương.

Chính sách cấm vận kéo dài của Mỹ chống Cu-ba cũng vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của dư luận quốc tế. Hồi tháng 11 năm ngoái, với số phiếu thuận cao kỷ lục, Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết lên án cuộc cấm vận kéo dài của Mỹ đối với Cu-ba. Đây là năm thứ 21 liên tiếp, Đại hội đồng LHQ đã thông qua nghị quyết về nội dung này.

MỸ HẠNH