QĐND - Ngày 23-8, phiên tòa xét xử cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai bước sang ngày thứ hai. Trước đó, ngày 22-8, cựu chính trị gia Trung Quốc đã bị đưa ra xét xử về các tội danh nhận hối lộ, tham ô và lạm dụng quyền lực tại Tòa án trung cấp nhân dân Tế Nam ở tỉnh Sơn Đông, miền Đông Trung Quốc. Phiên tòa được người dân trông đợi và cánh báo chí thế giới dõi theo đã diễn ra đúng tiến trình. Quá trình xét xử được cập nhật liên tục trên tài khoản mạng xã hội Weibo chính thức của tòa án.

Phủ nhận cáo buộc

Theo tờ Beijing Evening News, trọng tâm ngày xử thứ hai là vụ sát hại doanh nhân người Anh Nên Hây-út (Neil Heywood) và cựu Phó thị trưởng Trùng Khánh Vương Lập Quân bỏ chạy vào Tổng Lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô.

Tin tức về phiên tòa xét xử Bạc Hy Lai được truyền thông và người dân rất quan tâm. Nhiều người có mặt bên ngoài cổng tòa án từ sáng sớm trong khi nhà báo chầu chực tác nghiệp xung quanh đông không kém. Tờ Nhân dân nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, số ra ngày 23-8 đăng tải một xã luận cho rằng những tội danh của Bạc Hy Lai là "không thể chối cãi".

Theo Tân Hoa xã, ông Bạc Hy Lai đã lạm dụng quyền lực, phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng và phải chịu trách nhiệm chính trong vụ cựu Phó thị trưởng Trùng Khánh Vương Lập Quân bỏ chạy vào Tổng Lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô cũng như vụ doanh nhân người Anh Nên Hây-út bị Cốc Khai Lai sát hại. Cốc Khai Lai, vợ của Bạc Hy Lai, đã bị Tòa án trung cấp nhân dân thành phố Hợp Phì thuộc tỉnh An Huy tuyên án tử hình ngày 20-8-2012 nhưng được hoãn thi hành án hai năm. Bên cạnh đó, vị cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh này cũng bị cáo buộc lợi dụng chức vụ trục lợi bất chính, tự tay hoặc thông qua gia đình nhận các khoản hối lộ khổng lồ. Điều tra cho thấy, Bạc Hy Lai đã vi phạm các nguyên tắc kỷ luật cá nhân cũng như tổ chức, có những quyết định sai lầm trong bổ nhiệm nhân sự dẫn tới hậu quả nghiêm trọng và còn nhiều chứng cứ thể hiện sự liên quan của ông này trong các hành vi phạm pháp khác.

Cựu Bí thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai tại tòa hôm 23-8. Ảnh: Tân Hoa Xã

Tuy nhiên, trong phiên tòa đầu tiên tại Tế Nam, ông Bạc Hy Lai đã bác các cáo buộc nhận hối lộ. Ông Bạc phủ nhận cáo buộc về khoản tiền nhận hối lộ tổng cộng 21,8 triệu nhân dân tệ (khoảng 3,56 triệu USD) từ 2 doanh nhân tại thành phố Đại Liên (tỉnh Liêu Ninh), nơi bị cáo từng là thị trưởng. Ngoài ra, ông còn phản cung cho rằng mình đã bị buộc phải nhận tội này trong quá trình bị thẩm vấn. “Tôi sẵn sàng chấp nhận các trách nhiệm pháp lý - Weibo của tòa án dẫn lời ông Bạc - Nhưng lúc ấy tôi không biết rõ tất cả tình tiết về sự việc trên. Đầu óc tôi hoàn toàn trống rỗng”. Sau khi xem đoạn băng quay lại cảnh nhân chứng họ Đường mô tả cách đưa hối lộ cho mình, bị cáo nhận xét rằng: “Tôi thấy một sự đóng kịch vụng về của một kẻ đã bán đứt linh hồn của mình”.

Ông Bạc cũng bác bỏ cả cáo buộc nhận 20 triệu nhân dân tệ tiền hối lộ từ doanh nhân tên Từ Minh để đổi lại việc doanh nhân này được ông Bạc giúp đỡ kinh doanh, bao gồm cả phi vụ mua đội bóng ở Đại Liên. Về vụ này, bị cáo còn nói thêm rằng, ông Từ là bạn của bà Cốc Khai Lai chứ không phải của mình. Ngoài ra, ông Bạc cũng tuyên bố chẳng hề biết gì về dinh thự tên Villa Fontaine Saint Georges trị giá hàng triệu USD tại miền Nam nước Pháp.

Theo tiết lộ của tòa án, bà Cốc Khai Lai đã cung cấp chứng cứ có liên quan đến việc nhận hối lộ của ông Bạc. Trong đó, bà đề cập đến két an toàn mà hai vợ chồng sử dụng chung. Bà khai nhận đã lấy hàng chục nghìn USD từ két sắt trên để trang trải chi phí cho con trai. Thế nhưng, bị cáo Bạc tuyên bố lời khai trên của vợ là rất “lố bịch”, và nghi ngờ tính xác thực của nó, do bản khai được đưa ra sau khi bà Cốc nhận án “tử hình treo”.

Tòa án hôm 23-8 cũng công bố lời khai của ông Vương Lập Quân về mối quan hệ mật thiết giữa gia đình ông Bạc Hy Lai với doanh nhân Hây-út. Tại phiên tòa, ông Bạc đã bác bỏ lời khai của Vương Lập Quân là “nói bậy”.

Công khai cáo trạng trên mạng

Phiên tòa được tường thuật trực tiếp trên trang Sina Weibo (mạng xã hội tương tự Twitter), một động thái đầy bất ngờ của chính quyền Trung Quốc. Trong đêm 22-8, tòa án Tế Nam tiếp tục đưa diễn biến phiên tòa ngày 22-8 lên mạng, chủ yếu là phần cung cấp lời khai của tỉ phú Từ Minh với vai trò nhân chứng. Phần cập nhật phiên xử ông Bạc đã trở thành mục tin tức được theo dõi nhiều nhất trên website tổng hợp tin tức Netease với 24,9 triệu lượt xem.

Vụ án được dư luận Trung Quốc đặc biệt quan tâm. Nhiều ý kiến trên mạng bày tỏ nghi ngờ về phiên tòa, cho rằng đây chỉ là màn "trình diễn" chính trị. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng, ông Bạc phải giải đáp nhiều nghi vấn liên quan đến tham nhũng và lạm quyền.

Giới quan sát cho rằng, việc công khai phiên xét xử ông Bạc Hy Lai để công chúng nhìn nhận đây là một phiên xét xử công bằng. Người ta cũng cho rằng, Chủ tịch nước, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình đang muốn nhanh chóng giải quyết vụ việc để rảnh tay giải quyết các vấn đề kinh tế.

Trong khi đó, Thời báo Hoàn cầu đánh giá cao sự minh bạch và cởi mở của phiên xét xử. Tờ báo nhấn mạnh rằng, những phiên xử các quan chức cấp cao trước đây đều không được công khai như trường hợp của ông Bạc. "Cả quá trình xét xử đã diễn ra minh bạch và công khai. Đây chắc chắn là một hình mẫu tốt cho những vụ án tiếp theo", tờ báo dẫn lời ông Xie Youping, một giáo sư luật của Đại học Phúc Đán.

Nhân dân Nhật báo nhận định, việc xét xử công khai ông Bạc cho thấy lập trường rõ ràng và sự quyết tâm mạnh mẽ của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong việc nhổ tận gốc tham nhũng. "Điều này đã chứng minh sự nghiêm khắc của Đảng trong việc thực thi chính sách lãnh đạo đất nước bằng pháp luật", báo viết.

Một tờ báo tiếng Trung ở Xin-ga-po đưa tin ông Bạc sẽ lĩnh án 15-20 năm tù, theo một nguồn tin từ Bắc Kinh, trong khi một tờ báo ở Hồng Công (Trung Quốc) lại cho rằng ông sẽ bị xử từ 13-16 năm.

Nhiều nguồn tin cho hay, phiên tòa sẽ kết thúc vào tối hôm nay (24-8). Bản án dành cho ông Bạc dự kiến được công bố vào tháng sau.

NGỌC HÀ